یک مورچه فسیل‌شده که در شمال شرقی برزیل کشف شده است، داستان تکامل مورچه‌ها را بازنویسی می‌کند. این نمونه که در سنگ آهک حفظ شده و قدمت آن به ۱۱۳ میلیون سال پیش می‌رسد، طبق یک مطالعه جدید، اکنون قدیمی‌ترین فسیل مورچه شناخته شده است.
این فسیل متعلق به زیرخانواده منقرض شده Haidomyrmecinae است که به طور غیررسمی به دلیل ظاهر ترسناک و آرواره‌های غیرمعمول و عمودی، به عنوان "مورچه‌های جهنمی" شناخته می‌شوند. گونه جدید به ما کمک می‌کند تا بهتر درک کنیم که چگونه مورچه‌ها در دوره کرتاسه متنوع شدند و در سطح جهانی گسترش یافتند.
به گفته نویسنده، اندرسون لپکو: "تیم ما گونه جدیدی از مورچه‌های فسیلی را کشف کرده است که نشان‌دهنده قدیمی‌ترین سابقه زمین‌شناسی غیرقابل انکار از مورچه‌ها است."
«چیزی که این کشف را به ویژه جالب می‌کند این است که متعلق به «مورچه جهنمی» منقرض شده است که به دلیل سازگاری‌های شکارچی عجیب و غریب خود شناخته می‌شود. با وجود اینکه این گونه بخشی از یک تبار باستانی است، اما از قبل ویژگی‌های تشریحی بسیار تخصصی را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده رفتارهای شکار منحصر به فرد است.»
فسیلی متفاوت از هر فسیل دیگر
لپکو گفت: «حتی اگر مورچه‌های جهنمی از کهربا توصیف شده باشند، این اولین بار بود که می‌توانستیم آن را در یک فسیل سنگی تجسم کنیم.» این مورچه در سنگ آهک در سازند کراتو برزیل، یک رسوب زمین‌شناسی غنی از فسیل که به دلیل حفظ فوق‌العاده مشهور است، یافت شد.
لپکو گفت: «این یافته بر اهمیت بررسی کامل مجموعه‌های موجود - خصوصی یا در موزه‌ها - تأکید می‌کند و توجه را به دیرینه‌شناسی برزیل و حشرات فسیلی کاوش‌نشده این کشور جلب می‌کند.»
این تیم با استفاده از تصویربرداری توموگرافی میکروکامپیوتری، یک بازسازی سه بعدی از فسیل تولید کرد و ویژگی‌های تشریحی قابل توجهی را آشکار کرد. برخلاف مورچه‌های مدرن با آرواره‌هایی که از این سو به آن سو می‌چرخند، این مورچه جهنمی باستانی دارای آرواره‌های پیش‌بینی‌کننده به جلو و یک زائده شاخ مانند روی سر خود بود - ایده‌آل برای به دام انداختن طعمه.
ویژگی‌های این فسیل شبیه فسیل‌های آرواره مورچه‌های جهنمی است که در برمه یافت شده است، که نشان می‌دهد این مورچه‌ها احتمالاً در طول دوره کرتاسه بسیار گسترده‌تر از آنچه در ابتدا تصور می‌شد، بوده‌اند.
وجود چنین مورچه جهنمی تخصصی در آمریکای جنوبی، آن را در تضاد با محدودیت‌های از پیش تعریف شده زیست‌جغرافیای مورچه‌ها در اوراسیا قرار می‌دهد. این نشان می‌دهد که پراکندگی مورچه‌ها در سراسر خشکی‌های قاره‌ای مدت‌ها قبل از تکه‌تکه شدن گوندوانا وجود داشته است.
پیامدهای دیرینه‌زیست‌شناسی و تکامل
این یافته بینشی در مورد پدیده‌های جدید در مورد اینکه چه فشارهای تکاملی ممکن است بر مورچه‌های اولیه وارد شده باشد تا چنین ویژگی‌های شکارچی متمایزی را توسعه دهند، ارائه می‌دهد.
شایان ذکر است که این یافته‌ها به عنوان پایه‌ای برای تحقیقات جدید در فناوری‌های تصویربرداری مدرن، به ویژه در مورد سوابق فسیلی و آشکار کردن جزئیات تشریحی پنهان نمونه‌هایی که قبلاً تصور می‌شد غیرقابل دسترس هستند، عمل می‌کنند.
لپکو گفت: «در حالی که انتظار داشتیم ویژگی‌های مورچه جهنمی را پیدا کنیم، از ویژگی‌های دستگاه تغذیه آن شوکه شدیم.»
«یافتن چنین مورچه تخصصی از نظر تشریحی از ۱۱۳ میلیون سال پیش، فرضیات ما را در مورد اینکه این حشرات با چه سرعتی سازگاری‌های پیچیده را توسعه داده‌اند، به چالش می‌کشد. مورفولوژی پیچیده نشان می‌دهد که حتی این مورچه‌های اولیه نیز از قبل استراتژی‌های شکار پیچیده‌ای را تکامل داده بودند که به طور قابل توجهی با همتایان مدرن خود متفاوت بود.» او نتیجه گرفت.
این مطالعه در Current Biology منتشر شده است.