تل آویو — دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در تاریخ 7 ژوئیه در واشنگتن دیدار خواهند کرد تا پیروزی مشترک خود بر ایران را جشن بگیرند.
یک منبع ارشد دیپلماتیک نزدیک به نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود، پیش از سومین بازدید نخست وزیر از کاخ سفید در سال جاری، به المانیتور گفت: «آنها همان‌گونه که تنها خودشان بلدند، جشن خواهند گرفت.»
به گفته این منبع، نتانیاهو با لیستی از خواسته‌ها وارد واشنگتن خواهد شد. از جمله این موارد می‌توان به اختیار کامل برای حمله به ایران در شرایط خاص؛ بهبود روابط با ترکیه تحت حمایت ترامپ و توافقات صلح با کشورهای عربی، که احتمالاً سوریه نیز در میان آنها خواهد بود؛ و فرمولی برای پایان دادن به جنگ در غزه اشاره کرد.
برنامه هسته‌ای ایران
انتظار می‌رود نتانیاهو جدیدترین اطلاعات مربوط به نتایج حمله اسرائیل به ایران، که در 13 ژوئن آغاز شد، و همچنین نتایج بمباران تأسیسات هسته‌ای فردو توسط آمریکا در 22 ژوئن را به ترامپ ارائه دهد. پنتاگون این هفته اعلام کرد که بمباران توسط بمب‌افکن‌های B-2 برنامه هسته‌ای ایران را حدود یک تا دو سال به عقب انداخته است، اما آن را به‌طور کامل نابود نکرده است.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز روز دوشنبه اظهار داشت که حملات آمریکا تأسیسات را به‌طور کامل از بین نبرده و افزود که تهران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را «ظرف چند ماه» از سر بگیرد، که این گفته با ادعاهای ترامپ مبنی بر به عقب انداختن جاه‌طلبی‌های تهران برای دهه‌ها در تضاد است.
یک منبع ارشد نظامی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، در مورد حملات به سایت‌های هسته‌ای ایران به المانیتور گفت: «این کافی نیست. به‌هیچ‌وجه کافی نیست. باید تداوم وجود داشته باشد، چه از طریق ابزارهای نظامی و چه از طریق توافقی سختگیرانه که تضمین‌کننده برچیدن برنامه هسته‌ای باشد.»
ارزیابی‌های اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا تأیید می‌کنند که با وجود بمب‌های سنگرشکن پرتاب شده بر روی تأسیسات زیرزمینی غنی‌سازی اورانیوم در فردو، بخش‌هایی از آن همچنان فعال هستند. مشخص نیست که ایران چه مقدار اورانیوم غنی‌شده و چه تعداد سانتریفیوژ قابل استفاده را حفظ کرده است.
منبع دیپلماتیک ارشد گفت: «ما نباید امکان یک حمله دیگر که این مشکل را حل کند، از دستور کار خارج کنیم.»
قابل ذکر است که اسرائیل فاقد بمب‌های سنگرشکن لازم برای نابودی سایت‌های مدفون در عمق زمین مانند فردو یا هواپیماهای مورد نیاز برای حمل چنین بمب‌هایی است. تنها ایالات متحده این توانایی را دارد.
با این حال، نتانیاهو معتقد است که او و ترامپ در مورد ایران هم‌عقیده هستند. یک منبع سیاسی ارشد اسرائیلی به المانیتور گفت که نتانیاهو می‌خواهد توافقی از ترامپ بگیرد، شاید حتی به‌صورت کتبی به عنوان پیامی به ایران، که تأیید کننده حق اسرائیل برای اقدام آتی علیه برنامه هسته‌ای و همچنین تولید موشک‌های بالستیک ایران باشد، چرا که این مورد نیز برای اسرائیل دست‌کمی از خطر برنامه هسته‌ای ندارد. نامه‌ای مشابه از سوی آمریکا – که حق اسرائیل برای اقدام علیه تهدیدات حزب‌الله و تعهد به تبادل اطلاعات با آمریکا را به رسمیت می‌شناخت – امکان آتش‌بس نوامبر 2024 در لبنان را فراهم کرد.
به گفته این منبع سیاسی بلندپایه اسرائیلی، مذاکرات قریب‌الوقوع بین واشنگتن و تهران، تا زمانی که رهبری ایران معتقد نباشد که اقدام نظامی هنوز ممکن است و اسرائیل، و شاید ایالات متحده نیز، در صورت شناسایی پیشرفت بیشتر در موضوع هسته‌ای یا زرادخانه موشک‌های بالستیک، می‌تواند دوباره حمله کند، نتایج قابل‌توجهی نخواهد داشت.
این منبع گفت: «رئیس جمهور پیش از این با اظهارات اخیرش مبنی بر اینکه ایالات متحده می‌تواند دوباره به ایران حمله کند، در این زمینه موفق عمل کرده است.» در واقع، اسرائیل از ترامپ می‌خواهد که اختیارات کامل برای ادامه حملات به ایران را در صورت لزوم اعطا کند.
سوریه و ترکیه
نتانیاهو همچنین امیدوار است که در روابط با سوریه پیشرفتی حاصل شود، کشوری که اسرائیل در حال حاضر در حال مذاکرات مستقیم و همچنین میانجی‌گری آمریکا با آن است، همانطور که المانیتور گزارش داده است.
یک مقام ارشد دیپلماتیک اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «اما داستان واقعی ترکیه است. ترامپ با رئیس جمهور [رجب طیب] اردوغان بسیار نزدیک است. او رویداد را از طریق آنکارا، نه از طریق ریاض، مدیریت می‌کند و ما با کمی نگرانی آن را دنبال می‌کنیم.»
منظور این مقام ارشد دیپلماتیک اسرائیلی از «رویداد»، توافقی است که ترامپ در حال کار بر روی آن است که ممنوعیت آمریکا برای تأمین جت‌های جنگنده پنهان‌کار F-35 به ترکیه را در ازای موافقت آنکارا با کنار گذاشتن سیستم‌های دفاع هوایی S-400 ساخت روسیه که خریداری کرده است، لغو خواهد کرد. در مقابل، ترکیه روابط به‌شدت تضعیف شده خود با اسرائیل را بهبود خواهد بخشید، به نفع اسرائیل در قبال دولت جدید سوریه لابی خواهد کرد و به اسرائیل و سوریه در رسیدن به توافقی درباره روابط کمک خواهد کرد. اسرائیل عمدتاً به دنبال اعمال نفوذ در مناطق نزدیک مرز خود برای جلوگیری از تثبیت نیروهای افراطی در آنجاست.
یک لطف در مورد غزه
نتانیاهو ممکن است امیدوار باشد که ترامپ بتواند او را از جنگ 20 ماهه جاری در غزه نجات دهد. این جنگ – که زمانی اصلی‌ترین سرمایه سیاسی او برای جلوگیری از شورش شرکای راست افراطی‌اش و سرنگونی دولت بود – اکنون به یک بار سیاسی و عمومی تبدیل شده است. تنها در ماه گذشته، 21 سرباز اسرائیلی در غزه کشته شدند. حمایت عمومی برای پایان دادن به جنگ و آزادی گروگان‌های باقی‌مانده اسرائیلی در دست حماس، و همچنین خستگی نیروهای منظم و ذخیره که مکرراً بدون هدف نظامی مشخصی مستقر شده‌اند، به‌وضوح بر نتانیاهو فشار می‌آورد.
یک منبع در ائتلاف نتانیاهو که نخواست نامش فاش شود، به المانیتور گفت: «نتانیاهو به یک دستور شفاف ریاست جمهوری نیاز دارد که شبیه یک اولتیماتوم، یا حتی یک دستورالعمل از ترامپ، باشد تا بهانه‌ای برای جلوگیری از فرار جناح افراطی ائتلاف فراهم کند. کلام ترامپ در اسرائیل قدرت فوق‌العاده‌ای دارد، حتی بیشتر از نتانیاهو، پس از اینکه رئیس جمهور در حمله‌ای که اسرائیلی‌ها آن را یک رویداد تاریخی می‌دانستند، به ایران پیوست.»
ترامپ روز چهارشنبه مدعی شد که آتش‌بس حماس-اسرائیل در دست است. اسرائیل نیز اعلام کرده است که به دنبال یک توافق است. بر اساس گزارشی از کان، پخش کننده عمومی اسرائیل، آخرین پیشنهاد ارائه شده به حماس شامل آزادی حدود 20 گروگان زنده در دو مرحله و بازگرداندن بقایای 18 گروگان دیگر در یک دوره 60 روزه خواهد بود. اسرائیل نیز در مقابل صدها زندانی فلسطینی در بند خود را آزاد خواهد کرد.
نتانیاهو نسبت به آتش‌بس موقت ابراز تمایل کرده است، اما همچنان پایان جنگ را رد می‌کند مگر اینکه حماس قدرت را واگذار کند و رهبرانش به تبعید بروند. ترامپ می‌تواند راهی برای خروج از جنگ به نتانیاهو بدهد که به نظر می‌رسد نخست‌وزیر اسرائیل دریافته است که به پایان خود رسیده است.
منبع ائتلاف افزود: «او تلاش خواهد کرد ترامپ را متقاعد کند تا فشار سنگینی بر قطر وارد کند تا قطر دست از محافظه‌کاری برداشته و به رهبری حماس هشدار دهد که در صورت عدم انعطاف‌پذیری قابل توجه در مواضع حماس در غزه، از قطر اخراج شده و تمام امتیازات خود را از دست خواهند داد.» وی افزود که این امر امکان پایان دادن به جنگ را فراهم خواهد کرد. «نتانیاهو به یک دستاورد نیاز دارد، حتی یک دستاورد نمادین، مانند تبعید برخی از رهبران حماس که در غزه باقی مانده‌اند. و این اکنون به ترامپ و قطر بستگی دارد.»