آنکارا — بر اساس داده‌های رسمی که روز سه‌شنبه منتشر شد، نرخ تورم سالانه ترکیه در ماه مه به ۳۵.۴۱٪ کاهش یافت که پایین‌ترین میزان از نوامبر ۲۰۲۱ است - این امر به طور بالقوه راه را برای کاهش نرخ بهره باز می‌کند. اما تحلیلگران نسبت به عجله در تسهیل سیاست‌های پولی هشدار می‌دهند.
تورم سال به سال از ۷۵.۴۵٪ در ماه مشابه سال گذشته کاهش یافته است، بر اساس داده‌های منتشر شده در روز سه‌شنبه توسط اداره آمار ترکیه. در همین حال، تورم ماه به ماه از ۳٪ در آوریل به ۱.۵۳٪ کاهش یافت.
تورم سالانه کمتر از پیش‌بینی‌های بلومبرگ و رویترز بود که قبل از اعلام، متوسط برآورد تورم را تقریباً ۳۶٪ تعیین کرده بودند. افزایش قیمت‌ها عمدتاً ناشی از افزایش هزینه‌های مواد غذایی، نوشیدنی‌های الکلی، تنباکو و پوشاک بوده است.
«محمت شیمشک»، وزیر دارایی ترکیه، پس از انتشار این ارقام در شبکه اجتماعی X نوشت: «تورم سالانه که طی ۱۲ ماه گذشته ۴۰ واحد کاهش یافته است، به ۳۵.۴٪ رسید - پایین‌ترین سطح خود از نوامبر ۲۰۲۱.»
وی افزود: «فضای سرمایه‌گذاری بهبود خواهد یافت، بهره‌وری افزایش خواهد یافت و رشد پایدار و بالا به افزایش رفاه منجر خواهد شد.»
کاهش تورم سالانه و ماهانه، احتمال ازسرگیری چرخه کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی در ۱۹ ژوئن را پس از یک افزایش غیرمنتظره نرخ بهره افزایش داده است.
بانک مرکزی در ماه آوریل نرخ بهره معیار خود را از ۴۲.۵٪ به ۴۶٪ افزایش داد تا با آشفتگی اقتصادی ناشی از دستگیری «اکرم امام‌اوغلو»، شهردار استانبول، مقابله کند. امام‌اوغلو، نامزد ریاست جمهوری از سوی اپوزیسیون اصلی، در ۲۳ مارس به اتهام فساد زندانی شد که منجر به کاهش تقریباً ۱۲ درصدی ارزش لیر و شوک به بازارها شد. گزارش شده است که بانک مرکزی نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار از ذخایر خود را برای مهار این سقوط فروخت. منتقدان معتقدند که این دستگیری با انگیزه‌های سیاسی و با هدف کنار گذاشتن یک رقیب اصلی «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهور، انجام شده است.
«نیکلاس فار»، اقتصاددان اروپای نوظهور در شرکت تحقیقاتی «کاپیتال اکونومیکس» (Capital Economics) مستقر در لندن، به مشتریان این شرکت گفت که در حالی که انتظار می‌رفت چرخه تسهیل سیاست‌ها در سه ماهه سوم از سر گرفته شود، کاهش نرخ بهره در این ماه اکنون امکان‌پذیر است، بر اساس گزارش‌های رسانه‌های ترکیه.
«تیموتی اش»، تحلیلگر «بلو-بی اَسِت منیجمنت» (BlueBay Asset Management)، به نوبه خود نسبت به عجله در تسهیل سیاست‌های انقباضی هشدار داد.
اش به المانیتور گفت: «فکر نمی‌کنم این کار خوبی باشد»، و افزود که سیاست پولی باید برای مدت طولانی‌تری سختگیرانه باقی بماند.
«فکر می‌کنم تورم شروع به شگفتی‌آفرینی از جنبه نزولی خواهد کرد، اما مهم است که بانک مرکزی عجله نکند.»
با وجود کاهش ارقام تورم، فشار داخلی بر مدیریت اقتصادی کشور در حال افزایش است، به طوری که تولیدکنندگان از مشکلات در دسترسی به منابع مالی گلایه می‌کنند.
«رفعت حصارجیکلی‌اوغلو»، رئیس اتحادیه اتاق‌ها و بورس‌های کالای ترکیه، یک گروه تجاری بانفوذ، ماه گذشته گفت: «شرکت‌های بخش واقعی ما اخیراً با مشکلات جدی در دسترسی به منابع مالی مواجه بوده‌اند.»
در اواخر ماه مه، روزنامه «ینی شفق» (Yeni Safak) که به شدت از دولت حمایت می‌کند، «شیمشک» و مدیریت بانک مرکزی را به دلیل نرخ‌های بهره بالا مورد انتقاد قرار داد و به افزایش پرونده‌های ورشکستگی اشاره کرد. بیش از ۷۰۰ شرکت در سه ماهه اول سال ۲۰۲۵ درخواست ورشکستگی داده‌اند.
اخیراً، اردوغان که مدت‌ها به مخالفت با نرخ بهره مشهور بود، پس از وقفه‌ای طولانی، در پایان ماه مه موضع خود را تکرار کرد.
اردوغان در سخنرانی خود در نشست جهانی اقتصاد اسلامی در ۳۰ مه در استانبول گفت: «بارها گفته‌ام که به هر قیمتی، ما نمی‌توانیم نرخ‌های بهره و یک سیستم اقتصادی مبتنی بر نرخ بهره را مشروع بدانیم. ما از مبارزه خود برای تغییر نظم اقتصادی مبتنی بر نرخ بهره عقب‌نشینی نخواهیم کرد.»
با این حال، اردوغان همچنین متعهد شد که دولت مصمم به ادامه برنامه اقتصادی فعلی خود است.
اش انتظار تغییر در سیاست‌های اقتصادی فعلی یا تیم مدیریت اقتصادی را ندارد.
اش گفت: «آن‌ها ذخایر ارز خارجی را بازسازی کرده‌اند. آن‌ها به نوعی به ثبات لیر کمک کرده‌اند. تورم در حال کاهش است. دردناک است، شکی نیست. اما پس از سال‌ها سیاست بد، متاسفانه، بدون درد، سودی در کار نیست.»
تحت دیدگاه‌های اقتصادی غیرمتعارف اردوغان، مدیریت قبلی بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را با وجود تورم سرسام‌آور در ۸.۵٪ نگه داشت، که در اکتبر ۲۰۲۲ به بالاترین حد خود یعنی ۸۵٪ رسید. پس از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در مه ۲۰۲۳، رهبری جدید بانک مرکزی و تیم مدیریت اقتصادی به سیاست‌های متعارف تغییر مسیر دادند و نرخ بهره را از ژوئن ۲۰۲۳ تا مارس ۲۰۲۴ از طریق یک چرخه انقباضی تهاجمی به ۵۰٪ افزایش دادند.