موفقیت چشمگیر مرحله اول جنگ اسرائیل در ایران، نیروی هوایی این کشور را در کنترل کامل آسمان تهران قرار داده و رهبران آن را به فکر تغییر رژیم در جمهوری اسلامی واداشته است.
تصویر کلی: بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، عملاً این ایده را در یک رشته اظهارات رسانه‌ای در ۴۸ ساعت گذشته تأیید کرده است. اما به گفته مقامات آمریکایی، رئیس‌جمهور ترامپ تاکنون متقاعد نشده است.
نقطه اصطکاک:
هنگامی که نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF) فکر می‌کردند فرصتی برای ترور آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر عالی ایران، در آخر هفته پیدا کرده‌اند، ترامپ با آن مخالفت کرد.
- یک مقام ارشد دولتی این طرز تفکر را اینگونه خلاصه کرد: «این آیت‌اللهی است که می‌شناسید در مقابل آیت‌اللهی که نمی‌شناسید.»
- این به آن معنا نیست که ترامپ نمی‌تواند تصمیم بگیرد «ناگهان وارد شود و اقدام عظیمی انجام دهد»، این مقام هشدار داد.
خبر مهم:
ترامپ شبانه یک هشدار شوم صادر کرد که همه در تهران (جمعیت ۱۰ میلیون نفر) باید «فوراً تخلیه کنند»، سپس اعلام کرد که نشست گروه ۷ را زودتر ترک می‌کند.
- گمانه‌زنی درباره یک حمله قریب‌الوقوع آمریکا به سرعت گسترش یافت، پیش از آنکه کاخ سفید آن را تکذیب کند و خود ترامپ پیشنهاد داد که ممکن است به توافق برسد.
پشت صحنه:
مقامات اسرائیلی به آکسیوس گفتند که تغییر رژیم یک هدف رسمی جنگی نیست.
- این یکی از اهدافی نبود که کابینه امنیتی اسرائیل پیش از جنگ تصویب کرده باشد، و چندین مقام ارتش اسرائیل (IDF) گفتند که هیچ دستورالعملی در این زمینه از سطح سیاسی دریافت نکرده‌اند.
- اما بحث‌ها در مورد آن بلندتر و علنی‌تر می‌شود.
آنچه گفته می‌شود:
نتانیاهو روز یکشنبه آشکارا در شبکه فاکس نیوز اعلام کرد که جنگ می‌تواند به تغییر رژیم در ایران منجر شود. سپس روز دوشنبه، او مدعی شد که کشتن خامنه‌ای می‌تواند «جنگ را پایان دهد.»
- نتانیاهو به ای‌بی‌سی نیوز گفت: «این درگیری را تشدید نخواهد کرد، بلکه به آن پایان خواهد داد.» او تاکید کرد که اسرائیل «هر آنچه لازم است انجام خواهد داد.»
- در یک کنفرانس مطبوعاتی با خبرنگاران اسرائیلی در روز دوشنبه، نتانیاهو این پیام را تکرار کرد: «این یک رژیم بسیار ضعیف است که اکنون می‌فهمد چقدر ضعیف است... ما می‌توانیم تغییرات زیادی در ایران ببینیم.»
- هدف، ظرافت نیست. نتانیاهو روز دوشنبه در یک برنامه تلویزیونی اپوزیسیون ایران با عنوان «تغییر رژیم در ایران» ظاهر شد و اشاره کرد که هیچ کس سقوط اتحاد جماهیر شوروی یا رژیم اسد در سوریه را پیش‌بینی نمی‌کرد تا اینکه اتفاق افتاد.
طرف مقابل:
کاخ سفید از اهداف اعلام شده اسرائیل برای جنگ، یعنی از بین بردن قابلیت‌های هسته‌ای و موشکی ایران حمایت می‌کند، اما از ماموریت گسترده‌تری برای تغییر شکل ایران از طریق زور حمایت نمی‌کند.
- این مقام آمریکایی با اشاره به اسرائیلی‌ها گفت: «شاید آنها با تغییر رژیم راحت‌تر از ما باشند. شاید آنها با تخریب کشور راحت‌تر از ما باشند.»
- «اما به طور کلی، جهان باید بخواهد که این ظرفیت بمب نابود شود، و سرانجام ما باید این کار را انجام دهیم.»
جزئیات:
پس از تمرکز حملات خود بر اهداف نظامی و هسته‌ای برای سه روز اول، ارتش اسرائیل روز دوشنبه در حین پخش زنده به استودیوهای تلویزیون دولتی ایران حمله کرد.
- در حالی که ارتش اسرائیل ادعا کرد که این ساختمان برای اهداف نظامی نیز استفاده می‌شده است، نتانیاهو گفت که هدف این حمله محدود کردن توانایی رژیم برای پخش پروپاگاندا به مردم ایران بوده است.
- او تاکید کرد که سایر اهداف رژیم در روزهای آینده مورد حمله قرار خواهند گرفت.
وضعیت موجود:
از زمان آغاز جنگ در جمعه گذشته، هیچ اعتراض گسترده‌ای در ایران علیه رژیم صورت نگرفته است.
- راز زیمت، کارشناس ارشد اسرائیلی در امور ایران از اتاق فکر INSS، به آکسیوس گفت که فعلاً رژیم انسجام و عزم خود را حفظ کرده و حتی در مواجهه با تهدید خارجی از سوی اسرائیل، متحد شده است.
- زیمت گفت که شکست‌های امنیتی گسترده ممکن است خصومت بسیاری از ایرانیان نسبت به دولت خود را تشدید کرده باشد. اما تصاویر غیرنظامیان زخمی و محله‌های آسیب‌دیده در تهران نیز «به تقویت همبستگی ملی و اتحاد حول پرچم کمک می‌کند.»
- با این حال، زیمت گفت، اگر جنگ ادامه یابد و به طور فزاینده‌ای به قابلیت‌های امنیتی و اطلاعاتی داخلی رژیم آسیب برساند، ممکن است به مرور زمان به طور قابل توجهی تضعیف شود.
آنچه باید دید:
مقامات اسرائیلی می‌گویند مشخص نیست که آیا تغییر رژیم به یک هدف رسمی جنگ تبدیل خواهد شد یا خیر. اما آنها معتقدند که مطرح کردن علنی این ایده می‌تواند فشار بر خامنه‌ای را افزایش دهد تا در نهایت با برچیدن برنامه هسته‌ای ایران برای نجات رژیم خود موافقت کند.
بیشتر بخوانید: تیم ترامپ پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای با ایران و آتش‌بس را این هفته مطرح می‌کند