تکنیک دی‌ان‌ای زنانی را می‌یابد که نوزادان خود را رها کرده‌اند

در یک غروب سپتامبر سال 2004، یک دامدار تگزاسی متوجه سه لاشخور شد که در نزدیکی جاده، در حاشیه ملکش، در حال پرواز دایره‌ای بودند. وقتی نزدیک شد، جسد نوزادی را دید که برهنه در میان بوته‌ها کنار یک حصار سیمی افتاده بود.

وین اسپرینگر، که در آن زمان بازرس اداره کلانتری شهرستان مدینا بود، از جمله افسرانی بود که به محل حادثه فراخوانده شد. نوزاد یک دختر تازه متولد شده بود که بند نافش هنوز متصل بود.

معاون اسپرینگر به در خانه‌های اطراف جاده رفت و به دنبال شاهدان گشت. او از ده‌ها نفر نمونه بزاق دهان جمع‌آوری کرد، به امید یافتن تطابق دی‌ان‌ای. او کارگران کارناوال را که برای نمایشگاه شهرستان مدینا در شهر بودند، ردیابی کرد. در سالگرد مرگ نوزاد، او در قبرستان کمین کرد تا اگر کسی به مزارش سر زد، او را پیدا کند.

سپس، در یکی از روزهای سال 2023، تلفنش زنگ خورد. همکاران سابقش در اداره کلانتری تماس گرفته بودند تا بگویند زنی 45 ساله به نام ماریچلا فراستو به عنوان مادر نوزاد شناسایی شده است.

خانم فراستو، مادر دو فرزند که با خانواده‌اش رستورانی در هوندو، تگزاس، داشت، با استفاده از یک تکنیک نسبتاً جدید به نام شجره‌شناسی ژنتیکی قانونی شناسایی شده بود. با استفاده از داده‌های دی‌ان‌ای هزاران اهداکننده داوطلب، بازرسان می‌توانند شجره‌نامه‌های خانوادگی ایجاد کنند و از آن‌ها برای تطبیق دی‌ان‌ای یافت شده در صحنه‌های جرم استفاده کنند.

خانم فراستو دستگیر و به قتل متهم شد.

سال‌هاست که بازرسان پلیس در پرونده‌های نوزادانی که رها شده و ظاهراً به حال خود رها شده بودند تا بمیرند، گیج مانده‌اند. این نوزادان به عنوان "بیبی دو" (Baby Doe) شناخته می‌شوند: نوزادان ناشناسی که بقایای آن‌ها در مناطق جنگلی، سطل‌های زباله یا گودال‌های کنار جاده کشف شده است. حل چنین پرونده‌هایی در طول تاریخ دشوار بوده است.

این وضعیت در حدود سال 2019 تغییر کرد، زمانی که پلیس برای اولین بار از پایگاه داده‌های عمومی بزرگ دی‌ان‌ای که برای شجره‌شناسان آماتور به منظور ردیابی نسب خود ایجاد شده بودند، به عنوان منبعی برای حل این جرائم استفاده کرد. از آن زمان تاکنون، بازرسان اجرای قانون از این تکنیک برای شناسایی نزدیک به 40 زن به عنوان مادران نوزادانی که در سراسر کشور مرده پیدا شده‌اند، که بیشتر این موارد به دهه‌ها پیش برمی‌گردد.

کریستی گورینی، استاد اخلاق پزشکی در دانشگاه بیلور، گفت: «در گذشته، این پرونده‌ها به احتمال زیاد حل نمی‌شدند، و اکنون به احتمال زیاد حل خواهند شد، و این به دلیل شجره‌شناسی ژنتیکی تحقیقاتی است.»

برای افسران پلیس، این شناسایی‌ها به بستن پرونده‌هایی کمک می‌کند که ممکن است سال‌ها بدون راه‌حل باقی مانده باشند. اما برای زنانی که شناسایی می‌شوند، بسیاری از آن‌ها ازدواج کرده، شغل‌هایی را دنبال کرده و فرزندان دیگری به دنیا آورده‌اند، این فناوری جدید به کشف تراژدی‌های دیرینه و زیر و رو شدن زندگی‌شان منجر شده است.

حداقل دو زن از ده‌ها مورد بررسی شده توسط نیویورک تایمز، پس از مواجهه با بازرسان مجهز به شواهد دی‌ان‌ای، جان خود را از دست دادند. برخی دیگر به سال‌ها زندان محکوم شده‌اند.

به گفته مدافعان حقوق مدنی، پزشکان و وکلای مدافع، شرایطی که می‌توانست سال‌ها پیش زنی را به رها کردن نوزادش سوق دهد، بسیار پیچیده‌تر از آن است که یک تطابق ساده دی‌ان‌ای بتواند نشان دهد. آن‌ها می‌گوینند تکنیک جدید سوالاتی را مطرح می‌کند که دادگاه‌ها هنوز آمادگی پاسخگویی به آن‌ها را ندارند.

برخی از زنانی که در این پرونده‌های "بیبی دو" شناسایی شده‌اند، می‌گویند تا زمان زایمان نمی‌دانستند باردار هستند. برخی از زنانی که متهم شده‌اند، به پلیس گفته‌اند که نوزادشان مرده به دنیا آمده است. تعیین حقیقت این موضوع می‌تواند دشوار باشد.

در پرونده خانم فراستو، که اصرار داشت هرگز صدای گریه یا نفس کشیدن نوزادش را نشنیده است، پزشک قانونی بر اساس آزمایشی روی ریه‌ها به این نتیجه رسید که نوزاد زنده به دنیا آمده است؛ آزمایشی که به طور گسترده‌ای مورد انتقاد قرار گرفته و نامعتبر دانسته می‌شود.

دیانا بارنز، روان‌درمانگر متخصص در مسائل مربوط به سلامت باروری زنان، گفت: «این زنان با سایر انواع پرونده‌های جنایی یکسان در نظر گرفته شده‌اند، گویی همه یکسان هستند.» وی افزود: «و حدس می‌زنم حرف من این باشد که خیر، همه آن‌ها یکسان نیستند.»

در گذشته، افسران اجرای قانون که بر روی پرونده‌های "بیبی دو" کار می‌کردند، به CODIS، پایگاه داده ملی دی‌ان‌ای که توسط اف‌بی‌آی اداره می‌شود، متکی بودند، اما این پایگاه عموماً فقط شامل نمونه‌هایی از افرادی است که به جرم متهم شده‌اند. مادران نوزادان رها شده معمولاً سابقه کیفری کمی دارند یا اصلاً ندارند، و بنابراین بعید است که در CODIS ظاهر شوند.

شجره‌شناسی ژنتیکی اکنون امکان یافتن آن‌ها را فراهم کرده است.

این پیشرفت در سال 2018 رخ داد، زمانی که پلیس از این تکنیک و پایگاه داده‌های عمومی دی‌ان‌ای برای شناسایی یک قاتل سریالی معروف به "قاتل گلدن استیت" (Golden State Killer) استفاده کرد. کمتر از یک سال بعد، پلیس در سیوکس فالز، داکوتای جنوبی، اعلام کرد که از شجره‌شناسی ژنتیکی در پرونده "بیبی دو" استفاده کرده و زنی به نام ترزا بنتااس را به مرگ نوزاد پسرش در سال 1981 مرتبط کرده است.

خانم بنتااس به قتل متهم شد و در نهایت با پذیرش اتهام قتل عمد کمتر به manslaughter (قتل غیرعمد بدون قصد قبلی) به شیوه Alford (که به متهم اجازه می‌دهد بی‌گناهی خود را حفظ کند، اما اذعان دارد که دادستان شواهد کافی برای محکومیت دارد) موافقت کرد.

قاضی پرونده تشخیص داد که نوزاد او تنها مدت کوتاهی پس از زایمان انفرادی او زنده بوده است. خانم بنتااس حدود سه ماه را در زندان گذراند.

این پرونده در آن زمان جنجال‌هایی را در میان کارشناسان شجره‌شناسی ژنتیکی – افرادی که ابتدا از دی‌ان‌ای برای بررسی شجره‌نامه خانوادگی خود استفاده می‌کردند – برانگیخت، زیرا اکنون می‌دیدند که این فناوری در تحقیقات جنایی به کار گرفته می‌شود.

دبی کنت، شجره‌شناس ژنتیکی و پژوهشگر افتخاری در کالج دانشگاهی لندن، گفت که او پیگرد قانونی خانم بنتااس را تکان‌دهنده یافته است.

در انگلستان، کانادا و برخی دیگر از کشورهای غربی، کودک‌کشی (infanticide) جرمی جداگانه از قتل محسوب می‌شود و مجازات بسیار سبک‌تری دارد، بر این اساس که بارداری و دوره پس از زایمان شامل خطرات منحصربه‌فردی برای سلامت روان هستند.

خانم کنت گفت: «در ایالات متحده، به نظر می‌رسد آن‌ها می‌خواهند مادر را پیدا کنند تا او را مجازات کنند.»

در اکثر پرونده‌های بررسی‌شده توسط تایمز، زنانی که دی‌ان‌ای آن‌ها با نوزاد فوت‌شده تطابق داشت، به قتل متهم شدند. برخی به ده‌ها سال زندان محکوم شدند، در حالی که برخی دیگر مجازات‌های سبک‌تری دریافت کردند، اغلب پس از پذیرش اتهامات کمتر مانند قتل غیرعمد. تعداد انگشت‌شماری از زنان کاملاً از زندان رفتن اجتناب کردند.

بسیاری از افرادی که از شجره‌شناسی ژنتیکی برای حل جرایم استفاده می‌کنند، می‌گویند که مناسب است دادگاه‌ها حقایق جمع‌آوری‌شده توسط آن‌ها را در نظر گرفته و سپس پیامدهای مناسب را تعیین کنند.

دیوید میتل‌من، بنیان‌گذار Othram، یک آزمایشگاه خصوصی پزشکی قانونی، گفت: «نمی‌توانید پلیس را تعطیل کنید، زیرا نگران هستید که کسی ممکن است به نتیجه اشتباه برسد.» Othram تحلیل‌های شجره‌شناسی ژنتیکی را ارائه داد که در حل حدود دوازده پرونده "بیبی دو" نوزاد مورد استفاده قرار گرفت.

با این حال، برخی از افراد درگیر در این پرونده‌ها می‌گوینند که سیستم حقوقی ممکن است برای در نظر گرفتن شرایط پیرامون تولدهایی که سال‌ها پیش اتفاق افتاده‌اند، مجهز نباشد.

در سال 1993، زنی 22 ساله به نام گیل ایست‌وود به تنهایی در حومه کلیولند زایمان کرد. او بعدها به پلیس گفت که به یاد نمی‌آورد نوزاد حرکت کرده یا صدایی ایجاد کرده باشد. او نوزاد را در یک کیسه زباله گذاشت، کیسه را در جنگل رها کرد و هرگز به کسی نگفت چه اتفاقی افتاده است، از جمله به دوست‌پسرش که سال بعد با او ازدواج کرد.

تقریباً 30 سال بعد، شجره‌شناسی ژنتیکی پلیس را به در خانه او رساند و هیئت منصفه او را در سال 2022 به قتل محکوم کرد. او اکنون در حال گذراندن حکم 15 سال تا حبس ابد است.

همسرش، مارک ریچی، که پدر نوزاد بود، تنها زمانی که همسرش دستگیر شد، از آنچه اتفاق افتاده بود باخبر شد. او گفت از اینکه به هیئت منصفه در دادگاه همسرش اجازه داده نشد شواهدی درباره وضعیت روانی او در حین زایمان بشنوند، ناامید شده است.

او در مصاحبه‌ای گفت: «می‌دانم که اتفاقی که افتاد تراژیک بود، من خودم را از مسئولیت آن مبرا نمی‌کنم. اما اینکه همسرم در زندان باشد، راه‌حل نیست.»

ماریچلا فراستو در سپتامبر 2004، 25 ساله بود، در هوندو زندگی می‌کرد و پس از بزرگ شدن در یک خانواده آزارگر، با مردی مسن‌تر ازدواج کرده بود. طبق آنچه او بعدها به وکلایش و بازرسی که برای آن‌ها کار می‌کرد، گفت، او نمی‌دانست باردار است.

او به وکلا گفت که یک بعدازظهر به حمام رفت و غش کرد. وقتی با درد بیدار شد، متوجه شد در حال زایمان است. او زایمان کرد، اما هرگز صدایی از نوزاد نشنید. وکلا گفتند او که گیج و درمانده بود، خود را تمیز کرد و نوزاد را در کمد گذاشت. دو روز بعد، نوزاد را کنار جاده رها کرد، جایی که دامدار جسدش را پیدا کرد.

پس از دستگیری‌اش تقریباً دو دهه بعد، او به تیم حقوقی خود قاطعانه گفت: نوزادش را نکشته است.

اما از همان ابتدا، معاونان کلانتری معتقد بودند که در حال بررسی یک قتل هستند: پزشک قانونی به این نتیجه رسیده بود که نوزاد زنده به دنیا آمده است. این نتیجه‌گیری با استفاده از آزمایشی انجام شد که اکنون به طور گسترده نامعتبر شناخته شده، اما هنوز گاهی اوقات استفاده می‌شود؛ در این آزمایش، ریه‌های نوزاد مرده در آب قرار داده می‌شوند؛ اگر ریه‌ها شناور بمانند، فرض می‌شود که متعلق به نوزادی هستند که زنده به دنیا آمده است.

تا زمانی که شجره‌شناسی ژنتیکی به ابزاری برای اجرای قانون تبدیل شد، آقای اسپرینگر از اداره کلانتری محلی خارج شده بود، اما کارآگاهان دیگر پرونده را پیگیری کرده بودند. در اکتبر 2022، با همکاری یک شرکت خصوصی شجره‌شناسی ژنتیکی قانونی به نام Identifinders International، کارآگاهان نمایه دی‌ان‌ای نوزاد را در دو پایگاه داده عمومی شجره‌شناسی بارگذاری کردند.

نزدیک‌ترین تطابق آن‌ها با فردی بود که بر اساس میزان تطابق، به نظر می‌رسید پسرعموی درجه دوم نوزاد باشد. اما یک پیچیدگی وجود داشت. هنگامی که تیم Identifinders International با آن پسرعموی ظاهری تماس گرفتند، او گفت که به فرزندی پذیرفته شده است. با این حال، او نام مادر بیولوژژیک خود را می‌دانست، بنابراین شجره‌شناسان توانستند یک شجره‌نامه خانوادگی برای نوزاد بسازند.

پس از اینکه آن‌ها مادربزرگ احتمالی نوزاد را شناسایی کردند، افسران با تمام فرزندان آن زن – والدین احتمالی نوزاد – تماس گرفتند. همه آن‌ها نمونه‌هایی از دی‌ان‌ای خود را ارائه دادند، از جمله خانم فراستو.

برادر خانم فراستو، اورلاندو فلورس، در مورد بارداری دیرینه خواهرش گفت: «ما هرگز نمی‌دانستیم. زمانی که پلیس در خانه‌ام را می‌زد، فهمیدم.»

پس از اینکه تحلیل دی‌ان‌ای تایید کرد که خانم فراستو مادر نوزاد است، او در تاریخ 20 نوامبر 2023 دستگیر و به قتل عمد متهم شد.

خانم فراستو اصرار داشت که نوزادش را نکشته است.

آنتونی ولش، یکی از وکلای عمومی که نماینده خانم فراستو بود، گفت که شواهد قوی وجود دارد که نوزاد مرده به دنیا آمده است، به این معنی که خانم فراستو نمی‌توانسته در کشتن او گناهکار باشد. و مهلت قانونی برای هر گونه اتهام مربوط به بدرفتاری با بقایای انسانی مدت‌ها پیش منقضی شده بود.

همچنین مسئله زندگی خانم فراستو از سال 2004 وجود داشت. او دو فرزند را بزرگ کرده، یک کسب‌وکار موفق را اداره کرده و هرگز با قانون مشکلی نداشته است.

این یکی از عواملی بود که کریستین نویمان، دستیار دادستان منطقه که روی پرونده کار می‌کرد، را به این سوال واداشت که آیا محاکمه خانم فراستو به اتهام قتل منطقی است یا خیر.

او گفت که خودش نگرانی‌هایی در مورد شواهد پزشکی قانونی داشته است. او می‌دانست که استدلال معقولی وجود دارد که نوزاد مرده به دنیا آمده است، و پاسخ قطعی به این سوال که نوزاد چگونه فوت کرده است، نداشت – موضوعی اساسی برای هر پرونده قتل.

آقای نویمان تصمیم گرفت به خانم فراستو توافقی پیشنهاد کند که به او اجازه می‌دهد به جای قتل، به جرم قتل غیرعمد (manslaughter) با حکم 18 سال زندان اعتراف کند. او در پایان سال جاری واجد شرایط آزادی مشروط خواهد شد.

او گفت که این نتیجه درست به نظر می‌رسید.

او افزود: «محدودیت شجره‌شناسی ژنتیکی قانونی این است که مسئله هویت یا خویشاوندی را حل می‌کند. اما لزوماً یک جرم را حل نمی‌کند.»

شیلغ مک‌نیل و کیتی بنت در این تحقیق مشارکت داشتند. صداگذاری توسط آدرین هرست انجام شده است.