امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز پنجشنبه اعلام کرد که کشورش در ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل «کشور مستقل فلسطین» را به رسمیت خواهد شناخت. این تصمیم با استقبال مقامات فلسطینی و محکومیت اسرائیل و ایالات متحده مواجه شد.
فرانسه به بزرگترین قدرت غربی و اولین عضو گروه هفت تبدیل خواهد شد که کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد. این اعلامیه در بحبوحه گزارش‌های فزاینده از «قحطی در غزه» صورت گرفت.
در اینجا آنچه باید بدانید، آمده است:
این اقدام در عمل برای فلسطینیان چه معنایی دارد؟
در عمل، معنای چندانی ندارد. بیش از یک دهه است که تشکیلات خودگردان فلسطین «عضویت کامل» در سازمان ملل را دنبال می‌کند؛ سازمانی که فلسطین در سال ۲۰۱۲ به عنوان «کشور ناظر دائمی» در آن به رسمیت شناخته شد. اما عضویت کامل نیاز به تأیید شورای امنیت سازمان ملل دارد که ایالات متحده در آن از حق وتوی خود برای «ممانعت از تشکیل کشور فلسطین» استفاده کرده است.
ایال مایروز، مدرس ارشد مطالعات صلح و درگیری در دانشگاه سیدنی، گفت که اقدام ماکرون فشار بیشتری را بر سایر کشورهای اروپایی وارد خواهد کرد تا این مسیر را دنبال کنند – به ویژه بریتانیا، جایی که کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر این کشور، با درخواست‌های فزاینده‌ای از درون حزب خود برای تأیید کشور فلسطین روبرو است.
مایروز گفت حمایت گسترده دولت ترامپ از اسرائیل و «محکومیت» تصمیم ماکرون توسط مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، باعث می‌شود که تغییر در سیاست ایالات متحده در قبال کشور فلسطین بسیار بعید اما غیرممکن نباشد.
او گفت: «این به محاسبات ترامپ بستگی دارد»، با اشاره به تمایل رئیس‌جمهور برای دریافت جایزه صلح نوبل و تلاش‌هایش برای بهبود روابط با کشورهای عربی، به ویژه عربستان سعودی.
روز جمعه، پیتر کایل، وزیر علوم، نوآوری و فناوری بریتانیا، به «اسکای نیوز» گفت که در حالی که دولت از تشکیل کشور فلسطین حمایت می‌کند، اولویت کنونی اطمینان از ورود کمک‌های بشردوستانه به غزه است.
او گفت: «ما تشکیل کشور فلسطین را می‌خواهیم، آرزوی آن را داریم و می‌خواهیم مطمئن شویم که شرایطی فراهم می‌شود تا این نوع راه‌حل سیاسی بلندمدت فضای لازم برای تکامل را داشته باشد.»
در همین حال، رویترز گزارش داد که سخنگوی دولت آلمان روز جمعه گفت این کشور «برنامه‌ای برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در کوتاه‌مدت ندارد.» او افزود که اولویت آلمان دستیابی به «پیشرفت دیرینه» در جهت راه‌حل دو کشوری است و گفت: «امنیت اسرائیل برای دولت آلمان از اهمیت بالایی برخوردار است.»
چند کشور کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسند؟
این اعلامیه فرانسه را در مسیری قرار می‌دهد که به بیش از ۱۴۰ کشور دیگر در به رسمیت شناختن کشور فلسطین بپیوندد. بسیاری از این کشورها – از جمله چین، هند، مالزی و روسیه – این کار را در نوامبر ۱۹۸۸ انجام دادند، زمانی که شورای ملی فلسطین «کشور مستقل فلسطین» را اعلام کرد. اما با اصرار واشنگتن بر «راه‌حل دو کشوری» از طریق مذاکره، ایالات متحده و بیشتر کشورهای اروپای غربی در آن زمان از چنین به رسمیت شناختنی خودداری کردند.
این وضعیت در طول عملیات نظامی اسرائیل در غزه تغییر کرده است، به طوری که نروژ، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی سال گذشته «کشور فلسطین را به رسمیت شناختند».
شهرام اکبرزاده، عضو ارشد غیرمقیم در شورای خاورمیانه در امور جهانی و استاد دانشگاه دیکین در استرالیا، گفت: «ابعاد فاجعه انسانی در طول جنگ غزه و امتناع آشکار اسرائیل از رفتن به پای میز مذاکره برای راه‌حل دو کشوری، به رسمیت شناختن فلسطین را برای بسیاری از قدرت‌های اروپایی ضروری کرده است.»
اکبرزاده گفت که به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط «یک قدرت اروپایی سنگین‌وزن» مانند فرانسه، «پیامی واضح به ایالات متحده، اسرائیل و جامعه بین‌المللی ارسال می‌کند که آنچه در غزه می‌گذرد غیرقابل قبول است و باید راه حلی دیپلماتیک برای این بحران وجود داشته باشد.»
آیا به رسمیت شناختن کشور توسط فرانسه به حماس کمک می‌کند؟
حماس از تصمیم ماکرون به عنوان «گامی مثبت» در جهت عدالت و حق تعیین سرنوشت برای مردم فلسطین استقبال کرد. مایروز گفت فشار بیشتر بین‌المللی بر اسرائیل می‌تواند باعث شود این گروه شبه‌نظامی در «مذاکرات آتش‌بس» موضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کند.
اما اعلامیه رئیس‌جمهور فرانسه – که همچنین خواستار خلع سلاح حماس بود – به معنای تأیید این گروه نیست، گروهی که ماکرون گفته است پس از پایان درگیری نباید نقشی در غزه داشته باشد. در عوض، او در ماه آوریل از تشکیلات خودگردان فلسطین – که بر کرانه باختری حکومت می‌کند و رقیب حماس است – برای به دست گرفتن کنترل غزه پس از پایان درگیری حمایت کرد.
ماکرون روز پنجشنبه تصمیم خود را در نامه‌ای به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، تأیید کرد و در آن اشاره کرد که عباس حمله ۷ اکتبر حماس را محکوم کرده و خواستار بازگرداندن گروگان‌های اسرائیلی شده است؛ از خلع سلاح حماس و برکناری آن از دولت حمایت کرده است؛ و متعهد شده است که تشکیلات خودگردان فلسطین را اصلاح کند و انتخابات ریاست‌جمهوری و قانون‌گذاری را در سال آینده برگزار کند.
علیرغم حمایت بسیاری در غرب، تشکیلات خودگردان فلسطین در «حفظ نظم» در بخش‌هایی از کرانه باختری تحت اشغال اسرائیل با مشکل روبروست و به دلیل نگرانی‌ها از فساد و ناکارآمدی، نزد بسیاری از فلسطینیان محبوبیت ندارد.
ژان نوئل باروت، وزیر امور خارجه فرانسه، گفت که به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط فرانسه «نشان می‌دهد که این جنبش تروریستی اشتباه می‌کند»، منظور او حماس بود. او «در پستی در ایکس» نوشت: «این اقدام از اردوگاه صلح در برابر اردوگاه جنگ حمایت می‌کند.»
آیا بحران گرسنگی در غزه یک عامل است؟
چهار ماه پس از محاصره تقریباً کامل این منطقه توسط اسرائیل، گروه‌های امدادی نسبت به خطر «قحطی گسترده در غزه» هشدار داده‌اند، با افزایش مرگ و میر ناشی از سوءتغذیه و کمبود غذا. ماکرون در اعلامیه خود به گزارش‌های بحران اشاره‌ای نکرد، اما گفت که پایان دادن به جنگ و امدادرسانی به جمعیت غیرنظامی «اولویت فوری» است.
بر اساس نظرسنجی یوگاو، «حمایت عمومی از اسرائیل» در اروپای غربی، از جمله فرانسه، با ادامه جنگ در غزه برای بیش از ۲۱ ماه، به شدت کاهش یافته است. مایروز گفت که تصاویر کودکان گرسنه تنها به فشار بر رهبرانی از جمله ماکرون می‌افزاید.
او گفت: «هرچه هشدارهای بیشتر و درخواست‌های سازمان ملل [برای اقدام] و هشدارهای آژانس‌های بشردوستانه درباره ادامه گرسنگی در غزه توسط اسرائیل بیشتر شود، کشورها در برداشتن گام‌هایی علیه سیاست ایالات متحده جسورتر خواهند شد.»
یکی دیگر از عوامل، روابط پرتنش ماکرون با رئیس‌جمهور دونالد ترامپ است. فرانسه و عربستان سعودی قرار بود در ماه ژوئن ریاست مشترک یک کنفرانس سازمان ملل در مورد راه‌حل دو کشوری را بر عهده بگیرند، اما این کنفرانس به دلیل حملات هوایی اسرائیل به ایران، که سپس ایالات متحده نیز به آن پیوست، به تعویق افتاد. تامی پیگوت، سخنگوی وزارت امور خارجه، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت که ایالات متحده در این کنفرانس شرکت نخواهد کرد.