تلآویو — گزارشها درباره یک عقبنشینی در مذاکرات آمریکا و ایران بر سر برنامه هستهای تهران، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل را در تنگنا قرار داده است. همزمان با گزارش جدید و محکومکننده آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده ایران، برخی در اسرائیل این تحولات را آخرین فرصت کشور برای متوقف کردن جاهطلبیهای هستهای ایران میدانند.
مقامات اسرائیلی این هفته در مورد مذاکرات آمریکا و ایران سکوت کردهاند، اما نتانیاهو قطعاً امیدوار بود که گزارشها مبنی بر نزدیک بودن این مذاکرات به فروپاشی حقیقت داشته باشند و پاسخ ایران به پیشنهاد آمریکا که شنبه گذشته دریافت کرده است، رئیسجمهور دونالد ترامپ را خشمگین کند.
آخرین امید اسرائیل
نتانیاهو باید امیدوار باشد که ترامپ از مذاکرات با ایران کنار بکشد و با بسیج ارتش آمریکا برای حمله به تأسیسات هستهای ایران موافقت کند. در حال حاضر، او گزینههای دیگری جز اقدام یکجانبه ندارد. نخستوزیر اسرائیل و همکارانش روی مایکل والتز، مشاور امنیت ملی، حساب کرده بودند تا برای یک حمله اسرائیلی-آمریکایی در ایران لابی کند، اما ترامپ او را برکنار کرد. همچنین گزارش شده است که رئیسجمهور سه مقام وزارت خارجه را که اسرائیل آنها را همسو با سیاستهای خود میدانست، جابهجا کرده است.
نتانیاهو دیگر دسترسی به محافل نزدیک ترامپ را که در دوره اول ریاستجمهوری او داشت، ندارد. با این حال، نتانیاهو روز سهشنبه گفت که دوشنبه با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، صحبت کرده است.
روزنامه هاآرتص در ماه آوریل گزارش داد که نیروی هوایی و سایر شاخههای ارتش اسرائیل در حال آمادهسازی هستند و در صورت دستور، آماده حمله به ایران خواهند بود. اما چنین عملیاتی برای نتانیاهو یک قمار بزرگ خواهد بود. بدون تضمین کمک آمریکا در طول یا پس از چنین حملهای، اسرائیل در وضعیت بسیار نامناسبی قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر، گزارش هفته گذشته آژانس بینالمللی انرژی اتمی که نشان میدهد ایران اکنون مواد شکافپذیر کافی برای تولید ۱۰ بمب را در اختیار دارد، ادعای پیاپی او مبنی بر صلحآمیز نبودن برنامه هستهای تهران و لزوم توقف آن را تقویت میکند.
گزارش شده است که ایالات متحده در ماههای اخیر حداقل سه بار اسرائیل را از انجام حمله به ایران باز داشته است. اولین مورد در دوره گذار بین انتخاب ترامپ و مراسم تحلیف او رخ داد، که طی آن او و دستیارانش از نتانیاهو خواستند که عقبنشینی کند. باور بر این است که نتانیاهو از آن تصمیم پشیمان است. طبق گزارش CNN، حمله دیگری از سوی اسرائیل در ماههای اخیر متوقف شد. خود ترامپ در ۲۸ مه تأیید کرد که به نتانیاهو زنگ زده و به او درباره حمله هوایی که مذاکرات فعلی با ایران را به هم میزند، هشدار داده است.
به نظر میرسد در حالی که نتانیاهو مشغول لافزنی درباره دستاوردهای اسرائیل در برابر دشمنانش بود، از جمله دو حمله هوایی در سال گذشته که بخش قابل توجهی از آرایه پدافند هوایی ایران را از بین برد، ایران مشغول غنیسازی اورانیوم بوده است. طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ایران ۴۰۸.۶ کیلوگرم (۹۰۰.۸ پوند) اورانیوم با غنای ۶۰ درصد انباشت کرده که ۱۳۳.۸ کیلوگرم (۲۹۴.۹ پوند) بیشتر از آنچه آژانس در گزارش فصلی قبلی خود در ماه فوریه اعلام کرده بود، میباشد.
با اعلام اسرائیل مبنی بر اینکه این ذخایر، ایران را در آستانه دستیابی به زرادخانه هستهای قرار میدهد، مذاکرات آمریکا و ایران در نقطه حساسی قرار دارد. آیتالله علی خامنهای، رهبر عالی ایران، با ترامپ بازی خطرناکی را آغاز کرده است. در همین حال، نتانیاهو تلاش میکند تا تنشهای گزارششده با دولت ترامپ را ساختگی جلوه دهد. ترامپ نیز به نوبه خود تلاش میکند تا نتانیاهو را از انجام حمله منصرف کند و خامنهای را به این باور برساند که اسرائیل ممکن است چنین عملیات پرخطری را انجام دهد و او را به سازش وادار کند.
روزهای پیش رو حیاتی هستند.
ایهود اولمرت، نخستوزیر سابق، شنبه گذشته به المانیتور گفت: "اسرائیل نباید بدون هماهنگی کامل و تأیید آمریکا، و بدون همکاری اطلاعاتی و عملیاتی با ایالات متحده به ایران حمله کند." همزمان، همانطور که المانیتور قبلاً گزارش داده بود، هماهنگی نظامی بین اسرائیل و ایالات متحده در مورد حمله به ایران به حالت تعلیق درآمده است و دو کشور در حال حاضر برنامه عملیاتی مشترکی ندارند.
آیا اسرائیل بدون هشدار حمله خواهد کرد؟
سوالی که اکنون آمریکا، ایران و بقیه جهان را نگران کرده این است که آیا اسرائیل مایل است بدون هشدار قبلی یک حمله هوایی به ایران انجام دهد؟ آیا نتانیاهو درسهای تردید خود بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ برای حمله به ایران را زمانی که برنامه هستهای آن بسیار کمتر پیشرفته بود، خواهد آموخت؟
روز سهشنبه آغاز بازپرسی نتانیاهو در دادگاه فساد او بود. در حالی که او حتماً امیدوار بود که رویدادها به نحوی به او اجازه دهند این مرحله را دور بزند، با بازجویی بیامان دادستان دولتی روبرو خواهد شد. میل او برای برهم زدن این دادگاه چه تأثیری بر تصمیماتش در مورد ایران خواهد داشت؟