اورشلیم/دبی/واشنگتن، 20 ژوئن (رویترز) - ایران روز جمعه اعلام کرد که تا زمانی که تحت حملات اسرائیل قرار دارد، درباره آینده برنامه هستهای خود مذاکره نخواهد کرد. این در حالی است که اروپا تلاش میکند تهران را به مذاکرات بازگرداند و ایالات متحده در حال بررسی دخالت احتمالی در این درگیری است.
یک هفته پس از آغاز حملات به ایران، ارتش اسرائیل اعلام کرد که شب گذشته حملات جدیدی را علیه دهها هدف نظامی، از جمله سایتهای تولید موشک و یک سازمان تحقیقاتی درگیر در توسعه تسلیحات هستهای در تهران، انجام داده است.
ایران نیز اوایل روز جمعه حداقل یک موج جدید از موشکها را شلیک کرد که به نزدیکی آپارتمانهای مسکونی، ساختمانهای اداری و تأسیسات صنعتی در شهر جنوبی بئرشبع اصابت کرد.
کاخ سفید روز پنجشنبه اعلام کرد که رئیسجمهور دونالد ترامپ طی دو هفته آینده در مورد "مداخله یا عدم مداخله" ایالات متحده در این درگیری تصمیم خواهد گرفت و به احتمال مذاکرات با ایران در آینده نزدیک اشاره کرد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه گفت که تا "توقف تجاوزات اسرائیل" جایی برای مذاکره با ایالات متحده، متحد ابرقدرت اسرائیل، وجود ندارد.
با این حال، او قرار بود بعدازظهر جمعه برای گفتگوهایی با وزرای خارجه اروپایی در ژنو دیدار کند؛ دیدارهایی که اروپا امیدوار است مسیری را برای بازگشت به دیپلماسی در مورد برنامه هستهای ایران ایجاد کند.
دو دیپلمات پیش از این نشست که با حضور فرانسه، بریتانیا، آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد، گفتند که به عراقچی گفته خواهد شد که ایالات متحده همچنان آماده مذاکرات مستقیم است. دیپلماتها میگویند انتظارات برای یک پیشرفت بزرگ پایین است.
اسرائیل از جمعه گذشته حملات به ایران را آغاز کرد و مدعی شد که دشمن دیرینه آن در آستانه توسعه تسلیحات هستهای است. ایران که میگوید برنامه هستهایاش صرفاً برای مقاصد صلحآمیز است، با حملات موشکی و پهپادی به اسرائیل تلافی کرد.
به طور گسترده فرض میشود که اسرائیل دارای تسلیحات هستهای است. این کشور این موضوع را نه تأیید میکند و نه رد.
به گزارش آژانس خبری فعالان حقوق بشر، یک سازمان حقوق بشری مستقر در ایالات متحده که تحولات ایران را رصد میکند، حملات هوایی اسرائیل 639 نفر را در ایران کشته است. در میان کشتهشدگان، فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان هستهای نیز دیده میشوند.
اسرائیل اعلام کرده است که حداقل دو دوجین غیرنظامی اسرائیلی در حملات موشکی ایران کشته شدهاند.
رویترز نتوانست به طور مستقل تعداد کشتهشدگان از هر دو طرف را تأیید کند. جزئیات تلفات در حملات اخیر بلافاصله مشخص نبود.
کشته شدن غیرنظامیان
هر دو طرف میگویند که اهداف نظامی و مرتبط با دفاع را هدف قرار میدهند، اما غیرنظامیان نیز در این میان گرفتار شدهاند و هر کدام دیگری را به هدف قرار دادن بیمارستانها متهم کرده است.
یک وبسایت خبری ایران اعلام کرد که روز جمعه یک پهپاد به یک آپارتمان در یک ساختمان مسکونی در مرکز تهران اصابت کرده، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد.
کارشناسان میگویند حملات اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران تاکنون تنها خطرات محدودی از آلودگی را به همراه داشته است. اما آنها هشدار میدهند که هرگونه حمله به نیروگاه اتمی بوشهر میتواند فاجعه هستهای ایجاد کند.
اسرائیل میگوید مصمم به از بین بردن قابلیتهای هستهای ایران است، اما میخواهد از هرگونه فاجعه هستهای در منطقهای که دهها میلیون نفر در آن زندگی میکنند و بخش زیادی از نفت جهان را تولید میکند، جلوگیری کند.
قرار بود این نشست در ژنو بعدازظهر جمعه آغاز شود. این شهر سوئیس جایی است که در سال 2013 توافق اولیه برای محدود کردن برنامه هستهای ایران در ازای لغو تحریمها حاصل شد. یک توافق جامع نیز در سال 2015 به دنبال آن آمد.
ترامپ در سال 2018 ایالات متحده را از این توافق خارج کرد. یک سری جدید از مذاکرات بین ایران و ایالات متحده زمانی که اسرائیل عملیات موسوم به "شیر در حال خیزش" را علیه تأسیسات هستهای و قابلیتهای بالستیک ایران در 12 ژوئن آغاز کرد، فروپاشید.
ترامپ بین تهدید تهران و ترغیب آن به از سرگیری مذاکرات هستهای در نوسان بوده است. منابع میگویند استیو ویتکوف، فرستاده ویژه او به منطقه، از هفته گذشته تاکنون چندین بار با عراقچی صحبت کرده است.
خاورمیانه از زمانی که گروه شبهنظامی فلسطینی حماس در اکتبر 2023 به اسرائیل حمله کرد و جنگ غزه را به راه انداخت، در تنش بوده است و اسرائیل در جبهههای مختلف علیه متحدان منطقهای ایران میجنگد.
اسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل، روز جمعه در مورد اقدامات بیشتر علیه حزبالله، متحد ایران، هشدار داد، یک روز پس از آنکه این گروه شبهنظامی لبنانی پیشنهاد داد که به کمک ایران خواهد آمد.
مقامات غربی و منطقهای میگویند اسرائیل در تلاش است تا پایههای حکومت آیتالله علی خامنهای، رهبر عالی ایران، را متلاشی کند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز پنجشنبه گفت: "سقوط رژیم... ممکن است نتیجه باشد، اما این به عهده مردم ایران است که برای آزادی خود قیام کنند."
گروههای اپوزیسیون ایران فکر میکنند که زمان آنها نزدیک است، اما فعالان درگیر در اعتراضات قبلی میگویند که تمایلی به ایجاد ناآرامیهای گسترده در شرایطی که کشورشان تحت حمله است ندارند و مقامات ایرانی به شدت با مخالفان برخورد کردهاند.
آتنا دائمی، فعال برجسته حقوق بشر که شش سال را در زندان گذراند و سپس ایران را ترک کرد، گفت: "مردم چگونه قرار است به خیابانها بریزند؟ در چنین شرایط وحشتناکی، مردم فقط بر نجات خود، خانوادههایشان، هموطنانشان و حتی حیوانات خانگیشان تمرکز کردهاند."