سال‌هاست که آمریکا با این چالش دست‌و‌پنجه نرم می‌کند که چگونه به بهترین شکل از برتری خود در رقابت هوش مصنوعی محافظت کند. ابزار اصلی آن کنترل صادرات فروش تراشه‌های هوش مصنوعی به چین بوده است. اما همانطور که در این هفته گزارش دادیم، کنترل‌ها تاکنون نتوانسته‌اند جلوی نشت را بگیرند. بازار خاکستری رو به رشدی برای محصولات انویدیا، پیشتاز تراشه‌سازی آمریکا، وجود دارد. شرکت‌های چینی دسترسی به مراکز داده فراساحلی را اجاره می‌کنند یا تراشه‌ها را از طریق واسطه‌ها خریداری می‌کنند. کنترل‌های صادراتی به وضوح در جلوگیری از شگفت‌زدن جهان توسط فناوری چینی ناکام مانده‌اند.
دولت بایدن فکر می‌کرد که راه‌حل در گسترش دامنه کنترل‌هاست. در روزهای پایانی خود، طرح جامعی را برای یک نظام صدور مجوز اعلام کرد که بخش بزرگی از جهان را در بر می‌گرفت. متأسفانه، این طرح یک کابوس بوروکراتیک می‌بود، و در 7 مه، دولت ترامپ به درستی اعلام کرد که این قوانین را کنار خواهد گذاشت و با چیزی ساده‌تر جایگزین خواهد کرد. با بازنگری در رویکرد خود، باید با احتیاط پیش برود. محدودیت‌های تراشه ممکن است توهم کنترل را ایجاد کنند. اما آن‌ها طیفی از پیامدهای ناخواسته را با خود به همراه دارند.
مشکل قوانین بایدن این بود که به طرز غیرعملی پیچیده بودند. متحدان نزدیک با محدودیت‌های کمی مواجه می‌شدند؛ چین و روسیه کاملاً ممنوع می‌شدند. اما حدود 120 کشور میانی، مانند هند، سنگاپور و امارات متحده عربی، مشمول یک نظام صدور مجوز هزارتو مانند می‌شدند. پیگیری استفاده از تراشه‌ها در سراسر جهان غیرممکن می‌بود. دفتر صنعت و امنیت (bis)، که قرار بود این قوانین را اجرا کند، با کمبود نیرو و تجهیزات مواجه است.
در حالی که دولت ترامپ در حال بررسی قوانین جدید است، باید واقع‌بین باشد. کنترل‌های تراشه همیشه تا حدی نشت خواهند داشت. کنترل‌های صادراتی می‌توانند مؤثر باشند اگر به صورت محدود اعمال شوند. برای مثال، ممنوعیت واردات ماشین‌های لیتوگرافی فرابنفش شدید (euv) توسط چین، تلاش‌های این کشور برای ساخت پیشرفته‌ترین تراشه‌ها را با موفقیت به تأخیر انداخته است. اما ابزارهای euv به راحتی قابل پیگیری هستند: آن‌ها فقط توسط asml، یک شرکت هلندی، ساخته می‌شوند و تنها حدود 50 عدد از آن‌ها در سال فروخته می‌شود که هر کدام بیش از 100 تن وزن دارند. کنترل فروش تراشه‌های هوش مصنوعی داستانی متفاوت است. آن‌ها کوچک‌تر، متنوع‌تر و بسیار پرشمارترند. تنها انویدیا انتظار دارد امسال بیش از 6 میلیون از این تراشه‌ها را بفروشد.
علاوه بر این، کنترل‌های تراشه بر چین نیمه‌عمر خواهند داشت. بیش از یک دهه است که دولت چین میلیاردها دلار در بخش نیمه‌هادی‌های خود سرمایه‌گذاری کرده است، به امید دستیابی به خودکفایی. اما پیشرفت‌های جدی تنها پس از آغاز سخت‌گیری‌های آمریکا در کنترل صادرات، به دلیل منطقی برای شرکت‌ها برای جستجوی جایگزین، رخ داد. هواوی، غول فناوری چین، اخیراً یک سیستم هوش مصنوعی رونمایی کرده است که گفته می‌شود در برخی معیارها با انویدیا برابری می‌کند. چین هنوز به ابزارهای خارجی وابسته است و در تراشه‌های پیشرفته عقب‌تر است. اما در حال جبران این فاصله است.
این بدان معناست که گسترش دامنه کنترل‌ها به سایر کشورها، مزایای کمی به همراه خواهد داشت، اما هزینه‌های بزرگی در پی خواهد داشت. یک نظام گسترده صدور مجوز تأثیر کمی در جلوگیری از چین خواهد داشت. اما این کشورها را به سمت تأمین‌کنندگان چینی سوق خواهد داد—نه به این دلیل که آن‌ها را ترجیح می‌دهند، بلکه به این دلیل که تراشه‌های آن‌ها راحت‌تر به دست می‌آید. گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت ترامپ در حال بررسی استفاده از دسترسی به تراشه‌های هوش مصنوعی به عنوان برگ برنده در مذاکرات تجاری است. اما اگر یک نظام مبتنی بر قوانین به معامله‌گری و زدوبند تبدیل شود، بسیاری از کشورها ممکن است تأمین‌کنندگان آمریکایی را غیرقابل اعتماد ببینند. این می‌تواند سهم بازار شرکت‌های آمریکایی را کاهش داده و رهبری فناوری آن‌ها را تضعیف کند.
کنترل‌های تراشه به تنهایی نمی‌توانند راه آمریکا برای باقی ماندن در صدر باشند. در بهترین حالت ممکن است مقداری زمان بخرند؛ در بدترین حالت اصلاً کارایی ندارند. اگر آمریکا قرار است در رقابت هوش مصنوعی پیروز شود، به تمام نبوغ، استعداد و دوستانی که می‌تواند به دست آورد، نیاز خواهد داشت. ¦