نعیمه، یک زن ۳۰ ساله فلسطینی، پسر دو ساله خود، یزن، که دچار سوءتغذیه است را در خانه آسیب‌دیده خود در اردوگاه پناهندگان شاطی در غرب شهر غزه در روز چهارشنبه در آغوش گرفته است. (عمر القطاع/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز)
نعیمه، یک زن ۳۰ ساله فلسطینی، پسر دو ساله خود، یزن، که دچار سوءتغذیه است را در خانه آسیب‌دیده خود در اردوگاه پناهندگان شاطی در غرب شهر غزه در روز چهارشنبه در آغوش گرفته است. (عمر القطاع/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز)

گرسنگی گسترده غزه را فراگرفته؛ آمار قربانیان از سوءتغذیه افزایش می‌یابد

اسرائیل به شدت میزان ورود غذا به غزه را محدود کرده، جایی که جامعه در آستانه فروپاشی قرار دارد.

ویدئویی از تدرویس آدهانوم گبریاس، رئیس سازمان بهداشت جهانی، در حال سخنرانی
تدرویس آدهانوم گبریاس، رئیس سازمان بهداشت جهانی، در تاریخ ۲۳ ژوئیه گفت که مردم غزه به دلیل محاصره، دچار قحطی گسترده ساخت بشر شده‌اند. (ویدئو: رویترز)
رویترز

پس از چهار ماه محاصره تقریباً کامل توسط اسرائیل، بیمارستان‌های اندک باقی‌مانده در غزه اکنون بخش‌هایی را برای تعداد فزاینده کودکان دچار سوءتغذیه دارند که بدن‌های کوچکشان به اندازه استخوان‌هایشان نحیف شده است.

پزشکان می‌گویند که خودشان نیز به اندازه‌ای گرسنه هستند که هنگام ویزیت بیماران دچار سرگیجه می‌شوند و خبرنگارانی که آمار بیماران آن‌ها را ثبت می‌کنند، اغلب بیش از حد ناتوانند که حتی بتوانند به درمانگاه‌ها بروند.

برای ماه‌ها، سازمان‌های امدادی نسبت به بحران قریب‌الوقوع هشدار داده بودند؛ اسرائیل جریان کمک‌ها به نوار غزه را متوقف کرده و سپس تلاش کرد تا کمک‌های سازمان ملل را با نقاط توزیع در مناطق نظامی جایگزین کند. مقامات اسرائیلی این اقدام را با هدف فشار بر حماس اعلام کردند، گروهی که مبارزانش در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کردند و همچنان حدود ۵۰ گروگان را در اسارت دارند که حدود ۲۰ نفر از آن‌ها هنوز گمان می‌رود زنده باشند.

اما شهادت پزشکان، امدادگران و مردم غزه در این هفته نشان می‌دهد که بدترین سناریو در نهایت در حال وقوع است: بر اساس گزارش سازمان ملل، تقریباً یک سوم مردم برای چندین روز متوالی غذا نمی‌خورند و بیمارستان‌ها افزایش مرگ‌ومیر ناشی از سوءتغذیه و گرسنگی را گزارش می‌دهند.

در ویدیویی که روز سه‌شنبه در بیمارستان ناصر در جنوب غزه فیلم‌برداری شده، خانواده‌ها نگران نوزادانی با شکم‌های متورم و مشت‌های کوچکی بودند که هنگام گریه گره می‌خوردند. در یکی از اتاق‌های تازه تاسیس سوءتغذیه، مادران و کودکان آنقدر آرام بودند که بلندترین صدا از یک جفت پنکه می‌آمد که به آرامی در گرمای طاقت‌فرسا می‌چرخیدند.

وزارت بهداشت غزه روز چهارشنبه اعلام کرد که در ۲۴ ساعت گذشته ۱۰ نفر بر اثر گرسنگی جان باخته‌اند و تعداد کل قربانیان گرسنگی از زمان آغاز جنگ به ۱۱۱ نفر رسیده است. در میان آن‌ها، یوسف الصفدی ۶ هفته‌ای نیز بود که در تصاویر گرفته شده از روی میز نقره‌ای سردخانه بیمارستان آنقدر کوچک بود که لباس خواب سفیدش کنار رفته بود تا استخوان‌های برآمده قفسه سینه‌اش را نشان دهد که بر بدن نحیفش غلبه کرده بود.

کمیته بین‌المللی نجات، یک سازمان امداد و توسعه جهانی، روز چهارشنبه اعلام کرد که تیم‌هایش افزایش تعداد کودکانی را که در روزهای اخیر به دلیل سوءتغذیه به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند، گزارش کرده‌اند.

اسکات لیا، مدیر کشوری موقت این سازمان برای سرزمین‌های فلسطینی، گفت: «بدن‌های کوچک آن‌ها در حال از کار افتادن است. آن‌ها نمی‌توانند نفس بکشند؛ سیستم ایمنی‌شان در حال فروپاشی است.»

تس اینگرام، سخنگوی یونیسف، آژانس کودکان سازمان ملل، گفت که افزایش نرخ سوءتغذیه کودکان قابل پیشگیری است، اما سیستم بهداشتی لازم برای درمان آن «با کمبود شدید مواجه است یا هدف حملات قرار گرفته است.»

او گفت: «این آمار به سرعت در حال افزایش است زیرا کودکان از غذای کافی، آب و مراقبت‌های بهداشتی محروم هستند. قضیه به همین سادگی است.»

در طول جنگ، که به گفته وزارت بهداشت محلی بیش از ۵۹,۰۰۰ نفر در غزه کشته شده‌اند (این آمار بین غیرنظامیان و شبه‌نظامیان تمایز قائل نیست)، اسرائیل محدودیت‌های شدیدی را بر میزان غذا و سایر کمک‌های ورودی به این منطقه اعمال کرده است. در مقاطعی، از جمله در طول آتش‌بس شش هفته‌ای در اوایل سال جاری، اجازه ورود کامیون‌های بیشتری را داده بود.

اما در ۲ مارس، اسرائیل محاصره خود را مجدداً اعمال کرد و تنها در ماه می پس از اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفت که «تصاویر قحطی گسترده» می‌تواند حمایت ایالات متحده و سایر متحدان را از کشورش سلب کند، آن را تا حدی برداشت.

در یک نشست خبری با خبرنگاران در روز چهارشنبه، یک مقام نظامی اسرائیلی گفت که «کمبود امنیت غذایی در داخل غزه» وجود دارد، اما ناتوانی در توزیع کمک‌ها را به گردن سازمان ملل انداخت.

او که طبق قوانین نشست و به شرط ناشناس ماندن صحبت می‌کرد، گفت: «هیچ محدودیتی وجود ندارد. گذرگاه‌ها باز هستند – فقط کامیون‌ها را بیاورید و کمک‌ها را ببرید.»

او افزود: «ما هم این تصاویر را می‌بینیم و می‌خواهم به شما بگویم که آن را بسیار جدی می‌گیریم. ما در حال تجزیه و تحلیل تعداد کالری سرانه در داخل غزه هستیم.»

سازمان ملل می‌گوید که مقامات اسرائیلی «تنها تصمیم‌گیرنده» در مورد اینکه چه کسی و چه میزان کمک، و همچنین نوع اقلام مجاز، وارد غزه شود، هستند.

تام فلچر، رئیس امداد سازمان ملل، هفته گذشته به شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک گفت: «هنگامی که (کمک‌ها) وارد غزه می‌شوند، حرکت نیاز به عبور از یک مسیر پر از مانع از هماهنگی با نیروهای اسرائیلی، از میان درگیری‌های فعال، حرکت در جاده‌های آسیب‌دیده، و اغلب مجبور شدن به انتظار در نقاط توقف یا عبور از مناطق تحت کنترل باندهای جنایتکار دارد.» او گفت که وقتی وسایل نقلیه موفق به عبور می‌شوند، افراد گرسنه اغلب سعی می‌کنند آرد را از پشت کامیون‌ها بربایند.

توانایی غزه برای تولید غذای خود تقریباً به طور کامل از بین رفته است، زیرا عملیات نظامی اسرائیل زمین‌های کشاورزی و کارخانه‌ها را نابود کرده است. با فرا رسیدن گرمای تابستان، غیرنظامیان گرسنه و تشنه، ذخایر خود را نیز از دست داده‌اند.

فلسطینیان در این منطقه به جای آن، به کمک‌های بشردوستانه متکی هستند که بیشتر مردم تحت سیستم جدید اسرائیل به راحتی به آن دسترسی ندارند. بر اساس گزارش مقامات بهداشتی محلی، بیش از ۱۰۰۰ نفر بر اثر تیراندازی در حالی که از طریق مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل به سمت نقاط توزیع که توسط پیمانکاران امنیتی ایالات متحده اداره می‌شوند، می‌دویدند، کشته شده‌اند؛ در این نقاط، اقلام بر اساس اولویت توزیع می‌شود.

زمانی که قربانیان حملات، گلوله‌باران یا تیراندازی‌های اسرائیل به بیمارستان‌ها می‌رسند، تصاویر نشان می‌دهند که بدن‌های آن‌ها اغلب به طور آشکاری لاغر شده است.

در منطقه صبرا در شهر غزه، آیات الصرادی، ۲۵ ساله، گفت که در طول بارداری امسال آنقدر دچار سوءتغذیه بوده است که دوقلوهایش، احمد و مازن، را دو ماه زودتر به دنیا آورده است. هر کدام از آن‌ها حدود دو پوند وزن داشتند و او تقریباً یک ماه در انکوباتورها بر بالای سر آن‌ها مراقبت می‌کرد در حالی که پرستاران به آن‌ها شیر خشک می‌دادند.

اما حتی کارکنان بیمارستان هم غذا کم آورده بودند. آرد، شیر، تخم مرغ و گوشتی که در دوران آتش‌بس قبلی موجود بود، از بازار ناپدید شده بود. یک کیسه آرد و عدس می‌توانست تقریباً ۲۰۰ دلار قیمت داشته باشد.

در گروه‌های واتس‌اپ، خانواده‌های فلسطینی برای شیر خشک نوزاد مانند آنچه پزشکان برای احمد و مازن توصیه کرده بودند، معامله می‌کردند. خانواده به سختی توانستند پس از ترخیص دوقلوها، آن را تهیه کنند. احمد ۱۳ روز بعد درگذشت. صرادی گفت: «او دو ماهه بود.» و تنها تغذیه مازن هنوز هم دشوار بود.

صرادی گفت که شیر خشک او بسیار گران بود و خانواده به سختی می‌توانستند آن را پیدا کنند. او آن را با آب برنج مخلوط می‌کرد تا بیشتر بماند، اما کودک به سختی رشد می‌کرد. ده روز پیش، او با وزن ۳ کیلوگرم دوباره در بیمارستان بستری شد زیرا تب داشت و با مشکل تنفسی دست و پنجه نرم می‌کرد.

امدادگران می‌گویند که والدین در سراسر غزه به طور مرتب از وعده‌های غذایی، و گاهی حتی چندین روز غذا، برای سیر کردن فرزندانشان چشم‌پوشی می‌کنند. وقتی هیچ چیز در کابینت‌ها نیست، آن‌ها راهی پیدا می‌کنند تا توضیح دهند که چرا کسی غذا نمی‌خورد.

در دیرالبلاح، تگرگ جمعه، فعال حقوق زنان ۵۵ ساله که خود را نسبتاً بهتر از بیشتر فلسطینیان در غزه توصیف کرد زیرا هنوز حقوق داشت، گفت که جیره‌بندی غذای خانواده باعث ریزش موهایش شده است. او گفت که بخش‌هایی از بدنش بی‌حس شده بود.

در منطقه شیخ رضوان در شمال، بستگان شام امکات ۲ ماهه روز چهارشنبه گفتند که او شب قبل در ساعت ۱۱:۳۰ شب در بیمارستان الرنتیسی مرده اعلام شده است. اکرام امکات، عمه این کودک، گفت که آن‌ها هنوز منتظر گواهی فوت او هستند.

او گفت: «متاسفم، مادر شام در وضعیت بسیار بدی است،» و افزود که وزن این دختر هنگام مرگ کمتر از دو کیلوگرم بود. شام آنقدر کوچک بود که خانواده می‌توانستند استخوان‌های او را بشمارند.

در یک نامه سرگشاده که روز چهارشنبه منتشر شد، ۱۱۵ سازمان، از جمله پزشکان بدون مرز، مرسی کورپس و سیو د چیلدرن، اعلام کردند که محاصره اسرائیل و عملیات نظامی جاری، بیش از ۲ میلیون نفر از مردم غزه، از جمله امدادگران، را به سمت گرسنگی سوق می‌دهد.

ژولیت توما، سخنگوی آژانس سازمان ملل برای پناهندگان فلسطینی، گفت که همکاران پیام‌های «SOS» را از کارکنانی دریافت کرده‌اند که خودشان گرسنه و خسته هستند.

در گفتگو با خبرنگاران واشنگتن پست در این هفته، پزشکان، مقامات بهداشتی و امدادگران همگی به دلیل عدم تمرکز خود عذرخواهی کرده و علت آن را گرسنگی عنوان کردند.

احمد الفرا، مدیر بخش اطفال بیمارستان ناصر، گفت که بسیاری فقط با سوپ عدس زندگی می‌کردند. در طول مصاحبه‌ای در روز چهارشنبه، ایاد عماوی، مدیر بیمارستان شهدای الاقصی در دیرالبلاح، عذرخواهی کرد و گفت که به دلیل سردرد و سرگیجه نیاز به استراحت دارد.

او گفت که خانواده شش نفره‌اش روز قبل دو کیلوگرم آرد (حدود ۴.۴ پوند) تهیه کرده بودند، که تخمین زد برای یک روز و نیم کافی خواهد بود. او گفت: «مشکل اصلی این است که شما تمام وقت مشغول فکر کردن هستید که کجا و چگونه می‌توانیم مقداری غذا به دست آوریم.»

عماوی گفت که از زمان آغاز جنگ ۱۵ پوند وزن کم کرده است؛ دیگران حتی بیشتر وزن از دست داده‌اند. پزشکان و پرستاران در تلاش بودند تا شیفت‌های طولانی را با شکم خالی کار کنند. او گفت که برخی «نتوانسته‌اند سر پا بایستند.»

در بیانیه‌ای که این هفته منتشر شد، گروهی از خبرنگاران خبرگزاری فرانسه (AFP) هشدار دادند که محاصره اسرائیل و بحران گرسنگی متعاقب آن، شرایط را برای همکاران فلسطینی‌شان در غزه «غیرقابل تحمل» کرده است.

عکاس اصلی خبرگزاری فرانسه، که با نام بشار معرفی شد، در صفحه فیسبوک خود نوشته بود که دیگر توان کار ندارد. سایر همکاران نیز شروع به گفتن همین حرف کرده بودند.

در این بیانیه آمده بود: «در چند روز گذشته، از پیام‌های مختصر آن‌ها متوجه شدیم که زندگی‌شان به تار مویی بند است و شجاعتی که ماه‌ها برای رساندن اخبار به جهان نشان داده‌اند، برای نجات آن‌ها کافی نخواهد بود.»

«از زمان تاسیس خبرگزاری فرانسه در اوت ۱۹۴۴، برخی از خبرنگاران ما در درگیری‌ها کشته شدند، برخی دیگر زخمی یا اسیر شدند، اما هیچ سابقه‌ای از اینکه مجبور شده‌ایم تماشاگر مرگ همکارانمان از گرسنگی باشیم، وجود ندارد.»

لاولاک از لندن، محفوظ و شمالخ از قاهره، برگر از یافا، اسرائیل، و چیزمن از بیروت گزارش دادند. لئور سوروکا در تل‌آویو به این گزارش کمک کرد.

اصلاحیه

نسخه قبلی این مقاله به اشتباه بیان کرده بود که تام فلچر، رئیس امداد سازمان ملل، این هفته در شورای امنیت سازمان ملل سخنرانی کرده است. اظهارات او در تاریخ ۱۶ ژوئیه در شورا بیان شد.