در سال‌های اولیه حمله روسیه، اوکراین به شدت به مجموعه‌ای از تسلیحات غربی برای تجهیز نیروهای خود متکی بود. اکنون، در کوره جنگ، صنعت دفاعی خود کی‌یف بیش از هر زمان دیگری سلاح تولید می‌کند.
اوکراین تنها یک نمونه اولیه از هویتزر بومی خود، بوگدانا، را هنگام حمله روسیه در اختیار داشت. سال گذشته، کی‌یف اعلام کرد که توپخانه بیشتری نسبت به مجموع تمام کشورهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تولید کرده است.
در حالی که متحدان غربی در افزایش تولید تسلیحات کند عمل کرده‌اند، ارزش تسلیحاتی که صنعت دفاعی اوکراین می‌تواند بسازد، از ۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۳۵ میلیارد دلار در طی سه سال جنگ افزایش یافته است، حتی با وجود اینکه روسیه موشک‌هایی به کارخانه‌های آن شلیک می‌کند.
با کاهش حمایت ایالات متحده، صنعت دفاعی اوکراین به طور فزاینده‌ای برای توانایی این کشور در ادامه نبرد علیه روسیه—یا تضمین حاکمیت آن در صورت توافق صلح—کلیدی است. هرچه اوکراین بتواند تسلیحات بیشتری تولید کند، آسیب‌پذیری کمتری در برابر نوسانات سیاست بین‌المللی یا مشکلات زنجیره تأمین فرامرزی خواهد داشت. این کشور همچنین صنعت دفاعی خود را به عنوان یک منبع درآمد پس از جنگ برای اقتصاد آسیب‌دیده‌اش و راهی برای ادغام بیشتر در غرب با تبدیل شدن به یکی از تأمین‌کنندگان آن می‌بیند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، گفته است: «اوکراین همیشه به تسلیحات قوی خود نیاز خواهد داشت تا بتوانیم دولت قدرتمند اوکراینی خود را داشته باشیم.»
زلنسکی گفت که بیش از ۴۰ درصد از تسلیحات مورد استفاده در خط مقدم با روسیه اکنون در اوکراین ساخته می‌شوند. در برخی حوزه‌ها، مانند پهپادها، سامانه‌های زمینی بدون سرنشین، و جنگ الکترونیک، این رقم نزدیک به ۱۰۰ درصد است.
تولیدکنندگان اوکراینی همچنین در حال افزایش تولید مقادیر فزاینده‌ای از تسلیحات سنتی مانند سامانه‌های توپخانه‌ای، خودروهای زرهی، مین‌ها و مهمات در تمام کالیبرها هستند.
راب لی، پژوهشگر ارشد در مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی، گفت: «در کشورهای غربی، رقابت بیشتری برای جذب بهترین فارغ‌التحصیلان علوم کامپیوتر یا متخصصان فناوری اطلاعات وجود دارد. در اوکراین، بسیاری از بهترین استعدادها به سمت دفاع رفته‌اند.»
اما حتی تحول قوی در زرادخانه داخلی اوکراین نیز برای عقب راندن نیروهای مسکو به تنهایی کافی نخواهد بود.
اوکراین برای مقابله با ماشین جنگی روسیه، به ایالات متحده و دیگر متحدان غربی نیاز دارد. این کشور نمی‌تواند مهمات کافی برای روشن نگه داشتن توپ‌هایش تولید کند، یا هیچ یک از رهگیرهای پدافند هوایی را که برای محافظت در برابر موشک‌های روسی نیاز دارد.
و در حالی که تولید تسلیحات رونق گرفته است، بودجه کی‌یف تحت فشار است. الکساندر کامیشین، مشاور زلنسکی و وزیر سابق صنایع استراتژیک، گفت که امسال دولت تنها قادر به خرید کمتر از نیمی از آنچه تولیدکنندگان دفاعی می‌توانند تولید کنند، خواهد بود.
او گفت: «دردناک است وقتی نمی‌توانید تولید کنید و چیزی برای جنگیدن ندارید. دو برابر دردناک‌تر است وقتی می‌توانید تولید کنید، اما نمی‌توانید هزینه خرید را تأمین کنید.»
برای استفاده از ظرفیت اضافی، برخی دولت‌های غربی تحت آنچه «مدل دانمارکی» نامیده می‌شود، بودجه خریدهای تسلیحاتی از شرکت‌های دفاعی اوکراین را تأمین می‌کنند. در این مدل، به جای تأمین تسلیحات غربی برای کی‌یف، آنها بودجه‌ای برای خرید تسلیحات از تولیدکنندگان دفاعی اوکراینی فراهم می‌کنند. لی گفت: «سرمایه‌گذاری مستقیم در این شرکت‌ها ممکن است بهترین استفاده از بودجه موجود از نظر دستیابی به تأثیر در میدان نبرد باشد.»
جنگ به عنوان زمین آزمایشی برای مجموعه‌ای از تسلیحات عمل کرده است که قبلاً در خدمت فعال نبوده‌اند و درس‌های ارزشمندی در مورد عملکرد آنها در نبرد به کشورهای ناتو ارائه کرده است.
اوکراین بخش وسیعی از صنعت دفاعی شوروی را هنگام استقلال به ارث برد، اما این قابلیت‌های تولیدی به سرعت رو به زوال گذاشتند.
ویتالی زاگودایف، مدیر کل کارخانه ابزارآلات سنگین کراماتورسک، گفت که یک شرکت خصوصی در سال ۲۰۱۶ بوگدانا را توسعه داد، اما قبل از حمله روسیه هیچ سفارشی دریافت نکرد.
پس از حمله روسیه در سال ۲۰۲۲، ترس از به غنیمت گرفته شدن این سامانه به حدی بود که زاگودایف دستورالعمل‌هایی برای از هم پاشیدن تنها نمونه اولیه دریافت کرد. تا آن زمان، فقط به عنوان بخشی از رژه روز استقلال استفاده شده بود.
اما به زودی، زاگودایف دستورالعمل‌هایی برای سرهم کردن مجدد توپ دریافت کرد تا در خط مقدم استفاده شود. بوگدانا که در کنار یک هویتزر خودکششی سزار ساخت فرانسه مستقر شد، مواضع روسیه را در جزیره مار در دریای سیاه گلوله‌باران کرد و مسکو را مجبور کرد در تابستان اول جنگ، این برآمدگی سنگی را رها کند.
سفارشات برای بوگدانا شروع به سرازیر شدن کرد، اما کارخانه در شرق اوکراین هدف آتش روسیه قرار داشت. تحت آتش، کارگران شروع به انتقال تولید به تأسیسات جدید در غرب کشور کردند، اما نه قبل از اینکه بیش از نیمی از تجهیزات نابود شوند. زمان‌های تحویل برای سفارشات جایگزینی بسیار طولانی بود، بنابراین شرکت تجهیزات خود را ساخت.
تولید پراکنده شد تا تأثیر هرگونه حمله روسیه به حداقل برسد. اگر موشکی به یک تأسیسات اصابت می‌کرد، دیگران همچنان می‌توانستند به تولید ادامه دهند. با کار شبانه‌روزی، تولید توپ به زودی از عرضه شاسی‌های چرخ‌داری که بوگدانا بر روی آنها نصب می‌شود، پیشی گرفت.
زاگودایف گفت که شرکت اکنون ماهانه بیش از ۲۰ قبضه بوگدانا تولید می‌کند. بر اساس مطالعه‌ای که توسط مؤسسه کیل انجام شده است، روسیه می‌تواند در همین مدت حدود ۴۰ قبضه توپخانه بسازد. مونتاژ نهایی بوگدانا تنها در آخرین لحظه انجام می‌شود تا احتمال هدف قرار گرفتن قبل از رسیدن به خط مقدم به حداقل برسد.
لی گفت: «یکی از درس‌های این جنگ این است که تقاضا برای کمیت بسیار بالا است. مسئله فقط داشتن سامانه‌های فوق‌العاده نیست—مسئله این است که آیا به اندازه کافی برای ادامه یک جنگ با شدت بالا برای یک سال یا بیشتر بدون کاهش قابل توجه توان نظامی خود دارید؟»
در حالی که هویتزرهای آرچر ساخت سوئد یا پانزر ۲۰۰۰ آلمان الکترونیک پیچیده‌تری دارند، تولید آنها زمان بیشتری می‌برد و بسیار پرهزینه‌تر هستند. هویتزر خودکششی بوگدانا ۲.۸ میلیون یورو به ازای هر قبضه هزینه دارد که معادل ۳.۱ میلیون دلار است، در مقایسه با ۸.۷۶ میلیون یورو برای آرچر، یا حدود ۴ میلیون یورو برای سزار.
و تعمیر و نگهداری بوگدانا آسان‌تر است. زاگودایف گفت: «هر قطعه ظرف ۲۴ ساعت در دسترس است. ما تیم‌های سیار داریم که در تمام خط مقدم کار می‌کنند.»
حدود ۸۵ درصد از اجزای بوگدانا اکنون در داخل تولید می‌شوند، از جمله لوله که با گذشت زمان مستهلک می‌شود. زاگودایف گفت که این شرکت در حال توسعه شاسی خود است تا وابستگی به واردات را بیشتر کاهش دهد. سال گذشته، تولید یک توپ کششی را آغاز کرد که ارزان‌تر از نسخه خودکششی است و در دفاع مفید است. بازخوردهای اپراتورها در خط مقدم به طور مداوم در اصلاحات طراحی گنجانده می‌شود.
هر یک از سیستم‌های الکتریکی یا هیدرولیکی بوگدانا یک سیستم مکانیکی متناظر دارد. زاگودایف گفت این باعث سنگین‌تر شدن توپ می‌شود اما به این معنی است که می‌تواند در صورت خرابی الکتریکی یا هیدرولیکی به کار خود ادامه دهد.
دولت دانمارک بودجه خرید ۱۸ قبضه هویتزر بوگدانا را برای نیروهای مسلح اوکراین تأمین می‌کند.
بوگدانا نشان می‌دهد صنعت دفاعی اوکراین چقدر پیشرفت کرده است. اما تلاش‌ها برای تولید مهمات استاندارد ناتو ۱۵۵ میلی‌متری، که برای تلاش جنگی محوری است، موانع را نشان می‌دهد.
شرکت خصوصی زره اوکراین (Ukrainian Armor) یک تأسیسات برای تولید مهمات ۱۵۵ میلی‌متری با مجوز و نقشه‌های منتقل شده توسط گروه چکسلواکی (Czechoslovak Group) راه‌اندازی کرد که همچنین پیشران، فیوز و چاشنی‌هایی را که در اوکراین قابل تولید نیستند، تأمین می‌کند.
این شرکت، که خودروهای زرهی نیز تولید می‌کند، برنامه‌ریزی کرده بود که امسال ۱۰۰,۰۰۰ گلوله مهمات ۱۵۵ میلی‌متری و سال آینده ۳۰۰,۰۰۰ گلوله تولید کند—کسری از سه تا چهار میلیون گلوله‌ای که تخمین زده می‌شود اوکراین سالانه مصرف می‌کند.
ولادیسلاو بِلْباس، مدیرعامل شرکت، گفت که این پروژه به دلیل عدم دریافت بودجه از دولت، متوقف شده است.
او گفت: «ما باید سریع‌تر حرکت کنیم. این برای ما چیزی فراتر از تجارت است.»
با ایزابل کولز در [email protected] تماس بگیرید