حالا خاورمیانه، خاورمیانه اسرائیل است.
پس از سه چهارم قرن مبارزه با همسایگان متخاصم، این کشور کوچک یهودی، که تقریباً به اندازه نیوجرسی است، تقریباً بر تمامی دشمنان خود – حزب‌الله در لبنان، حماس در غزه، حوثی‌ها در یمن و حتی اکنون خود ایران، که حامی همه آن‌هاست – غلبه کرده است.
اعمال قدرت محض، برای اولین بار از زمان تأسیس اسرائیل در سال 1948، آینده‌ای تقریباً عاری از تهدیدات فوری را برای آن فراهم کرده است. خطر ایران هسته‌ای کاهش یافته یا شاید از بین رفته است. اسرائیل روابط پایداری، هرچند پرفراز و نشیب، با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دارد. و نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو شراکت خود را با رئیس‌جمهور ترامپ تثبیت کرده است.
یعقوب عمیدور، ژنرال بازنشسته اسرائیلی و دستیار ارشد سابق آقای نتانیاهو، گفت که واقعیت جدید در اسرائیل این است که مناطقی که زمانی تحت تهدید دائمی از لبنان، سوریه یا غزه بودند، «از منهتن امن‌تر خواهند بود.»
اما به چه قیمتی؟
پاسخ نظامی بی‌امان و بی‌عذر و بهانه آقای نتانیاهو به حمله حماس در 7 اکتبر 2023 که منجر به کشته شدن 1200 نفر و گروگان‌گیری 250 نفر شد، اسرائیل را به عنوان یک کشور طرد شده تثبیت کرده است؛ رهبران آن متهم به نسل‌کشی و جنایات جنگی شده‌اند و توسط برخی از رهبران جهان مورد تحقیر قرار گرفته‌اند. در نظرسنجی‌های جهانی، اکثر مردم دیدگاهی منفی نسبت به اسرائیل دارند.
در غزه، جنگ علیه حماس ویرانی‌های عظیمی به بار آورده، ده‌ها هزار نفر را کشته و بیش از یک میلیون نفر را آواره و گرسنه رها کرده است. بخش زیادی از این منطقه به ویرانه تبدیل شده است. فقر و ناامیدی بیداد می‌کند.
همچنین صدها سرباز اسرائیلی کشته شده‌اند و مقامات معتقدند پس از 631 روز، حدود 20 گروگان زنده همچنان در تونل‌های حماس زندانی هستند.
اقدامات اسرائیل، اجماع دوحزبی مستحکم در ایالات متحده برای دفاع از اسرائیل را در هم شکسته است. اکنون، حمایت از این کشور به یک مسئله به شدت بحث‌برانگیز در کنگره تبدیل شده، موضوع بحث‌ها و اعتراضات خشمگینانه در محوطه‌های دانشگاهی و سوخت افزایش حوادث یهودستیزانه در ایالات متحده و سراسر جهان شده است.
فضای سیاسی به شدت دو قطبی شده است. بسیاری از حامیان اسرائیل هرگونه انتقاد را نفرت‌افکنی یهودستیزانه می‌دانند، در حالی که مخالفان سیاست‌های اسرائیل سوگند یاد می‌کنند که با برچسبی که آن را ناعادلانه می‌خوانند، ساکت نخواهند ماند.
در داخل اسرائیل، تصمیم برای اولویت دادن به پیروزی‌های نظامی بر بازگشت گروگان‌ها، بسیاری از مردم را عمیقاً آزرده است. و خشونت، حسن نیت متحدان و همسایگان این کشور را تحت فشار قرار داده است.
با این حال، بسیاری از اسرائیلی‌ها از چشم‌انداز آینده‌ای که در آن دیگر توسط دشمنان مسلح و مصمم به آسیب رساندن به آنها محاصره نیستند، استقبال می‌کنند، حتی اگر به معنای دیدگاه منفی بقیه جهان باشد.
در سال 1981، مناخم بگین، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، اسرائیلی‌ها را تشویق کرد که «هرگز در این اندیشه درنگ نکنند که جهان چه خواهد گفت یا چه فکر خواهد کرد.» او به گروهی از یهودیان آمریکایی گفت که «ممکن است دنیا لزوماً یهودی مبارز را دوست نداشته باشد، اما جهان مجبور خواهد بود او را به حساب آورد.»
اما 20 ماه نبرد در همه جهات پیامدهایی داشته است. نسل دیگری از فلسطینیان تحت اشغال، برخی را برای مبارزه با اسرائیل رادیکال‌تر خواهد دید. اسرائیل موج جدیدی از افکار عمومی جهانی را ایجاد کرده است که منتقد اهداف و روش‌های آن هستند. و بسیاری از اسرائیلی‌ها اکنون در خارج از کشور احساس تهدید می‌کنند، حتی با اینکه در خانه امن‌تر هستند.
افزایش اعتراضات
یک شنبه اخیر، هزاران معترض طرفدار فلسطین در میدان راسل در مرکز لندن گرد هم آمدند. پیام آنها: «نسل‌کشی را متوقف کنید. تسلیح اسرائیل را متوقف کنید. گرسنگی دادن به غزه را متوقف کنید.»
این تجمع توسط کمپین همبستگی با فلسطین، که در سال 1982 تأسیس شد، سازماندهی شده بود. بن جمال، مدیر این گروه، گفت که اقدامات اسرائیل، تلاش‌های آنها برای منزوی کردن اسرائیل از دموکراسی‌های جهان و اجبار به تغییر رفتار آن با تحریم‌ها و فراخوان برای سلب سرمایه‌گذاری را تشدید کرده است.
پیش از حملات 7 اکتبر، این گروه بریتانیایی 65000 عضو داشت؛ اکنون ادعا می‌کند بیش از 300000 عضو دارد. دو سال پیش، 65 شعبه فعال در شهرها و شهرستان‌های بریتانیا وجود داشت. امروز، بیش از 100 شعبه فعال هستند.
آقای جمال، که فلسطینی است، گفت: «مردم وسعت کشتار را می‌بینند. و سپس لفاظی‌های نسل‌کشی را می‌شنوند. می‌شنوند که وزرای اسرائیل می‌گویند: 'ما همه چیز را ویران خواهیم کرد. ما با حیوانات انسانی سروکار داریم. هیچ چیز باقی نخواهد ماند.' و آنها نتیجه آن را می‌بینند.»
مقامات اسرائیلی اتهامات نسل‌کشی را به شدت رد می‌کنند، می‌گویند که برای از بین بردن تهدید حماس مبارزه می‌کنند و ارتش برای کاهش تلفات غیرنظامیان احتیاط می‌کند.
جنبش فعالان برای منزوی کردن و محکوم کردن اسرائیل — که به اختصار B.D.S. (تحریم، سلب سرمایه و تحریم) شناخته می‌شود — سال‌هاست که وجود دارد. تاکنون اقدام گسترده‌ای از سوی شرکت‌ها برای قطع روابط با اسرائیل صورت نگرفته، اما جنگ‌ها به این جنبش تکانه جدیدی داده است.
شرکتی که زنجیره خواروبار فروشی «بریتیش کو-آپ» (Co-op) را اداره می‌کند، یکی از بزرگترین‌ها در بریتانیا، هفته گذشته اعلام کرد که خرید اقلام از اسرائیل را متوقف خواهد کرد و آن را به لیستی از کشورهای سرکش از جمله افغانستان، روسیه، ایران و لیبی اضافه کرد.
در یک نظرسنجی مرکز تحقیقات پیو (Pew Research) که ماه گذشته در 24 کشور جهان منتشر شد، دیدگاه‌های منفی درباره اسرائیل به شدت افزایش یافته است. در 20 کشور، بیش از نیمی از مردم اظهار داشتند که دیدگاه نامطلوبی نسبت به اسرائیل دارند. در هشت کشور — استرالیا، یونان، اندونزی، ژاپن، هلند، اسپانیا، سوئد و ترکیه — بیش از 75 درصد این دیدگاه را داشتند.
تنها دو کشور، نیجریه و کنیا، اکثریت دیدگاه‌های مثبتی نسبت به اسرائیل گزارش کردند.
برای اسرائیل، تأثیرات موجی در منطقه خلیج فارس احساس شده است، جایی که پیش از 7 اکتبر، کشورهایی مانند عربستان سعودی مایل به برقراری روابط دیپلماتیک و اقتصادی با اسرائیل به نظر می‌رسیدند.
اکنون، بیشتر تحلیلگران معتقدند که امیدها برای روابط عادی با طولانی شدن جنگ در غزه به شدت عقب‌نشینی کرده است، زیرا کشورهای خلیج فارس ایده روابط دیپلماتیک را به حل و فصل مسئله فلسطین گره زده‌اند — حل و فصلی که دورتر از همیشه به نظر می‌رسد.
در کرانه باختری اشغالی، دولت نتانیاهو شهرک‌نشینان اسرائیلی را در تجاوز به سرزمینی که بخشی جدایی‌ناپذیر از کشور آینده فلسطین محسوب می‌شود، جسورتر کرده است، و خشونت توسط شهرک‌نشینان افراطی علیه غیرنظامیان فلسطینی به شدت افزایش یافته است. ارتش اسرائیل شدیدترین سرکوب ستیزه‌جویی در کرانه باختری در یک نسل را آغاز کرده، حملات ویرانگر انجام داده، صدها نفر را کشته و هزاران نفر را دستگیر کرده است.
اما چشم‌انداز دیپلماتیک اسرائیل در منطقه کاملاً تیره و تار نیست. این کشور در حال مذاکره با دولت جدید سوریه درباره آتش‌بس احتمالی است. و پس از پایان جنگ غزه، عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی می‌تواند دوباره در دستور کار قرار گیرد.
آقای جمال گفت که نتانیاهو باید با پیامدهای اقدامات نظامی خود کنار بیاید.
او گفت: «در یک سطح، او کاملاً موفق بوده است. اما آیا به نتیجه‌ای که می‌خواست رسیده است؟ مطمئن نیستم.»
«تاوان دادن»
لیور سوهارین، 25 ساله، در نهاریا، اسرائیل، در جنوب مرز با لبنان، با ترس از موشک بزرگ شد. حزب‌الله، که زمانی یک گروه نیابتی قدرتمند مورد حمایت ایران بود، به طور معمول راکت‌های ابتدایی اما خطرناک را از آن سوی مرز پرتاب می‌کرد. اسرائیل نیز اغلب با حملات ویرانگر خود پاسخ می‌داد.
آقای سوهارین اکنون دانشجوی حقوق و اقتصاد در دانشگاه عبری اورشلیم است. خدمت 280 روزه او در نیروهای ذخیره ارتش اسرائیل ماه گذشته به پایان رسید، و او گفت که از کاهش چشمگیر توانایی‌های نظامی حزب‌الله خوشحال است. اما او هنوز احساس امنیت نمی‌کند.
او گفت: «حماس و حزب‌الله و ایران — شاید در حال حاضر تهدید وجودی نباشند. اما پس از 7 اکتبر، احساس اعتماد به نفس ما، احساس امنیت در اسرائیل، به شدت متزلزل شد، و بازسازی آن بسیار دشوار است.»
نظرسنجی‌های افکار عمومی شکاف‌های عمیقی را نشان می‌دهد که حتی با افزایش محبوبیت نتانیاهو در پی حملات نظامی اسرائیل در ایران، در میان مردم اسرائیل باقی مانده است. در یک نظرسنجی، دو سوم اسرائیلی‌ها گفتند که می‌خواهند جنگ در غزه با توافقی که بتواند گروگان‌ها را به خانه بازگرداند، پایان یابد.
در داخل اسرائیل، جنگ تنش‌ها را بین دولت و اعضای اقلیت عرب اسرائیل تشدید کرده است، که برخی از آنها به دلیل پست‌های شبکه‌های اجتماعی درباره جنگ دستگیر شده‌اند.
نیرا شرابی، بیوه یوسی شرابی است که در 7 اکتبر از خانه‌شان در کیبوتص بئیری ربوده شد و پس از 100 روز اسارت در غزه در یک حمله هوایی اسرائیل کشته شد. او در حالی که حماس را مقصر مرگ همسرش می‌داند، از عدم آزادی گروگان‌های باقیمانده ناامید است و آن را بهایی برای اقدامات نتانیاهو در غزه، لبنان و ایران می‌داند.
او درباره گروگان‌ها گفت: «همانطور که اکنون به نظر می‌رسد، آنها تاوان می‌دهند. بله، دولت به آنها نمی‌پردازد، بلکه به چیزهای دیگری می‌پردازد. هرطور که به آن نگاه کنیم، آنها تاوان می‌دهند.»
آقای سوهارین نیز گفت که او نیز می‌خواهد جنگ در غزه پایان یابد تا گروگان‌ها به خانه بازگردند. او آسیب وارد شده به حماس را «بسیار، بسیار خوب» خواند، اما گفت که پیامدها برای اسرائیلی‌ها در سراسر جهان جدی بوده است.
او گفت: «اسرائیلی‌ها دوست دارند زیاد به اروپا و جاهای دیگر سفر کنند، و به نظرم، صحبت کردن به زبان عبری در اروپا اکنون بسیار خطرناک است. ممکن است آسیب ببینید.»
او همچنین از اتهامات وحشیانه که برخی علیه اسرائیل و شهروندان آن مطرح می‌کنند، خشمگین است.
آقای سوهارین گفت: «ما حتی نزدیک به انجام کارهایی که متهم به آن هستیم، نیستیم. این مزخرف است. البته، مرگ غیرنظامیان وجود دارد، و فکر می‌کنم هیچ کس نباید خوشحال باشد. اما این جنگ است. وضعیت بسیار، بسیار بدی است. و ما این جنگ را شروع نکردیم.»
خشم، فعالیت و خشونت
تنها 46 درصد از آمریکایی‌ها در آخرین نظرسنجی گالوپ حمایت خود را از اسرائیل ابراز کردند که پایین‌ترین رقم از زمانی است که این شرکت یک ربع قرن پیش این سؤال را مطرح کرد. یک سوم پاسخ‌دهندگان در ایالات متحده گفتند که با وضعیت دشوار فلسطینیان همدردی می‌کنند که این رقم از تنها 13 درصد در سال 2003 افزایش یافته است.
در سراسر جهان، خشم از اقدامات اسرائیل در غزه عمدتاً به صورت اعتراضات مسالمت‌آمیز برای پایان جنگ، اما همچنین با ستایش از حملات حماس، و حتی با برخی حملات هدفمند علیه یهودیان، که به نام مخالفت با اسرائیل کشته شدند، ابراز شده است.
در واشنگتن، دو کارمند سفارت اسرائیل در ماه مه در حمله‌ای که مقامات آن را جنایت نفرت و تروریسم خواندند، به ضرب گلوله کشته شدند. مقامات گفتند که فرد مسلح به آنها گفته است: «من این کار را برای فلسطین انجام دادم. برای غزه انجام دادم.»
در بولدر، کلرادو، مردی به تظاهرکنندگان بمب آتش‌زا پرتاب کرد که خواستار آزادی گروگان‌های اسرائیلی بودند. یک زن بعدها بر اثر جراحاتش درگذشت.
حملات اسلام‌هراسانه نیز رخ داده است. چند روز پس از حمله 7 اکتبر، مردی در شیکاگو یک پسر 6 ساله فلسطینی-آمریکایی را به قتل رساند که در ملک او زندگی می‌کرد، حمله‌ای که دادستان‌ها گفتند انگیزه آن نفرت از مسلمانان بوده است.
تظاهرات مسالمت‌آمیز گاهی اوقات به خشونت کشیده شده و منجر به درگیری با پلیس در برخی از معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا شده است. بیش از 100 نفر دستگیر شدند در دانشگاه کلمبیا در سال 2024 پس از اینکه پلیس برای بر هم زدن آنچه سازمان‌دهندگان آن را «اردوگاه همبستگی با غزه» نامیده بودند، فراخوانده شد.
در جشنواره موسیقی گلاستونبری بریتانیا در آخر هفته گذشته، دوئت رپ پانک «باب وایِلَن» (Bob Vylan) شعار «مرگ بر ارتش اسرائیل» سر دادند، که اشاره‌ای به ارتش اسرائیل بود و مقامات آمریکایی را بر آن داشت تا ویزای این گروه را برای تور اکتبر آنها رد کنند.
در 7 اکتبر 2024، یک سال پس از حملات حماس در داخل اسرائیل، گروه حامی فلسطین که اردوگاه‌های دانشجویی را در دانشگاه کلمبیا سازماندهی کرده بود، بیانیه‌ای صادر کرد که خواستار «آزادی به هر وسیله لازم، از جمله مقاومت مسلحانه» بود.
این بیانیه‌ها به قصد شوک و تحریک بودند. کارشناسان می‌گویند آنها در انتهای طیف افراطی قرار داشتند و بیانگر دیدگاه‌های اکثر دانشجویان نبودند.
اما آنها بر یک تغییر غیرقابل انکار در افکار عمومی درباره اسرائیل تأکید می‌کنند. بسیاری از نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که دانشجویان غیر یهودی با فلسطینیان همدردی می‌کنند، در حالی که یهودیان در بسیاری از پردیس‌ها می‌گوینند احساس انزوا و طرد شدگی اجتماعی دارند.
دولت ترامپ از اختلافات دانشگاهی برای متهم کردن دانشگاه‌ها به ناتوانی در واکنش به یهودستیزی استفاده کرده است. در ماه مه، وزارت بهداشت و خدمات انسانی نتیجه گرفت که دانشگاه کلمبیا «با بی‌تفاوتی عمدی نسبت به آزار و اذیت دانشجویان یهودی توسط سایر دانشجویان» عمل کرده است.
قانونگذاران دموکرات می‌گویند آقای ترامپ وضعیت را برای منافع سیاسی اغراق می‌کند. در ماه آوریل، پنج سناتور یهودی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشتند که هدف اعلام شده او برای مبارزه با یهودستیزی «صرفاً ابزاری برای حمله به دانشگاه‌های کشورمان» است.
توبیخ دیپلماتیک
مدت‌ها قبل از 7 اکتبر، اسرائیل هدف محکومیت رسمی بین‌المللی قرار گرفته بود. در طول دهه‌ها، سازمان ملل متحد ده‌ها قطعنامه انتقادی از اسرائیل را به تصویب رسانده است.
اما محکومیت‌ها تشدید شده است، زیرا سازمان‌های بین‌المللی و رهبران جهان بارها از اسرائیل خواسته‌اند تا نیروهای نظامی خود را مهار کرده و به جنگ در غزه پایان دهد.
در سال 2024، اسپانیا، نروژ و ایرلند رسماً کشور فلسطین را به رسمیت شناختند، یک اقدام قاطع اما عمدتاً نمادین که برای فشار بر اسرائیل به منظور توقف جنگ طراحی شده بود. رئیس‌جمهور امانوئل ماکرون از فرانسه نیز به وضوح اعلام کرده است که قصد دارد به زودی همین کار را انجام دهد.
موضع آقای ماکرون و اقدامات دیگر رهبران اروپایی، اعضای دولت نتانیاهو را به خشم آورده است که رئیس‌جمهور فرانسه را به رهبری «یک جنگ صلیبی علیه دولت یهودی» متهم کردند.
اما بسیاری از اسرائیلی‌ها، مانند آقای عمیدور، ژنرال بازنشسته، این انتقادات را نادیده می‌گیرند.
او گفت: «توانایی اسرائیل برای دفاع از خود و رهایی از دشمنانش، بسیار، بسیار، بسیار، بسیار مهم‌تر از دیدگاه جامعه جهانی درباره اسرائیل است.»
ایزابل کرشنر و آرون باکسرمن از اورشلیم در این گزارش مشارکت داشته‌اند.