مسقط، عمان — دولت ترامپ پس از پایان آخرین دور مذاکرات هسته‌ای میان مذاکره‌کنندگان آمریکایی و ایرانی در روز یکشنبه، محتاطانه ابراز خوش‌بینی کرد و طرفین توافق کردند تا برای پرداختن به جزئیات فنی یک توافق بالقوه مجدداً دیدار کنند.
یک مقام ارشد دولت آمریکا گفت: «ما از نتیجه امروز تشویق شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی خود در آینده نزدیک هستیم.» وی افزود که توافق حاصل شده است تا «کار بر روی عناصر فنی را ادامه دهند.»
واکنش ایران پس از پایان مذاکرات در مسقط محتاطانه‌تر بود. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این مذاکرات را «دشوار اما مفید» خواند و گفت که سلطان‌نشین عمان، هماهنگی دور پنجم گفتگوها را برعهده خواهد داشت.
گفته می‌شود ترامپ امیدوار به دستیابی سریع به یک پیروزی است، زیرا توافق‌های صلح در غزه و اوکراین هنوز دور از دسترس هستند، و ایرانی‌ها نیز برای احیای اقتصاد ضعیف خود مشتاق لغو تحریم‌ها هستند. منابع در پایتخت عمان اظهار داشتند که آتش‌بس اخیر میان حوثی‌ها، گروه نیابتی ایران در یمن، و ایالات متحده نیز انرژی تازه‌ای به مذاکرات بخشیده است.
مذاکرات روز یکشنبه بیش از سه ساعت به طول انجامید و توسط استیو ویتکوف، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا، و همتای ایرانی وی در این مذاکرات، عباس عراقچی وزیر امور خارجه، هدایت شد. سید بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، بار دیگر با جابجا کردن پیام‌ها بین دو هیئت، نقش واسطه را ایفا کرد. مطابق با گفتگوهای قبلی، ویتکوف و عراقچی نیز دیدارهای رو در رو داشتند.
ترامپ که این هفته از عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی دیدن خواهد کرد، به وضوح اعلام کرده است که برای حل برنامه هسته‌ای به سرعت در حال پیشرفت ایران، راه حل دیپلماتیک را به اقدام نظامی ترجیح می‌دهد.
اما دولت وی پیام‌های متناقضی در مورد آنچه تحت توافق آینده اجازه داده خواهد شد، مخابره کرده است. هفته گذشته، ترامپ به خبرنگاران گفت که هنوز تصمیم نگرفته است که آیا به ایران اجازه داده خواهد شد برنامه غنی‌سازی محدودی برای مقاصد غیرنظامی داشته باشد یا خیر. با این حال، ویتکوف روز بعد برنامه غنی‌سازی ایران را «خط قرمز» برای ایالات متحده توصیف کرد.
ویتکوف در مصاحبه‌ای با رسانه محافظه‌کار برایتبارت در روز پنجشنبه گفت: «غنی‌سازی ممنوع.» وی افزود: «این به معنی برچیدن است، به معنی عدم تسلیحاتی کردن است، و به معنی آن است که نطنز، فردو و اصفهان — که اینها سه مرکز غنی‌سازی آنها هستند — باید برچیده شوند.»
ماه گذشته، مارکو روبیو وزیر خارجه گفت که ایران می‌تواند برنامه هسته‌ای غیرنظامی برای نیازهای انرژی خود را حفظ کند اما باید مواد غنی شده را از خارج وارد نماید.
اینکه آیا آمریکا در مورد غنی‌سازی مردد است یا عمداً برای حفظ ابهام در مذاکرات ناسازگار عمل می‌کند، نامشخص است. از سوی دیگر، مقامات ایرانی حق تهران برای غنی‌سازی داخلی را غیرقابل مذاکره توصیف می‌کنند.
ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود از توافق مهمی که توسط رئیس جمهور سابق باراک اوباما مذاکره شده بود، خارج شد. این توافق در سال ۲۰۱۵ فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها محدود کرد. برجام غنی‌سازی ایران را در سطح ۳.۶۷ درصد، که برای سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای مورد نیاز است، محدود کرده بود. پس از خروج ترامپ از توافق در سال ۲۰۱۸، ایران شروع به نقض مفاد آن کرد و اکنون اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی می‌کند — که یک گام فنی کوتاه با سطح ۹۰ درصد که درجه تسلیحاتی محسوب می‌شود، فاصله دارد.
طبق گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سازمان ملل متحد، ایران از آن زمان به اندازه کافی مواد هسته‌ای جمع‌آوری کرده است که در صورت غنی‌سازی بیشتر، می‌تواند شش بمب هسته‌ای بسازد. ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای آن تنها برای اهداف صلح‌آمیز وجود دارد، حتی با اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید ایران تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای است که تا این درجه غنی‌سازی می‌کند.
ویتکوف به برایتبارت گفت که مذاکرات با میانجی‌گری مسقط بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز است و مسائل بی‌ثبات‌کننده دیگر مانند توسعه موشکی و فعالیت‌های نیابتی آن بعداً مورد بررسی قرار خواهند گرفت. منابع در عمان هشدار دادند که هرگونه تلاش دولت ترامپ برای گسترش دستور کار فراتر از موضوعات هسته‌ای، مذاکرات را به خطر می‌اندازد، اگر نگوییم به طور کامل از مسیر خارج می‌کند.
انتظار می‌رود برنامه هسته‌ای به سرعت در حال پیشرفت ایران، هنگام ورود ترامپ به ریاض پایتخت عربستان سعودی در روز سه‌شنبه، پیش از سفر او به قطر و امارات متحده عربی در ادامه هفته، در صدر دستور کار قرار گیرد.
کشورهای حاشیه خلیج فارس تا حد زیادی از مذاکرات هسته‌ای استقبال کرده‌اند، برخلاف سال ۲۰۱۵ که عربستان سعودی و همسایگان آن احساس می‌کردند توسط مذاکرات تحت رهبری آمریکا کنار گذاشته شده‌اند و می‌ترسیدند یک توافق توازن قدرت منطقه‌ای را به نفع ایران تغییر دهد. ریاض و تهران از آن زمان روابط خود را احیا کرده‌اند، که نشان‌دهنده تغییری گسترده‌تر در منطقه خلیج فارس به سمت اولویت دادن به رفاه اقتصادی بر رویارویی است.
یک روز پیش از مذاکرات هسته‌ای در مسقط، عراقچی از جده و دوحه دیدن کرد و در آنجا با مقامات سعودی و قطری دیدار داشت.