کودک غزه، محمد المتوق، که از بیماری‌های ژنتیکی رنج می‌برد، با مادرش هدی
کودک غزه، محمد المتوق، که از بیماری‌های ژنتیکی رنج می‌برد، با مادرش هدی

عکس کودک غزه که نماد گرسنگی شد: تحقیقات نشان می‌دهد او از بیماری ژنتیکی رنج می‌برد

عکس‌های محمد المتوق، کودک لاغرغزه که با پوشکی ساخته شده از کیسه زباله عکاسی شده بود، تقریباً در هر رسانه‌ای که بحران غزه را پوشش می‌داد منتشر شد؛ اما یک روزنامه‌نگار مستقل دریافت که او از سابقه بیماری‌های ژنتیکی، از جمله فلج مغزی و کمبود اکسیژن در خون رنج می‌برد؛ این بیماری‌ها به ظاهر او کمک کرده است؛ بیماری‌های او در گزارش حذف شدند و روایت گرسنگی در غزه شدت گرفت.

کودک غزه، محمد المتوق، که از بیماری‌های ژنتیکی رنج می‌برد، با مادرش هدی
کودک غزه، محمد المتوق، که از بیماری‌های ژنتیکی رنج می‌برد، با مادرش هدی (عکس: احمد العرینی از آنادولو)
احمد العرینی از آنادولو
کودک غزه، اسامه الرقب، از فیبروز کیستیک رنج می‌برد و در ایتالیا تحت مراقبت است
کودک غزه، اسامه الرقب، از فیبروز کیستیک رنج می‌برد و در ایتالیا تحت مراقبت است

پوشش بحران انسانی در غزه در هفته‌های اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته و انتقادات بین‌المللی فزاینده‌ای را نسبت به اسرائیل برانگیخته و در نهایت منجر به تغییر سیاست شده است: تحت هدایت رده‌های سیاسی، ارتش اسرائیل اولین کمک‌های هوایی خود را به غزه انجام داد، "وقفه‌های بشردوستانه" روزانه در درگیری‌ها را اعلام کرد و کریدورهای امن کمک‌رسانی را با سازمان ملل هماهنگ کرد. با این حال، برخی از تصاویر دلخراش منتشر شده از غزه به نظر می‌رسد بخشی از تلاشی برای تقویت "روایت قحطی" هستند.

یکی از تأثیرگذارترین تصاویر، عکسی از محمد المتوق، کودک ۱۸ ماهه فلسطینی بود که توسط روزنامه‌نگار احمد العرینی گرفته شده بود. این تصویر – که کودک را با پوشکی موقت ساخته شده از یک کیسه زباله سیاه در آغوش مادرش نشان می‌داد – به طور گسترده توسط رسانه‌های اصلی از جمله CNN، نیویورک تایمز، اسکای نیوز، گاردین، دیلی میل، تایمز و بی‌بی‌سی منتشر شد. حتی دیلی اکسپرس (Daily Express) حامی اسرائیل نیز آن را به نمایش گذاشت.

العرینی به بی‌بی‌سی گفت: "من این عکس را گرفتم تا به دنیا گرسنگی شدید نوزادان و کودکان در غزه را نشان دهم." او گفت که کودک و مادرش را در چادری در شهر غزه پس از آواره شدن از شمال غزه پیدا کرده است، با اندک وسایلی جز یک اجاق کوچک در داخل. او ادعا کرد که وزن کودک از ۹ کیلوگرم به ۶ کیلوگرم کاهش یافته است – تقریباً نصف وزن سالم برای سن او – و هرگز شیر مادر، شیر خشک یا مکمل دریافت نکرده بود.

العرینی این چادر را "شبیه یک قبر" توصیف کرد و بر اهمیت بصری آن به عنوان نمادی از وضعیت غزه تأکید کرد. اما دیوید کالیر، روزنامه‌نگار تحقیقی، گزارشی مفصل منتشر کرد که نشان می‌داد کودک از گرسنگی رنج نمی‌برد، بلکه از بیماری‌های ژنتیکی نادر – از جمله فلج مغزی و کمبود اکسیژن خون – رنج می‌برد. کالیر یافته‌های خود را بر اساس گزارش پزشکی انجمن بسمه برای کمک در غزه، که توسط دکتر سعید محمد النسان امضا شده بود، بنا نهاد. این گزارش بیان می‌کند که کودک از زمان تولد در دسامبر ۲۰۲۳ – دو ماه پس از شروع جنگ – به مکمل‌های غذایی نیاز داشته و وضعیت پزشکی او ناشی از یک بیماری مزمن است که بر تون عضلانی، حرکت و وضعیت بدنی تأثیر می‌گذارد.

کالیر همچنین اشاره کرد که عکس العرینی، برادر بزرگتر پسر، جود (۳ ساله)، را که در تصاویر دیگری که کمتر منتشر شده‌اند سالم به نظر می‌رسد، حذف کرده است. او خاطرنشان کرد که مادر محمد، هدی، نیز هیچ نشانه‌ای از سوءتغذیه شدید که نشان‌دهنده بحران غذایی کلی خانواده باشد، نشان نمی‌دهد.

کالیر بی‌بی‌سی را به دلیل پخش یک مصاحبه ۶۴ ثانیه‌ای با هدی که هیچ اشاره‌ای به بیماری‌های ژنتیکی زمینه‌ای کودک نداشت، مورد انتقاد قرار داد. او نوشت: "حتی در این کلیپ، مادر به مشکلات دیرینه و درمان‌های فیزیوتراپی اشاره می‌کند." وی افزود: "انحنای ستون فقرات کودک به شدت نشان‌دهنده فلج مغزی است – اما راوی بی‌بی‌سی هرگز به آن نمی‌پردازد و باعث می‌شود بینندگان باور کنند که وضعیت کودک صرفاً نتیجه قحطی است."

رسانه‌ها، از جمله نیویورک تایمز، همچنین گزارش دادند که زکریا المتوق، پدر کودک، در ۲۸ اکتبر هنگام "جستجو برای غذا" کشته شد. تحقیقات کالیر نشان داد که او در یک حمله هدفمند اسرائیل در خیابان القصاسیب جبالیا کشته شد – مکانی که در آن زمان درگیری‌های فعال وجود داشت. بین ۲۵ تا ۲۹ اکتبر، شش سرباز ارتش اسرائیل در آنجا کشته شدند. ویدئوهای حماس از آن منطقه، عملیات تروریستی را در آن دوره نشان می‌دهند که شک و تردیدهایی را درباره ادعای اینکه پدر صرفاً "به دنبال غذا" بوده، ایجاد می‌کند. رسانه‌های جهانی عمدتاً این زمینه را حذف کرده و روایت بحران انسانی را تقویت کردند.

در نمونه دیگری از دخالت رسانه‌های جهانی، روزنامه ایتالیایی "ایل فاتو کوتیدیانو" پنجشنبه گذشته عکسی از یک کودک سوءتغذیه را در صفحه اول خود با عنوان "آیا این یک انسان است؟" منتشر کرد – اشاره‌ای مستقیم به خاطرات هولوکاست پریمو لوی با عنوان "اگر این یک مرد است" (که بعدها به "بقای آشویتس" تغییر نام داد). این مقاله شامل مصاحبه‌ای با فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل در سرزمین‌های فلسطینی، بود که دولت ایتالیا را به همدستی در "سیاست گرسنگی" ادعایی اسرائیل متهم کرد.

با این حال، تحقیقات بیشتر نشان داد که کودک در تصویر، اسامه الرقب، از فیبروز کیستیک (Cystic Fibrosis) رنج می‌برد. این عکس در ماه آوریل گرفته شده بود و او از ۱۱ ژوئن به لطف تلاش‌های بشردوستانه و دیپلماتیک دولت ایتالیا، که چندین کودک بیمار دیگر را نیز از غزه خارج کرد، در ایتالیا به سر می‌برد.

روز بعد، "ایل فاتو کوتیدیانو" با انتشار مقاله‌ای دیگر توسط آیا عاشور، خبرنگار دانشجویی که اخیراً از غزه به ایتالیا منتقل شده بود، بر موضع خود تأکید کرد. او ادعا کرد که با مادر این پسر مصاحبه کرده است و مدعی شد که کودک "به شدت رنج می‌برد" و در بیمارستان ناصر در خان یونس تحت درمان است – با وجود اینکه او بیش از یک ماه است در ایتالیا به سر می‌برد و وضعیت سلامتی‌اش از آن زمان بهبود یافته است.