حاکمان روحانی ایران سابقه طولانی در خصومت آشکار با ایالات متحده دارند.
از شعار «مرگ بر آمریکا» گرفته تا حمله به یک پایگاه آمریکایی در عراق پس از ترور سردار ارشد ایران توسط آمریکا، دولت ایران بارها تا آستانه درگیری نظامی مستقیم با ایالات متحده پیش رفته و سپس عقب‌نشینی کرده است.
اکنون، با حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران، درگیری وارد مرحله خطرناک‌تری می‌شود.
پس از حملات، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که ایران حق مشروعی برای پاسخ به حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای خود دارد و هشدار داد که «ایران تمامی گزینه‌ها را برای دفاع از حاکمیت، منافع و مردم خود محفوظ می‌دارد.»
او ایالات متحده را به نقض منشور سازمان ملل و قوانین بین‌الملمی متهم کرد و افزود: «وقایع صبح امروز ظالمانه است و پیامدهای همیشگی خواهد داشت.»
دو مقام ارشد ایرانی در پیام‌های متنی اظهار داشتند که پیش از حملات، امیدی وجود داشت که آقای ترامپ توسط اطرافیانش که مخالف جنگ دیگری در خاورمیانه بودند، منصرف شود. به گفته این دو مقام، آقای عراقچی برای جلساتی در ترکیه حضور داشت و تلاش‌های دیپلماتیک او با همتایان اروپایی، رهبران عرب منطقه و ترکیه، بخشی از تلاشی برای جلب حمایت بود.
اما این تلاش شکست خورد. سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه‌ای حملات آمریکا را تأیید کرد و گفت که حدود سپیده‌دم یکشنبه، سه سایت هسته‌ای ایران، فردو، نطنز و اصفهان، «در اقدامی خشونت‌آمیز و علیه قوانین بین‌المللی، از جمله معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، توسط دشمنان ایران اسلامی مورد حمله قرار گرفتند.»
ایران تاکنون در طول جنگ با اسرائیل، از حملات مستقیم به نیروها و منافع آمریکا در خاورمیانه خودداری کرده است. اما فرماندهان نظامی ایران هشدار داده‌اند که ورود آمریکا به جنگ، تلافی را به دنبال خواهد داشت.
سرلشکر محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که در شورای عالی امنیت ملی ایران عضویت دارد، ساعاتی قبل از حمله در تلویزیون دولتی هشدار داد که اگر آقای ترامپ وارد جنگ شود، ایران به پایگاه‌های نظامی آمریکا حمله خواهد کرد، مین‌های دریایی را در خلیج فارس منفجر خواهد کرد و برای بستن تنگه هرمز اقدام خواهد نمود.
ایران می‌تواند جریان جهانی انرژی را مختل کند. روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت خام و فرآورده‌های نفتی از تنگه هرمز عبور می‌کند.
روز جمعه، آقای عراقچی به ان‌بی‌سی نیوز گفت: «وقتی جنگی در میان است، هر دو طرف به یکدیگر حمله می‌کنند. این کاملاً قابل درک است.» او افزود که ایران حق تلافی در برابر حمله آمریکا را محفوظ می‌دارد، همانطور که در برابر اسرائیل انجام داده است. او گفت: «دفاع از خود حق مشروع هر کشوری است.»
اما گزینه‌های ایران دشوار است. و هر اقدامی که انجام دهد، نقطه عطفی برای حکومت تقریباً پنج دهه جمهوری اسلامی خواهد بود.
اگر ایران علیه ایالات متحده تلافی کند، ممکن است با جنگی بزرگ روبرو شود که به فروپاشی آن یا سال‌ها بی‌ثباتی منجر شود، سرنوشتی مشابه عراق و افغانستان.
اگر عقب‌نشینی کند و آتش‌بس را بپذیرد، تنها پوسته‌ای از خود سابقش باقی خواهد ماند، با قابلیت‌های هسته‌ای از کار افتاده، ارتش تضعیف شده و اهرم فشار اندکی برای مذاکره برای رهایی از تحریم‌های فلج‌کننده.
جایگاه ایران در منطقه، جایی که مدت‌ها به عنوان یک بازیگر قدرتمند و تأثیرگذار دیده می‌شد، نیز کاهش خواهد یافت.
رضا صالحی، تحلیلگر سیاسی محافظه‌کار در تهران، در یک مصاحبه تلفنی پس از حملات گفت: «اگر ما واکنشی نشان ندهیم، آمریکا همین الان که می‌تواند به راحتی بیاید و ما را بزند و برود، ما را رها نخواهد کرد. چالش بزرگی که این هفته با آن روبرو هستیم این است که اگر به میز مذاکره برویم، طرف مقابل خواسته‌های بیشتر و جدیدتری مانند توانایی‌های دفاعی ما خواهد داشت و این کار را پیچیده خواهد کرد.»
حملات آمریکا همچنین می‌تواند باعث تلافی از سوی شبه‌نظامیان متحد ایران در منطقه شود. اما اسرائیل حزب‌الله در لبنان و حماس در غزه را تضعیف کرده است، و شبه‌نظامیان عراقی نیز عمدتاً از حمله به پایگاه‌های آمریکایی عقب‌نشینی کرده‌اند.
این وضعیت، شبه‌نظامیان حوثی یمن را باقی می‌گذارد، کشوری که در امتداد یک مسیر حیاتی کشتیرانی بین‌المللی قرار دارد. حوثی‌ها تهدید کرده بودند که آتش‌بس ماه مه خود با آقای ترامپ را نقض کرده و در صورت حمایت واشنگتن از حملات اسرائیل به ایران، اهداف آمریکا را مورد حمله قرار خواهند داد.
یحیی سریع، سخنگوی نظامی آنها، اوایل شنبه گفت: «در صورتی که آمریکایی‌ها در حمله و تجاوز علیه ایران در کنار دشمن اسرائیلی شرکت کنند، نیروهای مسلح کشتی‌ها و ناوهای جنگی آنها را در دریای سرخ هدف قرار خواهند داد.»
پیش از آغاز حمله غافلگیرکننده اسرائیل در ۱۳ ژوئن، ایران و ایالات متحده در حال مذاکراتی با میانجیگری عمان برای مهار برنامه هسته‌ای پیشرفته ایران در ازای لغو تحریم‌ها بودند. ایالات متحده خواستار برچیدن برنامه هسته‌ای ایران و توقف غنی‌سازی اورانیوم بود. آمریکا همچنین پیشنهاد داده بود که ایران برای دسترسی به سوخت هسته‌ای با درجه غیرنظامی، وارد کنسرسیوم هسته‌ای با کشورهای عربی شود.
ایران در حال آماده‌سازی پاسخی بود، اما مقامات گفته بودند که دست کشیدن از غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران خط قرمز است و برنامه را برنخواهند چید.
این مذاکرات پس از حمله اسرائیل، دو روز قبل از موعد مقرر دیدار ایران و ایالات متحده در عمان، فروپاشید.