اختصاصی: دیپلمات‌ها می‌گویند غرب قصد دارد هیئت مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای نقض تعهدات ایران تحت فشار قرار دهد

• گزارش "جامع" آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به زودی منتشر می‌شود و احتمالاً بسیار منفی خواهد بود.
• آمریکا در حال آماده‌سازی قطعنامه جدیدی برای ارائه به همراه بریتانیا، فرانسه و آلمان است.
• دیپلمات‌ها می‌گویند این متن، ایران را ناقض عدم پایبندی اعلام خواهد کرد.
• این اقدام می‌تواند منجر به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل شود.
• تهران از انتقادات خشمگین شده و برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز می‌داند.

وین، 30 می (رویترز) - دیپلمات‌ها اعلام کردند قدرت‌های غربی در حال آماده‌سازی برای تحت فشار قرار دادن هیئت مدیره دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد در نشست فصلی بعدی این نهاد هستند تا برای اولین بار در نزدیک به 20 سال اخیر، ایران را ناقض تعهدات عدم اشاعه خود اعلام کنند؛ اقدامی که قطعاً تهران را خشمگین خواهد کرد.

این گام احتمالاً مذاکرات بین ایالات متحده و ایران را که با هدف اعمال محدودیت‌های جدید بر برنامه هسته‌ای در حال پیشرفت سریع ایران است، پیچیده‌تر خواهد کرد.

واشینگتن و متحدان اروپایی‌اش، بریتانیا، فرانسه و آلمان، که به گروه E3 معروف هستند، قطعنامه‌هایی را در گذشته توسط شورای حکام 35 کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) پیشنهاد داده بودند که از ایران می‌خواستند به سرعت اقداماتی مانند توضیح درباره آثار اورانیوم کشف شده توسط آژانس در سایت‌های اعلام نشده را انجام دهد.

آژانس در حال آماده‌سازی برای ارسال گزارش‌های فصلی خود در مورد ایران به کشورهای عضو پیش از نشست بعدی شورای حکام است که از 9 ژوئن آغاز می‌شود. یکی از این گزارش‌ها، یک سند طولانی‌تر و "جامع" درباره مسائلی از جمله همکاری ایران خواهد بود، همانطور که در قطعنامه شورای حکام در نوامبر درخواست شده بود، و دیپلمات‌ها انتظار دارند این گزارش بسیار انتقادی باشد.

یک مقام اروپایی در این باره گفت: "ما انتظار داریم گزارش جامع، سختگیرانه باشد، اما در مورد عدم پایبندی ایران به تعهدات عدم اشاعه خود، از قبل هیچ شکی وجود نداشت."

سه دیپلمات اظهار داشتند که پس از انتشار این گزارش، ایالات متحده پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی را تنظیم خواهد کرد که ایران را ناقض تعهدات پادمانی خود اعلام می‌کند. دیپلمات چهارمی نیز گفت که قدرت‌های غربی در حال آماده‌سازی پیش‌نویس قطعنامه‌ای هستند اما وارد جزئیات نشد.

دیپلمات‌ها افزودند که این متن در روزهای آتی با کشورهای عضو شورای حکام مورد بحث قرار خواهد گرفت و سپس به طور رسمی توسط چهار قدرت غربی در طول نشست فصلی به شورای حکام ارائه خواهد شد، همانطور که در مورد قطعنامه‌های قبلی نیز اتفاق افتاده است.

آخرین باری که شورای حکام، ایران را به طور رسمی ناقض تعهدات پادمانی خود اعلام کرد، سپتامبر 2005 (شهریور 1384) بود که بخشی از یک بن‌بست دیپلماتیک ناشی از کشف فعالیت‌های هسته‌ای مخفی در ایران بود.

ایالات متحده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اکنون معتقدند که ایران یک برنامه تسلیحات هسته‌ای مخفی و هماهنگ داشته است که در سال 2003 (1382) آن را متوقف کرده است. ایران همواره داشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای را تکذیب کرده و می‌گوید تنها از فناوری هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز استفاده می‌کند.

یک قطعنامه جداگانه شورای حکام آژانس که در فوریه 2006 (بهمن 1384) به تصویب رسید، عدم پایبندی ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داد که پس از آن تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کرد.

دیپلمات‌ها گفتند که هنوز مشخص نشده است که در چه مرحله‌ای قدرت‌های غربی به دنبال ارجاع این موضوع به شورای امنیت خواهند بود و نامشخص است که شورای امنیت در آن صورت چه اقدامی علیه ایران انجام خواهد داد.

مهمترین تأثیر فوری یک قطعنامه احتمالاً بر مذاکرات تهران با ایالات متحده و هرگونه گام هسته‌ای دیگری خواهد بود که ایران در عمل تصمیم به برداشتن آن بگیرد.

یک مقام ارشد ایرانی به رویترز گفت که تهران به یک قطعنامه با "گسترش کار هسته‌ای بر اساس (محتوای) قطعنامه" واکنش نشان خواهد داد.

شورای حکام تمامی قطعنامه‌های اخیر پیشنهاد شده توسط قدرت‌های غربی در مورد ایران را تصویب کرده است و تردید کمی وجود دارد که این قطعنامه نیز تصویب نشود. تنها سؤال این است که اکثریت با چه گستردگی خواهد بود. روسیه و چین تنها کشورهایی بوده‌اند که به طور مداوم با چنین قطعنامه‌هایی مخالفت کرده‌اند.

ایران از قطعنامه‌ها و سایر انتقادات در شورای حکام آژانس خشمگین می‌شود و اقداماتی مانند تسریع و گسترش برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود یا منع بازرسان ارشد آژانس را انجام می‌دهد.

ایران در حال حاضر اورانیوم را تا غنای 60% غنی‌سازی می‌کند که به راحتی می‌تواند تا حدود 90%، یعنی سطح تسلیحاتی، بیشتر غنی‌سازی شود. بر اساس معیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این کشور به اندازه کافی مواد در این سطح دارد که در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت شش سلاح هسته‌ای کافی است.

نوشته فرانسوا مورفی؛ گزارش اضافی توسط پریسا حافظی از دبی؛ ویرایش: اندرو کاتورن