رئیس آژانس نظارت هسته‌ای سازمان ملل می‌گوید حملات آمریکا به ایران نتوانسته است خسارت کامل به برنامه هسته‌ای این کشور وارد کند و تهران می‌تواند «ظرف چند ماه» غنی‌سازی اورانیوم را از سر بگیرد. این اظهارات با ادعاهای پرزیدنت دونالد ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران را ده‌ها سال به عقب انداخته، در تناقض است.
به نظر می‌رسد اظهارات رافائل گروسی ارزیابی اولیه آژانس اطلاعات دفاعی پنتاگون را تأیید می‌کند که اولین بار توسط سی‌ان‌ان گزارش شد. این ارزیابی نشان می‌دهد که حملات ایالات متحده به سایت‌های کلیدی هسته‌ای ایران در هفته گذشته، اجزای اصلی برنامه هسته‌ای این کشور را از بین نبرده و احتمالاً تنها آن را چند ماه به تأخیر انداخته است.
در حالی که ارزیابی نهایی نظامی و اطلاعاتی هنوز منتشر نشده است، ترامپ مکرراً ادعا کرده که برنامه هسته‌ای تهران را «به طور کامل و تماماً منهدم کرده است».
درگیری ۱۲ روزه بین اسرائیل و ایران در اوایل این ماه آغاز شد، زمانی که اسرائیل حمله‌ای بی‌سابقه را آغاز کرد که به گفته خود، با هدف جلوگیری از توسعه بمب هسته‌ای توسط تهران صورت گرفت. ایران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده است.
سپس ایالات متحده سه سایت کلیدی هسته‌ای ایران را هدف قرار داد و پس از آن آتش‌بس برقرار شد. از آن زمان تاکنون، میزان خسارت وارد شده به برنامه هسته‌ای تهران به شدت مورد بحث بوده است.
مقامات نظامی آمریکا در روزهای اخیر اطلاعات جدیدی در مورد برنامه‌ریزی این حملات ارائه کرده‌اند، اما شواهد جدیدی در مورد اثربخشی آن‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران ارائه نکرده‌اند.
پس از جلسات توجیهی محرمانه در این هفته، قانون‌گذاران جمهوری‌خواه اذعان کردند که حملات آمریکا ممکن است همه مواد هسته‌ای ایران را از بین نبرده باشد – اما استدلال کردند که این هرگز بخشی از مأموریت ارتش نبوده است.
خسارت شدید اما نه «کامل»
گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، در پاسخ به سؤال درباره ارزیابی‌های متفاوت، به برنامه «فیس د نیشن با مارگارت برنان» در شبکه سی‌بی‌اس گفت: «رویکرد ساعت شنی در مورد سلاح‌های کشتار جمعی ایده خوبی نیست.»
او به برنان گفت: «ظرفیت‌هایی که آن‌ها دارند، همچنان پابرجاست. آن‌ها می‌توانند، می‌دانید، ظرف چند ماه، و حتی شاید کمتر، چند آبشار سانتریفیوژ را به کار اندازند و اورانیوم غنی‌شده تولید کنند. اما همانطور که گفتم، صریحاً نمی‌توان ادعا کرد که همه چیز از بین رفته و هیچ چیزی وجود ندارد.» این اظهارات بر اساس متن سخنرانی که پیش از پخش برنامه منتشر شد، نقل شده است.
گروسی ادامه داد: «واضح است که آسیب جدی وارد شده، اما این آسیب کامل نیست. ایران ظرفیت‌های صنعتی و تکنولوژیکی خود را دارد. بنابراین اگر خودشان بخواهند، می‌توانند دوباره این کار را آغاز کنند.»
گروسی همچنین به سی‌بی‌اس نیوز گفت که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در برابر فشارهایی که برای اظهارنظر در مورد اینکه آیا ایران دارای سلاح هسته‌ای بوده یا پیش از حملات به آن نزدیک شده، مقاومت کرده است.
«ما برنامه‌ای را ندیدیم که در آن مسیر (سلاح هسته‌ای) باشد، اما در عین حال، آن‌ها به سؤالات بسیار مهمی که در انتظار پاسخ بودند، پاسخ نمی‌دادند.»
سی‌ان‌ان از کاخ سفید درباره اظهارات گروسی درخواست توضیح کرده است.
گروسی بر لزوم دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران برای ارزیابی فعالیت‌های هسته‌ای تأکید کرد. او گفت که ایران تا پیش از حملات اخیر اسرائیل و آمریکا اطلاعات را به آژانس ارائه می‌کرد، اما «برخی مسائل وجود داشت که آن‌ها برای ما روشن نمی‌کردند.»
او گفت: «در این حوزه حساس تعداد سانتریفیوژها و میزان مواد، ما دید کاملی داشتیم. آنچه مرا نگران می‌کرد این بود که مسائل دیگری نامشخص بودند. برای مثال، ما رگه‌هایی از اورانیوم را در برخی نقاط ایران کشف کرده بودیم که تأسیسات عادی اعلام‌شده نبودند. و سال‌ها بود که می‌پرسیدیم، چرا ما این رگه‌های اورانیوم غنی‌شده را در مکان‌های x، y یا z پیدا کردیم؟ و ما به سادگی پاسخ‌های معتبری دریافت نمی‌کردیم.»
ارزیابی اولیه پنتاگون حاکی از آن بود که تهران ممکن است بخشی از اورانیوم غنی‌شده را پیش از حمله از سایت‌ها خارج کرده باشد، اما ترامپ اصرار داشت که هیچ چیزی جابجا نشده است.
گروسی به برنان گفت: «منطقی است که فرض کنیم وقتی آن‌ها اعلام می‌کنند که اقدامات حفاظتی انجام خواهند داد، این می‌تواند بخشی از آن (جابجایی مواد) باشد. اما همانطور که گفتم، ما نمی‌دانیم این مواد کجا می‌توانند باشند، یا اینکه آیا بخشی از آن‌ها در طول آن ۱۲ روز تحت حمله قرار گرفته‌اند یا خیر.»
در همین حال، تهران گام‌هایی به سمت خروج از نظارت بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای خود برداشته است.
پارلمان ایران لایحه‌ای را تصویب کرد که همکاری با نهاد نظارت هسته‌ای سازمان ملل را متوقف می‌کند، در حالی که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، نیز اظهار داشت که این کشور می‌تواند در مورد عضویت خود در پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) که کشورها را از توسعه سلاح‌های هسته‌ای منع می‌کند، تجدید نظر کند.
محمد توفیق از سی‌ان‌ان در این گزارش سهیم بود.