وین، اتریش (رویترز) — نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل روز جمعه اعلام کرد که آخرین بازرسان خود را از ایران خارج کرده است، زیرا بن‌بست بر سر بازگشت آنها به تأسیسات هسته‌ای این کشور که توسط ایالات متحده و اسرائیل بمباران شده‌اند، عمیق‌تر می‌شود.
اسرائیل اولین حملات نظامی خود را به سایت‌های هسته‌ای ایران در یک جنگ ۱۲ روزه با جمهوری اسلامی سه هفته پیش آغاز کرد. از آن زمان، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) نتوانسته‌اند از تأسیسات ایران بازرسی کنند، هرچند رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این موضوع را اولویت اصلی خود اعلام کرده است.
اکنون پارلمان ایران قانونی را تصویب کرده است که همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تا زمانی که امنیت تأسیسات هسته‌ای آن تضمین شود، به حالت تعلیق درمی‌آورد. در حالی که آژانس می‌گوید ایران هنوز رسماً هیچ تعلیقی را به آن اطلاع نداده است، مشخص نیست که بازرسان آژانس چه زمانی قادر به بازگشت به ایران خواهند بود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «تیمی از بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز پس از اقامت در تهران در طول درگیری نظامی اخیر، با سلامت از ایران خارج و به مقر آژانس در وین بازگشتند.»
دیپلمات‌ها گفتند که تعداد بازرسان آژانس در ایران پس از آغاز جنگ در ۱۳ ژوئن به چند نفر کاهش یافته است. برخی نیز با توجه به انتقادات شدید مقامات و رسانه‌های ایران از آژانس، نسبت به امنیت بازرسان پس از پایان درگیری ابراز نگرانی کرده‌اند.
ایران آژانس را متهم کرده است که با صدور گزارشی مخرب در ۳۱ مه که منجر به قطعنامه‌ای از سوی شورای حکام ۳۵ کشوری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد و ایران را ناقض تعهدات عدم اشاعه خود دانست، عملاً راه را برای بمباران‌ها هموار کرده است.
رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته است که از این گزارش دفاع می‌کند. او انکار کرده است که این گزارش پوشش دیپلماتیک برای اقدام نظامی فراهم کرده باشد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهان مذاکره است
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز پنجشنبه گفت که ایران به پیمان عدم اشاعه هسته‌ای (NPT) متعهد می‌ماند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «(گروسی) بر اهمیت حیاتی مذاکرات آژانس با ایران در مورد چگونگی از سرگیری فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی ضروری خود در ایران در اسرع وقت تأکید کرد.»
حملات نظامی ایالات متحده و اسرائیل یا سه سایت غنی‌سازی اورانیوم ایران را تخریب کرده یا به شدت آسیب رسانده است. اما مشخص نبود که چه بر سر ۹ تن اورانیوم غنی‌شده ایران، به ویژه بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد خلوص، که یک گام کوتاه با درجه تسلیحاتی فاصله دارد، آمده است.
بر اساس معیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، این مقدار اورانیوم، در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت نُه سلاح هسته‌ای کافی است. ایران می‌گوید اهداف آن کاملاً صلح‌آمیز است، اما هیچ توجیه غیرنظامی برای غنی‌سازی در چنین سطح بالایی وجود ندارد، و آژانس می‌گوید هیچ کشوری بدون توسعه بمب اتمی چنین کاری را انجام نداده است.
ایران به عنوان عضوی از پیمان عدم اشاعه هسته‌ای (NPT)، باید برای اورانیوم غنی‌شده خود که معمولاً توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نهادی که NPT را اجرا و اظهارات کشورها را تأیید می‌کند، به دقت نظارت شود، پاسخگو باشد. اما بمباران تأسیسات ایران اکنون وضعیت را پیچیده کرده است.
گروسی هفته گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی در وین گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم... رژیم بازرسی‌ها قطع شود.»
۱۲ روز جنگ
اسرائیل ماه گذشته اعلام کرد که حمله گسترده ۱۲ روزه به رهبران ارشد نظامی، دانشمندان هسته‌ای، سایت‌های غنی‌سازی اورانیوم و برنامه موشکی بالستیک ایران برای جلوگیری از تحقق طرح اعلام‌شده جمهوری اسلامی برای نابودی دولت یهود ضروری بود.
ایران همواره دستیابی به سلاح هسته‌ای را انکار کرده است. با این حال، اورانیوم را به سطوحی غنی‌سازی کرده است که کاربرد صلح‌آمیزی ندارند، مانع از بازرسی بازرسان آژانس از تأسیسات هسته‌ای خود شده و قابلیت‌های موشکی بالستیک خود را گسترش داده است. اسرائیل اعلام کرده است که ایران اخیراً گام‌هایی در جهت تسلیحاتی شدن برداشته است.
ایران در واکنش به حملات اسرائیل، بیش از ۵۰۰ موشک بالستیک و حدود ۱۱۰۰ پهپاد به سمت اسرائیل پرتاب کرد. بر اساس گزارش مقامات بهداشتی و بیمارستان‌ها، این حملات منجر به کشته شدن ۲۸ نفر و زخمی شدن بیش از ۳۰۰۰ نفر در اسرائیل شد. در مجموع، ۳۶ مورد برخورد موشکی و یک حمله پهپادی در مناطق پرجمعیت رخ داد که منجر به آسیب دیدن ۲۳۰۵ خانه در ۲۴۰ ساختمان، به همراه دو دانشگاه و یک بیمارستان، و آوارگی بیش از ۱۳۰۰۰ اسرائیلی شد.