بیروت — عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز سه‌شنبه برای یک سفر رسمی وارد بیروت شد. این سفر در بحبوحه افزایش فشارها بر مقامات لبنانی برای خلع سلاح گروه حزب‌الله، که تحت حمایت ایران است، صورت می‌گیرد.
چه اتفاقی افتاد: عراقچی با ژوزف عون، رئیس‌جمهور لبنان، و یوسف رجی، وزیر امور خارجه لبنان، در کاخ ریاست‌جمهوری بیروت دیدار کرد.
بر اساس بیانیه ریاست‌جمهوری لبنان، در این دیدار عون بر تعهد لبنان به تقویت روابط دوجانبه با ایران تاکید کرد. او بر اهمیت گفت‌وگو، هم در داخل کشور و هم بین دولت‌ها، به عنوان راهی برای حل اختلافات بدون توسل به خشونت، تاکید ورزید.
عون همچنین درباره تلاش‌ها برای بازسازی زیرساخت‌های تخریب‌شده در طول جنگ ۱۳ ماهه اخیر اسرائیل و حزب‌الله گفت‌وگو کرد و فرآیند بازسازی را یک اولویت ملی مهم خواند. او اظهار داشت که تلاش‌های دولت لبنان برای بازسازی با همکاری کشورهای دوست در حال انجام است. عراقچی اعلام کرد که ایران مایل است در بازسازی لبنان مشارکت کند، در صورتی که بیروت چنین تمایلی داشته باشد.
این دیپلمات ارشد ایرانی، بعداً با نواف سلام، نخست‌وزیر، و نبیه بری، رئیس مجلس، دیدار کرد.
عراقچی نیز به نوبه خود، حمایت کشورش را از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی لبنان ابراز داشت و گفت که تهران از تلاش‌ها برای «اخراج اشغالگران»، با اشاره به اسرائیل، حمایت می‌کند.
در بیانیه لبنان به نقل از او آمده است: «حمایت ایران از لبنان در چارچوب روابط خوب بین دو کشور و بر اساس اصل عدم مداخله در امور داخلی صورت می‌گیرد.»
?????? ??? ?????? ???? ???????? ???????? ???? ?????? ?? ??? ?????? ????? ???? ???????? ???????? ???? ??? pic.twitter.com/jAaq8xq5gP
— Lebanese Presidency (@LBpresidency) June 3, 2025
عراقچی پیشتر در روز سه‌شنبه و پس از ورود به پایتخت لبنان، روابط «تاریخی و ریشه‌دار» بین ایران و لبنان را ستود و بر حمایت خود از استقلال این کشور تاکید کرد.
او سپس با رجی در مورد روابط دوجانبه گفت‌وگو کرد. طبق بیانیه وزارت امور خارجه لبنان، رجی گفت که لبنان امید خود را به تمایل ایران برای احترام به امنیت و ثباتش دوخته است تا به این کشور کمک کند بر چالش‌های کنونی غلبه یابد، از جمله اشغال چندین روستای لبنانی در جنوب توسط اسرائیل و حملات هوایی مداوم آن، و همچنین گسترش تسلیحات در میان بازیگران غیردولتی.
چرا این موضوع اهمیت دارد: سفر عراقچی در زمانی پر از تغییرات سیاسی عمده در لبنان صورت می‌گیرد، جایی که گروه نیابتی اصلی ایران، حزب‌الله، در جنگ خود با اسرائیل، که با آتش‌بس با میانجی‌گری آمریکا در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ پایان یافت، متحمل خسارات سنگینی شد. با این حال، اسرائیل حضور نظامی خود را در چندین بخش از جنوب لبنان حفظ کرده و به حملات هوایی خود در جنوب لبنان، با هدف قرار دادن زیرساخت‌های نظامی و اعضای حزب‌الله، ادامه می‌دهد.
آتش‌بس به دنبال انتخاب عون و سلام، پس از هفته‌ها فشار دیپلماتیک به رهبری ایالات متحده و عربستان سعودی، صورت گرفت. برخلاف رویه ۲۰ ساله گذشته، بیانیه وزارتی دولت جدید در ماه فوریه هیچ اشاره‌ای به «مقاومت مسلحانه» نکرد، عبارتی که برای تصدیق حضور حزب‌الله در لبنان استفاده می‌شد و نشان‌دهنده تعهد مقامات جدید به تحکیم کنترل دولت بر تسلیحات در کشور است.
خلع سلاح حزب‌الله و کاهش نفوذ سیاسی آن در لبنان ضربه مهمی به نفوذ منطقه‌ای ایران محسوب می‌شود.
در همین حال، واشنگتن فشار بر لبنان را برای خلع سلاح کامل حزب‌الله افزایش داده است.
در دیداری با هیئتی از مؤسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن در ماه گذشته، عون بر تعهد لبنان به قرار دادن تمام تسلیحات تحت کنترل دولت تأکید کرد. وی در مورد خلع سلاح حزب‌الله گفت که این فرآیند از طریق گفت‌وگو برای جلوگیری از درگیری داخلی محقق خواهد شد.
در ماه آوریل، وزارت امور خارجه لبنان، سفیر ایران در بیروت را به دلیل اظهاراتش درباره خلع سلاح حزب‌الله، که آن را «توطئه‌ای آشکار علیه دولت‌ها» خوانده بود، احضار کرد.
نعیم قاسم، رهبر حزب‌الله، در یک سخنرانی تلویزیونی در ماه آوریل گفت که گروهش «اجازه نخواهد داد کسی آن را خلع سلاح کند» و حزب‌الله آماده گفت‌وگو درباره یک «راهبرد دفاعی» است، اما نه تحت فشار حملات اسرائیل.
با پشتیبانی قوی و تأمین مالی از سوی ایران، حزب‌الله به تدریج به یکی از قدرتمندترین بازیگران غیردولتی منطقه تبدیل شده و درگیری‌های نظامی خود را در سوریه و یمن گسترش داده است. این گروه همچنین جای پای قابل توجهی در عرصه سیاسی لبنان پیدا کرده است.
با این حال، به نظر می‌رسد حزب‌الله پس از سقوط بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و دیگر متحد ایران، در دسامبر گذشته، یکی از مسیرهای اصلی تدارکات خود از ایران را از دست داده است. مقامات لبنانی همچنین اقدامات امنیتی را در فرودگاه بین‌المللی تشدید کرده‌اند، زیرا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مدت‌ها از طریق پروازها به بیروت، وجوه مالی را به حزب‌الله قاچاق می‌کرد.
بیشتر بدانید: عراقچی پیش از این نیز در ماه فوریه به بیروت سفر کرده بود تا در مراسم تشییع جنازه سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، و جانشین منصوب او، هاشم صفی‌الدین، که هر دو به ترتیب در سپتامبر و اکتبر گذشته در حملات هوایی جداگانه اسرائیل در بیروت کشته شدند، شرکت کند.
در آن زمان، عراقچی به عنوان بخشی از یک هیئت ایرانی که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس را نیز شامل می‌شد، با عون دیدار کرد. عون به این هیئت گفت که لبنان به اندازه کافی از «جنگ‌های دیگران در خاک خود» رنج برده است و از کشورها خواست که «در امور داخلی» لبنان مداخله نکنند.
موضوع خلع سلاح حزب‌الله همزمان با طرحی برای خلع سلاح اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی در لبنان پیش می‌رود. گزارش شده است که یک هیئت از سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) در بیروت به سر می‌برد تا این طرح را پیش ببرد.
مقامات لبنانی و فلسطینی ماه گذشته توافق کردند که فرآیند خلع سلاح گروه‌های فلسطینی در لبنان را در ماه ژوئن آغاز کنند. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، با عون در بیروت دیدار کرد و اعلام کرد که دوران سلاح خارج از اقتدار دولت لبنان به پایان رسیده است.