کاخ سفید روز سه‌شنبه اعلام کرد که پرزیدنت ترامپ، در جریان سفر خود به عربستان سعودی، ۶۰۰ میلیارد دلار معامله با دولت و شرکت‌های سعودی قطعی کرده است. اما جزئیات ارائه شده توسط کاخ سفید مبهم بود و مجموع آنها کمتر از نصف این رقم بود.
و نگاه دقیق‌تر به پروژه‌هایی که دولت ارائه کرد نشان می‌دهد که چندین مورد قبل از روی کار آمدن آقای ترامپ در دست اقدام بودند.
این اعلامیه درست قبل از سخنرانی آقای ترامپ برای جمعی از رهبران تجاری در مجمع سرمایه‌گذاری ایالات متحده و عربستان سعودی در ریاض انجام شد، جایی که او گفت تنها کشوری که از ایالات متحده داغ‌تر است، عربستان سعودی است.
او گفت: «ما در حال پیشرفت هستیم. ایالات متحده داغ‌ترین کشور است، به جز کشور شما.»
قبل از پرداختن به مسائل جدی سیاست خارجی، از جمله خبری مبنی بر لغو تحریم‌ها علیه سوریه، آقای ترامپ به موضوعات مورد علاقه خود پرداخت، رئیس جمهور پیشین، جو بایدن، را مورد انتقاد قرار داد و به پیروزی در ایالت‌های حساس در انتخابات افتخار کرد.
او گفت: «شبه جزیره عربستان — اتفاقاً جای زیبایی است. جای زیبایی است.»
بزرگترین معامله اعلام شده، آن چیزی بود که دولت «بزرگترین توافق فروش دفاعی در تاریخ» نامید. این توافق به ارزش نزدیک به ۱۴۲ میلیارد دلار، تجهیزات و خدمات پیشرفته جنگی را از بیش از دوازده شرکت صنایع دفاعی آمریکا برای پادشاهی عربستان فراهم خواهد کرد.
کاخ سفید همچنین به تعهد شرکت سعودی دیتاولت (DataVolt) برای پیشبرد برنامه‌های سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری در مراکز داده هوش مصنوعی و زیرساخت‌های انرژی در ایالات متحده اشاره کرد.
همچنین به بیش از ۲ میلیارد دلار کاری که شرکت‌های آمریکایی بر روی پروژه‌های زیرساختی سعودی از جمله فرودگاه بین‌المللی ملک سلمان، پارک ملک سلمان و شهر قدیه (یک مجموعه تفریحی عظیم) انجام می‌دهند، اشاره شد. شرکت ساختمانی جاکوبز (Jacobs) مشارکت خود را در پروژه فرودگاه جدید عربستان در اوت سال گذشته اعلام کرد. شرکت ای‌کام (AECOM) نیز قبلاً قرارداد ارائه خدمات طراحی و مدیریت پروژه برای پروژه شهر قدیه را برنده شده بود.
معاملات اعلام شده توسط کاخ سفید مجموعاً حدود ۲۸۳ میلیارد دلار بود – کمتر از نصف ۶۰۰ میلیارد دلار وعده داده شده توسط ولیعهد سعودی – اما دولت اعلام کرد که اینها «تنها چند مورد از معاملات تحول‌آفرین بسیاری است که در عربستان سعودی قطعی شده‌اند». مقامات کاخ سفید گفتند که معاملات بیشتری در راه خواهند بود. (برگزارکنندگان مجمع سرمایه‌گذاری گفتند که ۱۴۵ معامله به ارزش بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار امضا شده است.)
کاخ سفید گفت که این بسته همچنین شامل آموزش و پشتیبانی گسترده برای تقویت ظرفیت نیروهای مسلح سعودی است.
آقای ترامپ در سخنان خود در این کنفرانس، توسعه سریع پادشاهی را ستود و ادعا کرد که دولت بایدن برای منطقه کاری انجام نداده است.
او همچنین به ایران حمله کرد و آن را «بزرگترین و مخرب‌ترین» نیروی تهدیدکننده ثبات و رفاه خاورمیانه خواند و سوگند یاد کرد که هرگز اجازه نخواهد داد این کشور به سلاح هسته‌ای دست یابد. در عین حال، گفت که به ایران «مسیری نو و بسیار بهتر به سوی آینده‌ای بسیار بهتر و امیدوارکننده‌تر» ارائه می‌دهد.
آقای ترامپ گفت: «من هرگز به داشتن دشمنان دائمی اعتقاد نداشته‌ام.»
رئیس جمهور آمریکا هنگامی که اعلام کرد ایالات متحده تحریم‌ها علیه سوریه را لغو خواهد کرد و به دولت جدید این کشور فرصت بازسازی کشوری را که توسط جنگ داخلی طولانی آن ویران شده است می‌دهد، با تشویق مداوم مواجه شد.
اما پس از آنکه او گفت «آرزوی قلبی» او این است که عربستان سعودی به پیمان ابراهیم، توافق سال ۲۰۲۰ که در آن دو همسایه عربستان با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار کردند، بپیوندد، سکوت در میان جمعیت حاکم شد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که عادی‌سازی روابط با دولت اسرائیل در میان سعودی‌ها بسیار نامحبوب است و مقامات سعودی می‌گوینند که به رسمیت شناختن اسرائیل به ایجاد یک کشور فلسطینی وابسته خواهد بود.
آقای ترامپ همچنین درباره جنگ در نوار غزه بین اسرائیل و حماس صحبت کرد.
او گفت: «مردم غزه سزاوار آینده‌ای بسیار بهتر هستند. اما این اتفاق نخواهد افتاد یا نمی‌تواند بیفتد تا زمانی که رهبران آنها ربودن، شکنجه و هدف قرار دادن مردان، زنان و کودکان بی‌گناه را برای اهداف سیاسی انتخاب می‌کنند.»
اعلامیه کاخ سفید درباره معاملات، ساعاتی پس از امضای مجموعه‌ای از توافقات بین ایالات متحده و عربستان سعودی توسط آقای ترامپ و ولیعهد محمد بن سلمان صورت گرفت.
این توافقات شامل یک نامه قصد برای قابلیت‌های دفاعی آینده، یک یادداشت تفاهم با وزارت دادگستری، همکاری در زمینه فضا و بیماری‌های عفونی و یادداشت‌های تفاهم در زمینه انرژی و منابع معدنی بود.
آنها همچنین شامل توافقی بین ناسا و سازمان فضایی عربستان سعودی برای پرواز یک ماهواره کوچک (CubeSat) سعودی در پرواز آزمایشی آرتمیس ۲ ناسا بود. این ماهواره کوچک جنبه‌هایی از آب و هوای فضایی را در فواصل مختلف از زمین اندازه‌گیری خواهد کرد.
ایالات متحده و عربستان سعودی همچنین توافقی بین باغ وحش ملی اسمیتسونین و کمیسیون سلطنتی العلا برای حمایت از حفاظت از پلنگ عربی در خطر انقراض از طریق ایجاد یک نمایشگاه اختصاصی در واشنگتن امضا کردند.
قبل از امضای توافقات، آقای ترامپ دوباره عربستان سعودی را تشویق کرد تا سرمایه‌گذاری خود در ایالات متحده را فراتر از ۶۰۰ میلیارد دلار در طی چهار سال افزایش دهد. آقای ترامپ درخواست کرد که این رقم به ۱ تریلیون دلار افزایش یابد، اگرچه اقتصاددانان می‌گوینند که پادشاهی چنین منابع مالی در دسترس ندارد.
آقای ترامپ گفت: «ما بزرگترین رهبران تجاری جهان را اینجا داریم. آنها با چک‌های زیادی بازخواهند گشت.»
آقای ترامپ برای کسانی که در مجمع سرمایه‌گذاری ایالات متحده و عربستان سعودی گرد آمده بودند، سخنرانی کرد، مکانی که به عنوان محل دیدار ثروتمندان و قدرتمندان جهان عمل می‌کرد. او کاخ سفید خود را با میلیاردرها پر کرده است، از جمله ایلان ماسک، ثروتمندترین مرد جهان؛ اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری؛ و دیوید او ساکس، مشاور او در زمینه هوش مصنوعی و رمزارزها. همه آنها در این رویداد سخنرانی کردند.
آقای ساکس خطاب به حاضران گفت: «چگونه در مسابقه هوش مصنوعی پیروز شویم؟ پاسخ این است که باید بزرگترین اکوسیستم شریک را بسازیم. ما به دوستان خود مانند پادشاهی عربستان سعودی و سایر شرکای راهبردی و متحدان نیاز داریم تا بخواهند بر روی فناوری ما بسازند.»
این گردهمایی گاهی اوقات شبیه یک راهپیمایی «امریکا را دوباره بزرگ کنیم» احساس می‌شد، البته با حضور مدیران عامل IBM، بلک‌راک و سیتی‌گروپ. بسیاری از آنها قبلاً روابطی با عربستان داشته‌اند. یکی از میزبانان سعودی با شوخ‌طبعی گفت که مهمانان «هوانوردی را دوباره بزرگ می‌کنند.»
محمد بحارث، ۴۰ ساله، یک اینفلوئنسر سعودی در زمینه خودیاری که یک شرکت فضایی خصوصی را اداره می‌کند، با کلاه «ترامپ ۲۰۲۸» همراه با کراوات قرمز در این مجمع حاضر شد. او گفت: «پرزیدنت ترامپ همیشه به عنوان یک تاجر می‌آید. این طرز فکر تجاری است.»
آقای بحارث گفت: «ما فناوری می‌خواهیم. ما توانمندسازی می‌خواهیم. ما می‌خواهیم جوانانمان را آموزش دهیم. ما مهارت‌ها را می‌خواهیم تا در این منطقه یک ابرقدرت باشیم.»
رهبرانی از آمازون، غول‌های دفاعی لاکهید مارتین و نورثروپ گرامن، و هالیبرتون در این نشست حضور داشتند. همچنین جنسن هوانگ، مدیر عامل انویدیا، بزرگترین شرکت نیمه‌هادی در جهان؛ الکس کارپ، مدیر عامل شرکت نرم‌افزاری پالانتیر تکنولوژیز؛ و پاتریک سون-شیونگ، تاجری که مالک لس آنجلس تایمز است، در این نشست شرکت داشتند.
جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، نیز در این رویداد سخنرانی کرد. عربستان سعودی قصد دارد جام جهانی ۲۰۳۴ را میزبانی کند.
پادشاهی تلاش کرده است تا خود را از کشوری که کاملاً وابسته به تولید نفت است به اقتصادی متنوع‌تر تبدیل کند. مقامات سعودی می‌گویند که نفت قبلاً تا ۹۰ درصد از درآمدهای دولت را تشکیل می‌داد؛ این رقم اکنون به حدود ۶۰ درصد نزدیک شده است، اگرچه فعالیت اقتصادی همچنان به شدت به نفت، پتروشیمی و هزینه‌های دولتی وابسته به نفت متکی است.
لری فینک، مدیر عامل بلک‌راک، شرکت سرمایه‌گذاری آمریکایی، گفت که عربستان سعودی «پیامی به جهان داده است که ما خودمان این کار را انجام خواهیم داد، که اقتصاد خود را خواهیم ساخت، و اقتصاد خود را به گونه‌ای خواهیم ساخت که کنترل امور را در دست بگیریم.»
آقای ترامپ به مشاوران خود گفت که می‌خواهد در جریان سفر خارجی خود، که شامل توقف در قطر و امارات متحده عربی، دو کشور از ثروتمندترین کشورهای جهان به ازای سرانه، تعهداتی بیش از ۱ تریلیون دلار کسب کند.
آقای ترامپ ادعا کرده است که در جریان سفری به عربستان سعودی در اولین دوره ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۱۷، ۴۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در ایالات متحده قطعی کرده است. اما تحلیلی توسط تیم کالن، اقتصاددان و رئیس سابق هیئت صندوق بین‌المللی پول در عربستان سعودی، نشان داد که این مبلغ به طور کامل محقق نشد. آقای کالن دریافت که صادرات کالاها و خدمات آمریکایی به عربستان سعودی در زمانی که آقای ترامپ از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ در سمت خود بود، مجموعاً ۹۲ میلیارد دلار بوده است که کمتر از مجموع در دوره دوم ریاست جمهوری باراک اوباما است.
پیش‌بینی می‌شود دو کشور دیگر در سفر آقای ترامپ نیز معاملات بزرگی را به همراه داشته باشند.