اکثر ایتالیایی‌ها در همه‌پرسی آخر هفته که هدف آن آسان‌تر کردن کسب تابعیت برای اتباع خارجی بود، رأی ندادند. این امر همه‌پرسی را باطل کرد و عملاً به منزنه پیروزی برای جورجا ملونی، نخست‌وزیر این کشور، تلقی می‌شود.
اکثریت شرکت‌کنندگان به این تغییر رأی مثبت دادند، اما طبق قوانین ایتالیا، همه‌پرسی‌ها برای معتبر بودن نتایجشان باید حداقل ۵۰ درصد از رأی‌دهندگان ثبت‌نام شده را جذب کنند. رأی‌گیری ۸ و ۹ ژوئن که به دنبال تغییراتی در قوانین حقوق کارگران نیز بود، شاهد مشارکت تنها ۳۰.۶ درصدی بود.
این نتیجه، هرچند به شیوه‌ای غیرمتعارف، پیروزی برای ملونی، رئیس حزب راست‌گرای برادران ایتالیا است که با این همه‌پرسی مخالفت کرده و به صورت تاکتیکی به دنبال کاهش مشارکت بود. ملونی در هفته گذشته گفته بود که برای احترام به فرآیند، از یک حوزه رأی‌گیری بازدید خواهد کرد، اما رأی نخواهد داد زیرا نمی‌خواست به تکمیل حد نصاب کمک کند.
ملونی در تاریخ ۵ ژوئن با دفاع از قوانین تابعیت ایتالیا به عنوان "عالی و بسیار فراگیر"، اظهار داشت که "کاملاً مخالف" تغییرات پیشنهادی است.
رسانه‌های عمومی ایتالیا و سیاستمداران دولتی عمدتاً همه‌پرسی را نادیده گرفتند؛ حتی فورزا ایتالیا، عضو ائتلاف ملونی، عکسی را در پلتفرم X منتشر کرد که استخر، صندل و عینک آفتابی را نشان می‌داد و نوشته بود: "ببخشید اگر امروز چیزی منتشر نکردیم، همه ما در ساحل بودیم."
از مردم خواسته شده بود تا در مورد پنج موضوع رأی دهند که چهار مورد از آن‌ها مربوط به حقوق کار بودند و بیش از ۸۵ درصد حمایت را به دست آوردند.
رأی‌گیری در مورد مسئله مهاجرت نزدیک‌تر بود، با حدود ۶۵ درصد از رأی‌دهندگان که به تغییر رأی مثبت دادند. این تغییر به دنبال کاهش مدت زمان اقامت اتباع غیرایتالیایی در ایتالیا قبل از امکان درخواست تابعیت، از ۱۰ سال به ۵ سال بود.
این تغییر که حدود ۲.۵ میلیون تبعه خارجی را تحت تأثیر قرار می‌داد، تلاشی برای کاهش مشکلات عمیق جمعیتی این کشور بود. ایتالیا پیرترین جمعیت در اتحادیه اروپا (میانگین سنی ۴۸.۴ سال) و کمترین سهم کودکان زیر ۱۵ سال (۱۲.۴ درصد) را دارد.
مائوریتزیو لاندینی، دبیرکل کنفدراسیون عمومی کار ایتالیا، مشارکت پایین را نشانه‌ای از "بحران دموکراتیک واضح" در ایتالیا دانست و اذعان کرد: "می‌دانستیم که کار آسانی نخواهد بود."
الی اشلین، رهبر حزب دموکراتیک (اپوزیسیون چپ میانه)، ملونی را به خاطر رأی ندادن مورد انتقاد شدید قرار داد و آن را "خیانت به اصول قانون اساسی که رأی دادن را وظیفه مدنی می‌داند" خواند.
اما حزب ملونی روز دوشنبه پیام‌های متعددی را در پلتفرم X منتشر کرد که در آن‌ها چپ‌گرایان و گروه‌های کارگری حامی همه‌پرسی را مورد تمسخر قرار داده بود.
در یکی از این پست‌ها آمده بود: "شما باختید. تنها هدف واقعی این همه‌پرسی سرنگونی #دولت_ملونی بود. اما در نهایت، این ایتالیایی‌ها بودند که شما را سرنگون کردند."
پستی دیگر نیز بیان داشت: "شهروندی یک هدیه نیست."