واشنگتن، ۱ ژوئیه (رویترز) - به گفته دو مقام آمریکایی، ارتش ایران ماه گذشته مین‌های دریایی را بر روی شناورهایی در خلیج فارس بارگیری کرده بود، اقدامی که نگرانی‌ها در واشنگتن را مبنی بر آماده‌سازی تهران برای مسدود کردن تنگه هرمز پس از حملات اسرائیل به نقاط مختلف ایران، تشدید کرد.
این آماده‌سازی‌ها که پیش از این گزارش نشده بود و توسط اطلاعات آمریکا شناسایی شده بود، مدتی پس از حمله موشکی اولیه اسرائیل به ایران در تاریخ ۱۳ ژوئن رخ داده است. این مقامات که خواستند نامشان فاش نشود تا درباره مسائل حساس اطلاعاتی صحبت کنند، این موضوع را بیان کردند.
بارگیری مین‌ها – که البته در تنگه مستقر نشده‌اند – نشان می‌دهد که تهران ممکن است در مورد بستن یکی از شلوغ‌ترین آبراه‌های کشتیرانی جهان جدی بوده باشد، اقدامی که می‌توانست یک درگیری از پیش روبه‌افزایش را تشدید کرده و به شدت تجارت جهانی را مختل کند.
حدود یک پنجم از محموله‌های جهانی نفت و گاز از تنگه هرمز عبور می‌کند و هرگونه انسداد این تنگه می‌توانست قیمت‌های جهانی انرژی را به شدت افزایش دهد.
با این حال، قیمت‌های جهانی نفت از زمان حملات آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته است، که بخشی از آن ناشی از آرامش خاطر بابت عدم ایجاد اختلالات قابل توجه در تجارت نفت بوده است.
در ۲۲ ژوئن، مدت کوتاهی پس از آنکه آمریکا سه سایت هسته‌ای کلیدی ایران را در تلاشی برای فلج کردن برنامه هسته‌ای تهران بمباران کرد، گزارش شد که پارلمان ایران از مصوبه‌ای حمایت کرده که به موجب آن تنگه مسدود می‌شد.
در آن زمان، پرس‌تی‌وی ایران گزارش داد که این تصمیم الزام‌آور نبوده و تصمیم نهایی در مورد بسته شدن تنگه بر عهده شورای عالی امنیت ملی ایران بوده است. ایران در طول سالیان متمادی تهدید به بستن تنگه کرده است، اما هرگز این تهدید را عملی نکرده است.
رویترز نتوانست به طور دقیق مشخص کند که تهران در کدام مقطع زمانی در طول جنگ هوایی اسرائیل و ایران، مین‌ها را بارگیری کرده است. این مین‌ها، در صورت استقرار، می‌توانستند به طور مؤثر حرکت کشتی‌ها را در این آبراه کلیدی متوقف کنند.
همچنین مشخص نیست که آیا مین‌ها از آن زمان تاکنون تخلیه شده‌اند یا خیر.
منابع فاش نکردند که چگونه ایالات متحده متوجه بارگیری مین‌ها بر روی شناورهای ایرانی شده است، اما این نوع اطلاعات معمولاً از طریق تصاویر ماهواره‌ای، منابع انسانی مخفی یا ترکیبی از هر دو روش جمع‌آوری می‌شود.
در پاسخ به سوالی درباره آماده‌سازی‌های ایران، یک مقام کاخ سفید گفت: «به لطف اجرای درخشان عملیات چکش نیمه‌شب توسط رئیس‌جمهور، کمپین موفق علیه حوثی‌ها، و کارزار فشار حداکثری، تنگه هرمز باز مانده، آزادی ناوبری بازگشته و ایران به طور قابل توجهی تضعیف شده است.»
پنتاگون بلافاصله به درخواست اظهار نظر پاسخ نداد. نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی نداد.
آبراه کلیدی
این دو مقام گفتند که دولت آمریکا احتمال اینکه بارگیری مین‌ها یک ترفند بوده باشد را رد نکرده است. آنها اظهار داشتند که ایرانی‌ها ممکن است مین‌ها را آماده کرده باشند تا واشنگتن را متقاعد کنند که تهران در مورد بستن تنگه جدی است، اما قصد واقعی برای انجام این کار را نداشته باشند.
ارتش ایران همچنین می‌توانست صرفاً در حال انجام تدارکات لازم باشد در صورتی که رهبران ایران دستور را صادر کنند.
تنگه هرمز بین عمان و ایران قرار دارد و خلیج فارس را به خلیج عمان در جنوب و دریای عرب در آن سوی آن متصل می‌کند.
این تنگه در باریک‌ترین نقطه خود ۲۱ مایل (۳۴ کیلومتر) عرض دارد، و مسیر کشتیرانی تنها ۲ مایل در هر جهت عرض دارد.
اعضای اوپک شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت و عراق بیشتر نفت خام خود را از طریق این تنگه، عمدتاً به آسیا صادر می‌کنند. قطر، که از بزرگترین صادرکنندگان گاز طبیعی مایع در جهان است، تقریباً تمام ال‌ان‌جی خود را از طریق این تنگه ارسال می‌کند.
ایران نیز بیشتر نفت خام خود را از این گذرگاه صادر می‌کند، که در تئوری میل تهران برای بستن تنگه را محدود می‌کند. اما با این وجود، تهران منابع قابل توجهی را به اطمینان از توانایی خود برای انجام این کار در صورت لزوم اختصاص داده است.
بر اساس برآورد سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا در سال ۲۰۱۹، ایران بیش از ۵۰۰۰ مین دریایی را نگهداری می‌کرد که می‌توانستند به سرعت با کمک قایق‌های کوچک و پرسرعت مستقر شوند.
ناوگان پنجم آمریکا که در بحرین مستقر است، مسئول حفاظت از تجارت در منطقه است. نیروی دریایی آمریکا معمولاً چهار کشتی مقابله با مین یا MCM را در بحرین نگهداری می‌کرد، هرچند این کشتی‌ها در حال جایگزینی با نوع دیگری از شناور به نام کشتی رزمی ساحلی یا LCS هستند که آن نیز قابلیت‌های ضد مین دارد.
همه کشتی‌های ضد مین به طور موقت در روزهای منتهی به حملات آمریکا به ایران از بحرین خارج شده بودند، به دلیل پیش‌بینی حمله تلافی‌جویانه احتمالی به مقر ناوگان پنجم.
در نهایت، تلافی فوری ایران به حمله موشکی به پایگاه نظامی آمریکا در قطر محدود شد.
مقامات آمریکایی اما، اقدامات تلافی‌جویانه بیشتر از سوی ایران را رد نکرده‌اند.
گزارش از گرام اسلتری و فیل استوارت در واشنگتن؛ با گزارش‌های اضافی از میشل نیکولز در سازمان ملل و جاناتان ساوُل در لندن؛ ویرایش توسط دان دورفی و متیو لوئیس.