نکات کلیدی
نفتکش‌های درگیر در تجارت نفتی ایران و چین، به‌ویژه در نزدیکی سواحل شرقی مالزی، از سیستم‌های ردیابی دیجیتال ناپدید می‌شوند تا از نظارت دقیق و تحریم‌های ایالات متحده فرار کنند.
استفاده از این تاکتیک "ناپدید شدن" به طور فزاینده‌ای برای پنهان کردن منشأ محموله‌های نفتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد و ردیابی جریان‌ها به سمت ایران را دشوارتر می‌سازد.
کشتی‌ها از تاکتیک‌هایی مانند خاموش کردن فرستنده‌ها، انتقال کشتی به کشتی و استفاده از "کشتی‌های زامبی" بهره می‌برند تا جریان تجارت نفت ایران به چین را حفظ کنند، امری که ردیابی محموله‌های تحریم‌شده را به طور فزاینده‌ای دشوار می‌کند.
همزمان با افزایش تهدید تحریم‌های ایالات متحده که منجر به تغییرات تاکتیکی برای حفظ جریان نفت خام شده است، نفتکش‌هایی که در مرکز حیاتی تجارت نفت ایران به چین فعالیت می‌کنند، از سیستم‌های ردیابی دیجیتال ناپدید می‌شوند.
طی ماه‌های اخیر، تعداد بیشتری از کشتی‌ها هنگام نزدیک شدن به آب‌های شرقی مالزی، که یک نقطه حساس برای انتقال نفت ایران از یک کشتی به کشتی دیگر جهت حمل به چین است، فرستنده‌های خود را خاموش کرده‌اند. پیش از این، سیستم‌ها به ندرت غیرفعال می‌شدند و نشان می‌دادند که نفتکش‌ها در کنار یکدیگر لنگر انداخته‌اند.
اگرچه تاکتیک "ناپدید شدن" جدید نیست، اما به طور منظم‌تری در سواحل مالزی برای فرار از نظارت استفاده می‌شود. کاخ سفید می‌گوید که تجارت نفت ایران درآمدی را برای حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت تهران، از جمله حماس، ایجاد می‌کند و تلاش کرده است تا جریان نفت را از طریق تحریم کشتی‌ها، بنادر و پالایشگاه‌ها مختل کند.
مویو خو (Muyu Xu)، تحلیلگر ارشد نفت خام در شرکت کیپلر (Kpler) در سنگاپور، اظهار داشت: "انتقال کشتی به کشتی برای پنهان کردن منشأ این محموله‌ها استفاده شده است. اکنون آنها سیگنال‌ها را برای مدت طولانی‌تری خاموش می‌کنند، به طوری که ردیابی این جریان‌ها تا منبع اصلی، یعنی ایران، حتی دشوارتر شده است."
یک نمونه اخیر، کشتی وانی (Vani) است؛ یک نفتکش بسیار بزرگ که تحریم نشده و در سال 2004 ساخته شده و ظرفیت حمل 2 میلیون بشکه را دارد. این کشتی خالی در تاریخ 15 می موقعیت خود را در سواحل شرقی مالزی سیگنال داد، سپس ناپدید شد و پنج روز بعد طبق داده‌های ردیابی کشتی که توسط بلومبرگ گردآوری شده، در همان منطقه کاملاً بارگیری شده دوباره ظاهر شد.
در حالی که کشتی وانی از سیستم‌های ردیابی دیجیتال ناپدید بود، طبق گزارش‌های کیپلر (Kpler) و وورتکسا (Vortexa)، این نفتکش در تاریخ 18 می یک انتقال کشتی به کشتی با کشتی نورا (Nora) انجام داد. نورا یک کشتی تحریم‌شده از سوی ایالات متحده بود که نفت خام ایران را از پایانه صادراتی جزیره خارگ بارگیری کرده بود. داده‌های این دو شرکت تحلیلی نشان می‌دهد که وانی اکنون مقصد خود را چین (چین) اعلام کرده است.
بیشتر بخوانید: ایالات متحده به بانک‌ها و شرکت‌های حمل و نقل سنگاپور هشدار داد که انتظار فشار بیشتر بر ایران را داشته باشند
شرکت آوانی لاینز (Avani Lines Inc.)، مستقر در جزایر مارشال و مالک ثبت شده کشتی وانی، هیچ شماره تلفن یا آدرس ایمیلی برای تماس در پورتال دریایی که توسط اس‌اندپی گلوبال (S&P Global Inc.) اداره می‌شود، ندارد.
پالایشگاه‌های مستقل چین بزرگترین خریداران نفت خام ایران هستند و به دلیل تخفیف‌های ارائه شده، جذب این بشکه‌ها می‌شوند زیرا این تخفیف‌ها به حفظ حاشیه سود نازک آنها کمک می‌کند. در حالی که داده‌های رسمی چین نشان می‌دهد این کشور از سال 2022 نفت از این تولیدکننده اوپک وارد نکرده است، ارقام طرف‌های ثالث از جریان‌های قوی حکایت دارند.
بر اساس گزارش کیپلر (Kpler)، چین در ماه گذشته حدود 1.46 میلیون بشکه در روز از ایران وارد کرده است که این رقم نسبت به رکورد پنج ماهه در ماه مارس کاهش یافته است. جریان‌ها در اواخر سال گذشته شروع به کاهش کردند اما از آن زمان بهبود یافته‌اند. از دیگر روش‌های مورد استفاده برای حفظ تجارت ایران به چین، استفاده از کشتی‌های زامبی است — کشتی‌هایی که هویت تانکرهای از رده خارج شده را جعل می‌کنند تا قانونی به نظر برسند.
در آوریل، دست‌کم شش انتقال کشتی به کشتی در سواحل مالزی با کشتی‌هایی که فرستنده‌های خود را غیرفعال کرده بودند، انجام شد. یکی از این انتقال‌ها با کشتی سلین (Celine)، یک کشتی تحت تحریم ایالات متحده، انجام گرفت که نفت ایران را از جزیره خارگ بارگیری کرده بود، این اطلاعات بر اساس گزارش کیپلر (Kpler) است. در همین ماه در سال گذشته، تنها یک نفتکش "ناپدید" شده بود.
بیشتر بخوانید: ناپدید شدن، سفرهای جعلی: تاکتیک‌هایی برای دور زدن تحریم‌های تجاری
کشتی‌ها می‌توانند با تحلیل تصاویر ماهواره‌ای در حین انجام انتقال نفت شناسایی شوند، اما این فرآیند به نیروی انسانی زیادی نیاز دارد و کیفیت تصاویر به وضعیت آب و هوا بستگی دارد. این روش نیازمند تطبیق نفتکش‌ها با عکس‌های کشتی‌هایی با هویت شناخته شده است، روشی که به زمان بیشتری نیاز دارد و مستعد خطای انسانی است.
اما لی (Emma Li)، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت اطلاعاتی وورتکسا (Vortexa Ltd.)، در اوایل آوریل طی یک ارائه به مشتریان در سنگاپور که خبرنگاران بلومبرگ نیز در آن حضور داشتند، گفت: "ردیابی این جریان‌های تحریم‌شده روز به روز دشوارتر می‌شود."