کیِف، اوکراین — دفتر شرکت «پراکتیکا»، یک شرکت اوکراینی متخصص در وسایل نقلیه زرهی، پشت یک دروازه امنیتی بلند پنهان شده است که ساختمانی معمولی در حومه شهر را محصور کرده است؛ ساختمانی که در غیر این صورت از خانه‌های مسکونی بسیاری در این محله قابل تشخیص نیست. اما به محض ورود به داخل، بلافاصله وارد دنیای دیگری می‌شوید: دنیای بخش دفاعی پیشرفته اوکراین.
شرکت‌هایی مانند پراکتیکا به اوکراین اجازه داده‌اند تا بیش از یک سوم سخت‌افزارهای مورد نیاز خود در میدان نبرد را با کسری از هزینه صنایع تسلیحاتی در سایر نقاط اروپا تولید کند. در واقع، تولیدکنندگان تسلیحات اوکراینی الگویی – و فرصتی – برای نوسازی ارتش‌های سایر کشورهای اروپایی نیز ارائه می‌دهند.
یولیا ویسوتسکا، مدیر ارشد پراکتیکا، در گفتگو با فارن پالیسی در آوریل، کاتالوگ‌های بازاریابی جذابی را به نمایش گذاشت که طیف شگفت‌انگیزی از وسایل نقلیه نظامی، از جمله یک اتاقک نگهبانی متحرک، کامیون‌های زرهی و سایر وسایل نقلیه تاکتیکی چندمنظوره مجهز به آتش‌افزار را نشان می‌داد.
ویسوتسکا که همچنین ریاست «اتحادیه شرکت‌های دفاعی اوکراین» را بر عهده دارد، گفت: «ما دقیقاً می‌دانیم چه چیزی لازم است و می‌توانیم به سرعت با نیازهای جدید وفق پیدا کنیم، زیرا در تماس مستقیم با خط مقدم هستیم.»
به عنوان مثال، حدود ۲۰۰ نفر از کارکنان پراکتیکا مهندسان تحقیق و توسعه هستند که ماشین‌آلات را مطابق با شرایط خاص و به سرعت در حال تغییر میدان نبرد تعمیر و تطبیق می‌دهند.
ویسوتسکا در حالی که به اطراف اشاره می‌کرد تا کل اوکراین را در برگیرد، گفت: «ما تسلیحات آینده را تأمین خواهیم کرد، زیرا جنگ این‌گونه به نظر خواهد رسید.»
اوکراینی‌هایی مانند ویسوتسکا تنها کسانی نیستند که از بخش جدید و پویای این کشور حمایت می‌کنند: دانمارک، در میان سایر کشورها، اکنون تجهیزاتی از جمله هویتزرها، موشک‌ها و پهپادهای تهاجمی دوربرد را مستقیماً از اوکراین – و برای اوکراین – خریداری می‌کند. این یک راه ایده‌آل برای کشورهایی است که صنایع دفاعی توسعه‌یافته خود را ندارند، برای کمک به اوکراین و همزمان برای توسعه ظرفیت‌های تولیدی اروپا. سه کشور نوردیک، اتحادیه اروپا و کانادا قصد دارند تا سال ۲۰۲۵ حدود یک میلیارد دلار در بازار دفاعی اوکراین سرمایه‌گذاری کنند.
دمیترو کلیمنکوف، معاون وزیر دفاع اوکراین، سال گذشته گفت: «مدل حمایتی دانمارک مؤثر و سریع است، زیرا به ما اجازه می‌دهد وابستگی خود را به کمک‌های بین‌المللی کاهش دهیم و به طور انعطاف‌پذیر به خط مقدم پاسخ دهیم.»
و چهره‌های برجسته در صنعت دانمارک نیز در مورد آن هیجان‌زده هستند: فابریس پوتیه از شرکت مشاوره‌ای دانمارکی راسموسن گلوبال در پستی در لینکدین نوشت: این «یک وضعیت برد-برد برای دفاع اروپا است: عرضه ارزان‌تر و سریع‌تر به نیروهای اوکراینی و ظرفیت صنعتی دفاعی بزرگتر برای اروپا.»
ویسوتسکا به وضوح به شرکت متالورژی که در دهه ۲۰۰۰ از پدرش به ارث برد - زمانی که گاوصندوق تولید می‌کرد - افتخار می‌کند. در سال ۲۰۰۹، اولین نفربر زرهی پراکتیکا از تنها کارخانه آن خارج شد. هنگامی که روسیه در سال ۲۰۱۴ به اوکراین حمله کرد و کریمه را ضمیمه خود کرد، پراکتیکا به تولید وسایل نقلیه رزمی تاکتیکی متنوع روی آورد و تولید خود را گسترش داد، که در نهایت به سه کارخانه و محصولات جدید منجر شد - محصولاتی که ارتش اوکراین، گارد مرزی و واحدهای پلیس به سرعت برای مهار پیشروی روسیه به آنها نیاز داشتند.
مزیت رقابتی اوکراین در محصول اصلی پراکتیکا به طور کامل نمایان است: Kozak 2M1، یک نفربر چابک و مقاوم در برابر مین که مجهز به مسلسل سنگین ۱۴.۵ میلی‌متری است.
ویسوتسکا با تأکید بر اینکه بدنه V شکل مدل ۱۴ تنی حفاظت ویژه‌ای در برابر بمب‌های کنار جاده‌ای، نارنجک‌های دستی و مواد منفجره ضد نفر ارائه می‌دهد، گفت: «آنها جان نیروهای ما را - هر روز - نجات می‌دهند.» Kozak 2M1 که توسط یک خدمه دو نفره اداره می‌شود، شش سرباز را با تجهیزات کامل رزمی حمل می‌کند و حداکثر سرعت آن ۱۱۰ کیلومتر در ساعت (۶۸ مایل در ساعت) است. قیمت آن حدود ۴۵۰,۰۰۰ دلار است - حدود ۱۵۰,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ دلار کمتر از مدل‌های معادل تولید شده در خارج از اوکراین.
پراکتیکا در میان حدود ۴۰۰ تولیدکننده تسلیحات خصوصی مستقر در این کشور است که جنگ آنها را در زمینه تولید داخلی تسلیحات به پیش صحنه کشانده است. (دولت اوکراین بیش از ۱۵۰۰ شرکت نوپای فناوری نظامی را شمارش می‌کند.) بخش خصوصی چنان با قدرت پیش رفته و از تولیدکننده دولتی تسلیحات - که تأمین‌کننده اصلی نیروهای مسلح اوکراین است - پیشی گرفته که هرچه بیشتر کشورهای خارجی به خرید تسلیحات اوکراینی برای خودشان علاقه‌مند شده‌اند. (فروش تسلیحات به خریداران خارجی برای مقاصد خودشان در زمان جنگ در اوکراین غیرقانونی است.)
تاراس کوزیو، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه ملی کیِف-موحیلا، گفت: شرکت‌هایی مانند پراکتیکا در خط مقدم جنگ مدرن قرار دارند. او گفت: «به دلیل ماهیت حیاتی این جنگ، اوکراین نمی‌توانست سال‌ها طول بکشد تا تجهیزات نظامی تولید کند، مانند آنچه در غرب با بوروکراسی فراوان و دوره‌های طولانی زمان‌بر اتفاق می‌افتد. این شرکت‌ها تنها چند هفته یا چند ماه فرصت دارند.»
کوزیو پیش‌بینی کرد که جنگ به نفع اوکراین پایان خواهد یافت و این کشور پس از پایان جنگ در میان پنج تولیدکننده بزرگ تسلیحات در جهان خواهد بود. وزیر دفاع اوکراین در ژانویه گفت که تنها در سال ۲۰۲۵، ظرفیت صنعتی دفاعی این کشور می‌تواند به ۳۴ میلیارد یورو (۳۵.۴ میلیارد دلار) برسد - بیش از یک پنجم کل درآمدهای صنعت دفاعی اروپا.
صنعت اوکراین از زمان حمله تمام‌عیار به صورت تصاعدی رشد کرده است، اما از صفر شروع نکرده است. در دوران شوروی، اوکراین یک مرکز تحقیق و توسعه نظامی-صنعتی بود و کارخانه‌ها در سراسر کشور موشک، هواپیماهای ترابری، تانک، کشتی‌های سطحی و موتورهای دریایی و هواپیما تولید می‌کردند. اوکراین در دهه‌های پس از جنگ سرد نیز تولیدکننده تسلیحات و سایر فناوری‌ها باقی ماند، اما بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ بود که خرید نظامی ۱۳ برابر افزایش یافت: از ۶۲ میلیون دلار به ۸۳۶ میلیون دلار. در همین دوره تقریباً، سهم بازار شرکت‌های تسلیحاتی خصوصی بیش از دو برابر شد. پس از آغاز حمله تمام‌عیار در فوریه ۲۰۲۲، هزینه‌های دولت برای تسلیحات و کالاهای دوگانه به نزدیک ۳۱ میلیارد دلار افزایش یافت. چندین اصلاحات دولتی، از جمله ایجاد وزارت صنایع راهبردی، اجرای دستورالعمل‌های شفاف‌تر برای خرید تسلیحات، و بازسازی شرکت‌های تسلیحاتی دولتی، زمینه را برای این روند فراهم کرد. با این حال، هنگامی که حمله تمام‌عیار آغاز شد، تسلیحات خارجی بخش عمده‌ای از تأمین را تشکیل می‌داد. اما در برخی بخش‌ها، این وضعیت به سرعت در حال تغییر است.
تولید پهپاد اوکراین از قبل افسانه‌ای شده است - و نوآوری‌های بیشتری در دست اقدام است.
اولکسی بابنکو، مالک شرکت Vyriy Drones که عملیات خود را در سال ۲۰۲۲ آغاز کرد، گفت: «پهپادهای اوکراینی دورتر پرواز می‌کنند و می‌توانند محموله بیشتری حمل کنند.» اوکراین اکنون سیستم‌های هوایی بدون سرنشین مجهز به محموله‌هایی تولید می‌کند که قادر به حمله به تجهیزات سنگین مانند تانک‌ها و نفربرها هستند.
اوایل امسال، شرکت بابنکو ۱۰۰۰ پهپاد اول خود را که منحصراً با قطعات اوکراینی تولید شده بودند، عرضه کرد. Vyriy فریم‌ها، بردهای راه‌اندازی، کنترل‌کننده‌های پرواز و سیستم‌های کنترل رادیویی خود را تولید می‌کند؛ شرکت‌های داخلی دیگر قطعاتی مانند دوربین و ویدئو را تأمین می‌کنند.
بابنکو به فارن پالیسی گفت: «تقریباً هیچ یک از این قطعات قبل از حمله تمام‌عیار در اوکراین ساخته نمی‌شدند.» او افزود که در ابتدا، بسیاری از این فناوری از چین می‌آمد. هنگامی که یک کشور خارجی درخواست کرد که Vyriy Drones چندین هزار پهپاد تهاجمی هدایت‌شونده دوربرد را برای مقاصد خود تولید کند، بابنکو اصرار داشت که تعداد مساوی برای اوکراین خریداری شود.
آزمایشگاه تسلیحاتی اوکراین نوآوری‌هایی در دست اقدام دارد که جنگ مدرن را تغییر می‌دهند. پهپادهای رهگیر قادر به انهدام پهپادهای شناسایی دشمن در حال حاضر در میدان نبرد هستند. علاوه بر این، چیزهایی مانند پهپادهای ترکیبی موشکی-پهپادی دوربرد که به موتورهای توربوجت متکی هستند و شبیه موشک‌های کروز عمل می‌کنند؛ پهپادهای مجهز به بدافزار که در صورت تصرف خود را نابود می‌کنند؛ بمب‌های کنترل از راه دور که روی چرخ‌های زنجیری حرکت می‌کنند؛ و واگن‌های کنترل از راه دور که می‌توانند برای انتقال مجروحان از میدان نبرد استفاده شوند، نیز در حال توسعه هستند.
علاوه بر این، مدل یک پهپاد به سرعت در حال منسوخ شدن است. به اصطلاح «سوارهای پهپادی» آینده هستند: شبکه‌های خودمختار و هوشمند متشکل از چندین پهپاد که توسط یک سیستم واحد کنترل می‌شوند.
یکی از بزرگترین دستاوردهای دولت دانمارک - و موضوع اصلی صحبت در صنعت دفاعی اروپا - هویتزر خودکششی ۲S22 Bohdana است، یک قطعه توپخانه دوربرد که بر روی شاسی کامیون شش چرخ نصب شده و توسط کارخانه ماشین‌ابزار سنگین کراماتورسک مطابق با استانداردهای ناتو ساخته شده است. این خودرو دارای یک کابین زرهی در جلو و سیستم توپخانه در عقب است که می‌تواند اهداف دشمن را تا فاصله ۵۰ کیلومتری (۳۱ مایل) با گلوله‌های توپخانه راکت‌دار مورد اصابت قرار دهد. ارزش افزوده Bohdana نسبت به تسلیحات مشابه تولید شده در اروپا، دقت شلیک و دوام آن است.
علاوه بر این، به گفته دانمارکی‌ها، نگهداری تسلیحات اوکراینی در حالت آماده به رزم آسان‌تر است. و با قیمت ۲.۸ میلیون یورو برای هر واحد، قیمت آن نصف معادل فرانسوی و یک چهارم معادل آلمانی است. سازنده ادعا می‌کند که می‌تواند واحدهای آسیب‌دیده را ظرف ۴۸ ساعت تعمیر کند و برخلاف تعداد انگشت‌شمار در غرب، چهل واحد در ماه از تأسیسات تولیدی کراماتورسک خارج می‌شوند.
بخش خصوصی اروپا نیز در اوکراین فرصت مناسبی می‌بیند. شاید برجسته‌ترین نمونه، شرکت تسلیحاتی آلمانی راین‌متال باشد که در یک سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت تسلیحاتی دولتی اوکراین، یک کارخانه برای وسایل نقلیه زرهی در اوکراین احداث کرده و قصد دارد سه کارخانه دیگر نیز بسازد: یک تأسیسات تولید باروت، یک کارخانه برای تولید گلوله توپخانه، و یک تأسیسات تولید سیستم‌های دفاع هوایی.
سرمایه‌گذاری مستقیم نیز در حال انجام است.
دنیس گراک، شریک در MITS Capital، یک شرکت سرمایه‌گذاری بین‌المللی مستقر در کیِف که در زمینه دفاع کار می‌کند، گفت: «ما می‌خواهیم شرکت‌های غربی در این صنعت سهم داشته باشند، بخشی از آن باشند و به رشد بلندمدت آن علاقه‌مند باشند.» او افزود: «بخش دفاعی اوکراین برای غرب که در مواجهه با تهدیدات جدید میدان نبرد در حال تسلیح مجدد است، جذاب است.»
همانطور که اندیشکده بروگل در بروکسل در یک گزارش سیاستی اخیر بیان کرد: اوکراین در حال تبدیل شدن به «انبار تسلیحات مقرون به صرفه دموکراسی اروپا» است.