در یک سو لاکپشت عینکی، بیل گیتس، قرار دارد و در سوی دیگر خرگوش ارهبهدست، ایلان ماسک. هر کدام ایده بسیار متفاوتی درباره معنای "بازگرداندن به جامعه" دارند.
گیتس قصد دارد فعالیتهای خیریه بنیاد خود را در زمینههایی مانند بهداشت عمومی و آموزش طی دو دهه آینده افزایش دهد، در حالی که ماسک از دفتر DOGE کاخ سفید (بخش کارایی دولت) برای متوقف کردن تقریباً کامل جریان هزینههای کمک خارجی آمریکا در یک چشم بر هم زدن و انحلال آژانس توسعه بینالمللی ایالات متحده (USAID) استفاده کرده است؛ سازمانی که او آن را یک "سازمان جنایتکار" خوانده است.
بیتردید، این میلیاردرها مأموریتهای بسیار متفاوتی دارند؛ ماسک برای کاهش هزینههای دولت و گیتس برای ریشهکن کردن بیماریهای قابل پیشگیری و خرج کردن ثروت هنگفت خود. اما در حالی که گیتس کیف پول خود را بیشتر باز میکند، در حال تقابل با ماسک نیز هست. گیتس از یک نقشه راه طولانیمدت استفاده میکند، در مقایسه با رویکرد فناورانه ماسک با شعار "سریع حرکت کن و بشکن" که او را به سمت کاهش ۲ تریلیون دلار هزینههای دولت با استفاده از روشهای کتابچه راهنمای استارتاپها سوق داده است.
مایکل موریس، استاد مدرسه کسب و کار کلمبیا، در ایمیلی به من میگوید: «نوآوری فناوری زمانی کار میکند که یک ابزار جدید بازار ابزار قدیمی را مختل کند.» او ادامه میدهد: «برنامههای توسعه زمانی بهترین عملکرد را دارند که تداوم، پایداری، پیشبینیپذیری و اطمینان وجود داشته باشد.» او میگوید رویکرد گیتس نشاندهنده «بلوغ در اندیشیدن به مسئله» است. این یک تغییر نسبت به زمانی که گیتس به عنوان رهبری گهگاه ستیزهجو و متکبر در مایکروسافت شناخته میشد، حتی اگر به عنوان یک نوآور درخشان مورد تحسین قرار میگرفت. بنیاد گیتس نیز به دلیل عدم شفافیت و برخی اولویتهای هزینهایاش مورد انتقاد قرار گرفته است. موریس میگوید: «این روزها گیتس در مقایسه با ماسک و در مقایسه با دولت، مانند یک فرد خردمند به نظر میرسد.»
هفته گذشته، گیتس برنامههای خود را برای پایان دادن به فعالیت بنیاد گیتس در ۲۰ سال آینده اعلام کرد و فعالیتهای بشردوستانه را زودتر از انتظار به پایان میرساند. اما به جای کاهش هزینهها، او آنها را افزایش میدهد: بنیاد قصد دارد ۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۶ توزیع کند و گیتس امیدوار است بنیاد دو برابر ۱۰۰ میلیارد دلاری که از زمان تأسیس در سال ۲۰۰۰ اهدا کرده است، کمک مالی کند و ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر تا ۳۱ دسامبر ۲۰۴۵ به اهداف بهداشت عمومی و آموزش اهدا کند.
در همین حال، در عرض چند روز در اوایل سال جاری، DOGE زمین را از زیر پای USAID کشید. ابتدا بودجه مختل شد، که منجر به سردرگمی و هرج و مرج شد، و اکنون بیش از ۸۰ درصد از دهها میلیارد دلار تعهدات قراردادی USAID قطع شده است. سازمانهای سراسر جهان که به پول آمریکا وابسته بودند، برای اجرای مأموریتهای خود، از جمله تأمین غذای اضطراری برای کودکان دچار سوءتغذیه و دارو برای پیشگیری و درمان اچآیوی، دست و پا میزنند.
این روزها گیتس در مقایسه با ماسک مانند یک فرد خردمند به نظر میرسد.مایکل موریس، استاد مدرسه کسب و کار کلمبیا
رئیس جمهور دونالد ترامپ به ماسک اجازه داد تا از طریق DOGE، هزینهها و اتلاف دولت فدرال را کاهش دهد. در اقدامی که بسیاری از حقوقدانان معتقدند فراتر از اختیارات دولت و با دور زدن کنگره بود، دولت بر کاهش هزینهها در حال حاضر تمرکز کرد، صرف نظر از تأثیر بلندمدت بر آسیبپذیرترین افراد جهان. برنامه گیتس متفاوت است: او چارچوب زمانی اولیه بسته شدن بنیاد را کوتاهتر میکند با این هدف که مشکلات را سریعتر حل کند و خود را منسوخ سازد.
بخشی از تضاد آشکار بین ماسک و گیتس ناشی از رویکردهای متفاوت آنها به «کارایی» است. با DOGE، ماسک رویکرد ارهبرقی را تجسم کرده است که استارتاپهای فناوری آن را ستایش میکنند – تمرکز بر چابک بودن و انجام کار بیشتر با منابع کمتر تحت رهبری به سبک بنیانگذار. این رویکرد لزوماً در دولت به خوبی عمل نمیکند: کارشناسان مدیریت قبلاً به من گفته بودند که راهاندازی DOGE را «ناشیانه»، «اشتباه» و پر از «بیپروایی سیاسی» میدانند.
ایده بنیاد گیتس از کارایی، ارائه کمکهای بشردوستانه با استفاده از ذهنیت دادهمحور صنعت فناوری در کنار تخصص سازمانهایی است که مستقیماً با افراد نیازمند کار میکنند. فاطمه سومر، مدرس مدعو در سیاست عمومی در مدرسه هاروارد کندی، میگوید وقتی صحبت از کمک به جامعه میشود، تلاش گیتس «یک مدل قابل تکرار از فعالیت بشردوستانه بلندمدت، همسو با کشورها و دادهمحور است که دیگران میتوانند دنبال کنند، و تاکنون تعداد کمی این کار را کردهاند.»
تصادفی نیست که این افزایش بودجه همزمان با عقبنشینی دولتها صورت میگیرد و گیتس اعلامیه خود را با نیش و کنایههایی به ماسک همراه کرد. گیتس به نیویورک تایمز گفت: «او کسی است که بودجه USAID را کاهش داد» و گفت که ماسک آن را «زیر دستگاه چوبخردکن» انداخته است. وقتی مصاحبهکننده اشاره کرد که ماسک به «پیمان بخشش» (Giving Pledge)، مفهومی که ۱۵ سال پیش توسط گیتس و وارن بافت آغاز شد تا افراد ثروتمند را تشویق به اهدا کردن اکثریت داراییهای خود به خیریه کند، پیوسته است، گیتس گفت: «پیمان بخشش - یک جنبه غیرعادی آن این است که میتوانید تا زمان مرگ صبر کنید و همچنان آن را برآورده کنید. بنابراین، چه کسی میداند؟ او ممکن است تبدیل به یک نیکوکار بزرگ شود. در این میان، ثروتمندترین مرد جهان در مرگ فقیرترین کودکان جهان دست داشته است.»
این دو سالهاست که بر سر فعالیتهای بشردوستانه در حال جدال هستند. والتر آیزاکسون در زندگینامه ماسک نوشت که گیتس در سال ۲۰۲۲ از ماسک دیدار کرد و تلاش کرد او را متقاعد کند که پول بیشتری را اهدا کند. ماسک به گیتس گفت که بیشتر فعالیتهای بشردوستانه «مزخرف» است و گیتس میتواند کارهای بیشتری برای آب و هوا انجام دهد اگر در سهام تسلا سرمایهگذاری کند، سهامی که گیتس شورت کرده بود. ماسک بعدها به آیزاکسون گفت که گیتس «کاملاً دیوانه» بود.
طی ۲۵ سال گذشته، پول بنیاد گیتس به کاهش شیوع بیماریهای قابل پیشگیری، از جمله اچآیوی و سل، در سراسر جهان کمک کرده است. بنیاد تخمین میزند که ۸۲ میلیون جان را نجات داده است. دیدگاه DOGE دیدگاهی است که در آن مشکلات کشورهای دیگر بر دوش ایالات متحده نمیافتد. محققان دانشگاه بوستون تخمین زدهاند که دهها هزار نفر ممکن است از زمان اختلال در بودجه USAID بر اثر سل یا ایدز جان باخته باشند. ثروت گیتس به او اجازه میدهد شکافهای باقیمانده از دولت آمریکا را پر کند. موریس میگوید: «مانند وقف دانشگاه هاروارد که به آنها قدرت میدهد در برابر حملات به دانشگاهها مقاومت کنند، وقف گیتس او را قادر میسازد تا وارد عمل شود و برخی از خدمات مورد نیاز را که USAID ارائه میکرد، فراهم کند.»
پول بیشتر در حال حاضر به جای بعداً، رویکردی بلندپروازانهتر است. گیتس به تایمز توضیح داد که چگونه ابزارهای هوش مصنوعی اهداف بنیاد برای بهبود مراقبتهای بهداشتی، آموزش و کشاورزی را تقویت خواهند کرد. او گفت: «با توجه به منابعی که دارم، چه چیزی میتوانیم به دست آوریم؟ هزینه کردن پول اکنون در مقابل بعداً تفاوت بزرگی ایجاد میکند.»
یک قرن پیش، ثروتمندترین مردان جهان با تأسیس بنیادهای خیریهای که هنوز وجود دارند، از جمله بنیاد راکفلر و دهها سازمانی که نام اندرو کارنگی را بر خود دارند، بنیانگذار فعالیتهای بشردوستانه نوین شدند. میلیاردرهای فناوری امروزی، که معادل مدرن غولهای صنعتی هستند، فرصت دارند تأثیر حتی بزرگتری بگذارند، به لطف پیشرفتهای سریع در پزشکی و فناوری - اما تعداد کمی این کار را کردهاند. خود گیتس گفته است که بنیادش نمیتواند مسئولیتهای بشردوستانه دولتها را به تنهایی بر عهده بگیرد.
سومر میگوید: «گیتس، مانند کارنگی و راکفلر یک قرن پیش، تعریفکننده یک عصر است. اما غولهای فناوری امروزی هنوز با بلندپروازی جهانی او برابری نکردهاند، و جهان در حال حاضر نمیتواند بیش از این افراد بیطرف را تحمل کند.»
آماندا هوور خبرنگار ارشد در بیزینس اینسایدر است و صنعت فناوری را پوشش میدهد. او درباره بزرگترین شرکتها و روندهای فناوری مینویسد.
داستانهای «گفتمان» (Discourse) بیزینس اینسایدر، دیدگاههایی را درباره مهمترین مسائل روز، بر اساس تجزیه و تحلیل، گزارش و تخصص ارائه میدهند.