یک سال پیش، اصابت ۳۰ پهپاد به اوکراین در یک شب امری استثنایی تلقی می‌شد. اکنون روسیه با صدها پهپاد، پدافند هوایی اوکراین را به نقطه اشباع می‌رساند. در تاریخ ۲۵ مه، کرملین با آنچه خود "حمله گسترده" علیه شهرهای اوکراین نامید، این کشور را بمباران کرد؛ حمله‌ای شامل ۲۹۸ پهپاد، که احتمالاً یک رکورد محسوب می‌شود. روسیه همچنین از موشک‌های بیشتری استفاده می‌کند: ۶۹ موشک در همان شب شلیک شد. در نتیجه، اوکراین دوباره وارد ناشناخته‌ها می‌شود. اگر مذاکرات آتش‌بس کنونی شکست بخورد، که بسیار محتمل به نظر می‌رسد، یگان‌های پدافند هوایی مجبور به جیره‌بندی موشک‌های رهگیر خود خواهند شد. موشک‌ها و پهپادهای بیشتری از روسیه عبور کرده و به شهرها و صنایع حیاتی اصابت خواهند کرد.
جنگ هوایی روسیه از ابتدای سال تشدید شد (به نمودار مراجعه کنید) و تغییر محسوسی در تجهیزات مورد استفاده آن دیده می‌شود. موشک‌های بالستیک، که بسیاری از آن‌ها توسط کره شمالی تأمین می‌شوند، اکنون در کانون توجه قرار دارند؛ در کنار نسل جدید و مرگبارتری از پهپادهای تهاجمی شاهد (Shahed). موشک‌های بالستیک به دلیل سرعتشان به سختی متوقف می‌شوند؛ تنها ذخیره رو به کاهش موشک‌های پاتریوت پک (PAC)-۳ اوکراین شانس واقعی برای رهگیری آن‌ها را فراهم می‌کند. در همین حال، پهپادهای شاهد، که اکنون در ششمین اصلاح خود از زمان اولین محموله‌های ارسالی ایران به روسیه در سال ۲۰۲۳ قرار دارند، از یادگیری ماشین برای حمله به اهداف حفاظت‌شده مانند کی‌یف استفاده می‌کنند. در تاریخ ۲۴ مه، پهپادها بخش‌هایی از ساختمان‌ها در حومه شمالی پایتخت را ویران کردند. دو هفته قبل، یک پهپاد مجهز به کلاهک سوخت-هوا سوراخی در یک مرکز خرید در همان نزدیکی ایجاد کرد و پنجره‌ها را تا فاصله ۳۰۰ متری شکست. در همان هفته، پهپاد دیگری، مملو از مهمات خوشه‌ای با تأخیر انفجاری، به یک میدان آموزشی در حاشیه جنوب شرقی شهر اصابت کرد.
چالش اصلی پیش روی خدمه پدافند هوایی اوکراین، تعداد بسیار زیاد تسلیحاتی است که اکنون به سمت آن‌ها پرواز می‌کنند. سال گذشته کرملین حدود ۳۰۰ پهپاد شاهد در ماه تولید می‌کرد؛ اکنون همین تعداد در کمتر از سه روز ساخته می‌شود. اطلاعات نظامی اوکراین می‌گوید اسنادی در اختیار دارد که نشان می‌دهد روسیه قصد دارد تولید پهپادهای خود را به ۵۰۰ فروند در روز افزایش دهد، که این امر نشان می‌دهد حملات انبوه ۱۰۰۰ فروندی می‌تواند به واقعیت تبدیل شود. کوستیانتین کریولاپ، کارشناس هوانوردی اوکراین، هشدار می‌دهد که این احتمالاً اغراق‌آمیز است. او می‌گوید که صنعت تسلیحاتی روسیه بر پایه لاف‌زنی و گزارش‌های دروغین بنا شده است. "اما واضح است که اعداد به طور قابل توجهی افزایش خواهند یافت." حتی اگر اوکراین موفق به تثبیت خطوط مقدم در شرق شود، مشکلات حفاظت از آسمان تنها افزایش خواهد یافت.
در یک آزمایشگاه مخفی در گوشه‌ای پنهان از کی‌یف، گروهی از مهندسان قطعات داخلی یک پهپاد شاهد ساخت روسیه را از هم باز می‌کنند. هر قطعه فلزی که روی شهرهای اوکراین سقوط می‌کند، برای کالبدشکافی کامل به آزمایشگاه‌هایی مانند این منتقل می‌شود. هدف مستند کردن ترفندهای این تسلیحات، مهندسی معکوس هر آنچه کار می‌کند، و ارسال نسخه‌ای از آن به مبدأ خود است. در ماه گذشته، این کار بدون وقفه ادامه داشته است. با وجود امیدواری به آتش‌بس، روسیه راه‌های بیشتری برای نفوذ از میان پدافند هوایی اوکراین پیدا می‌کند، که با کمبود فزاینده موشک‌های رهگیر، تغییر تاکتیک‌های دشمن و سیاست‌های غیردوستانه آمریکا مواجه است.
مهندسان در حالی که به تجزیه و تحلیل آخرین محموله پهپادهای شاهد ادامه می‌دهند، می‌گویند یکی از بزرگترین نگرانی‌هایشان نحوه کنترل پهپادهای روسی در حال حاضر است. آن‌ها می‌گویند مدل‌های جدیدتر در برابر جنگ الکترونیک اوکراین بی‌تأثیر هستند. دلیل این امر این است که آن‌ها دیگر به جی‌پی‌اس (GPS) قابل مسدودسازی متکی نیستند، توسط هوش مصنوعی هدایت می‌شوند و از شبکه‌های اینترنت و اینترنت موبایل خود اوکراین استفاده می‌کنند. این تیم می‌گوید که اخیراً یادداشتی را در داخل یکی از پهپادهایی که در حال باز کردن بودند کشف کرده‌اند – که احتمالاً توسط یک مهندس دلسوز روسی باقی مانده است – که به الگوریتم کنترل جدید اشاره داشت. این یادداشت نشان می‌داد که پهپادها از طریق ربات‌ها در پلتفرم رسانه اجتماعی تلگرام کنترل می‌شوند و داده‌های پرواز و فیدهای ویدیویی زنده را به صورت آنی به اپراتورهای انسانی بازمی‌گردانند.
چندی پیش، بیشتر شکار پهپادها توسط تیم‌های متحرک با مسلسل‌های ارزان، موشک‌های دوش‌پرتاب و توپخانه برد کوتاه انجام می‌شد. اکنون، به گفته سرهنگ دنیس اسماژنی، یکی از افسران نیروهای پدافند هوایی، پهپادها به طور معمول در اطراف این گروه‌ها مانور می‌دهند. آن‌ها ابتدا برای جلوگیری از شناسایی در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند، سپس با نزدیک شدن به شهرها به سرعت تا ۲۵۰۰-۲۰۰۰ متر بالا می‌روند و از آستانه ارتفاع برای تسلیحات کالیبر کوچک عبور می‌کنند. بنابراین اوکراین به هلیکوپترها، جت‌های جنگنده اف (F)-۱۶ و پهپادهای رهگیر روی آورده است، که نتایج خوبی را نشان داده‌اند. یک مقام ارشد می‌گوید پدافند هوایی اطراف کی‌یف همچنان حدود ۹۵ درصد از پهپادهایی را که روسیه به سمت آن پرتاب می‌کند، ساقط می‌کند. اما ۵ درصدی که عبور می‌کنند، خسارات جدی وارد می‌کنند.
اوکراین هنوز شانس مبارزه با پهپادها و موشک‌های کروز را دارد. اما چشم‌انداز در برابر تهدیدات بالستیک تیره‌تر است. تنها تعداد انگشت‌شماری از کشورها سیستم‌هایی دارند که می‌توانند با چنین سلاح‌های سریع و مخربی مقابله کنند. در دنیای غرب، سیستم پاتریوت آمریکایی انحصار مؤثری در تجارت پدافند هوایی بالستیک دارد. اوکراین اکنون حداقل هشت سامانه پاتریوت در اختیار دارد، هرچند در هر زمان معینی برخی از آن‌ها آسیب‌دیده و در حال تعمیر هستند.
خدمه آن‌ها با مهارت چشمگیری آن‌ها را عملیات می‌کنند. از بهار ۲۰۲۳، آن‌ها بیش از ۱۵۰ موشک بالستیک و بالستیک پرتاب‌شده از هوا را ساقط کرده‌اند. اما این سیستم‌ها عمدتاً در اطراف کی‌یف متمرکز شده‌اند. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، می‌گوید اوکراین به حداقل ۱۰ سامانه دیگر نیاز دارد، همراه با ذخایر کافی از موشک‌های رهگیر پک (PAC)-۳ که این سیستم استفاده می‌کند، تا شهرهایش احساس امنیت کنند. او اصرار دارد که کشور آماده پرداخت هر هزینه‌ای است، احتمالاً با استفاده از پول اروپا. پاسخ کاخ سفید غیرقطعی بوده است.
مشکل این است که اوکراین از اولویت دولت بایدن خارج شده و تنها یکی از بسیاری از مشتریان بالقوه است که در رقابت برای تولید محدود تحت دولت دونالد ترامپ قرار دارند. لاکهید مارتین، که سیستم‌های پاتریوت و پک (PAC)-۳های آن‌ها را می‌سازد، در حال افزایش تولید خود به ۶۵۰ موشک در سال است. اما این حدود ۱۰۰ فروند کمتر از تولید پیش‌بینی‌شده موشک‌های بالستیک روسیه است، در حالی که یک منبع دولتی اوکراین تخمین می‌زند کرملین ۵۰۰ موشک در انبار دارد. معمولاً برای رهگیری یک موشک بالستیک روسی به دو موشک رهگیر پک (PAC)-۳ نیاز است.
برای تندروهای چینی در دولت ترامپ، یک سیستم پاتریوت یا موشکی که به اوکراین ارسال می‌شود، به معنای یکی کمتر برای ارسال به منطقه اقیانوس آرام است. حتی دوستانه‌ترین دولت با اوکراین – که این دولت نیست – نیز برای همگام شدن با تهدید مداوم روسیه با مشکل مواجه خواهد شد. اوکراین حق تولید نسخه خود از پک (PAC)-۳ تحت لیسانس را درخواست کرده است، اما می‌داند که این احتمالاً بعید است. تولید قرار است در آلمان آغاز شود، اما تنها در پایان سال ۲۰۲۶. پروژه‌های مشترک تولید دیگری نیز در دست بررسی هستند. اما در همه موارد، نقطه دستیابی به موفقیت حداقل یک سال فاصله دارد.
اوکراین ممکن است مجبور شود استراتژی بقایی را توسعه دهد که پدافند هوایی را با حمله هوایی و بازدارندگی ترکیب کند. آقای کریولاپ، کارشناس هوانوردی، می‌گوید: "ما باید مجتمع‌های پرتاب، کارخانه‌ها و انبارهای روسیه را نابود کنیم." "نباید دچار توهم شویم."
برای آگاهی از مهم‌ترین داستان‌های اروپایی، در خبرنامه هفتگی ما ویژه مشترکین با نام «کافه اروپا» (Café Europa) ثبت‌نام کنید.