وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت که ایالات متحده باید با پرداخت غرامت به ایران بابت خسارات وارده در جنگ ماه گذشته موافقت کند. این در حالی است که تهران موضع خود را سخت‌تر کرده و شرایط جدیدی را برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با دولت ترامپ تعیین کرده است.
عباس عراقچی در مصاحبه با فایننشال تایمز گفت که ایران پس از درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل، که آمریکا نیز با وجود مذاکرات قبلی با ایران، برای مدت کوتاهی به آن پیوست، به "روال عادی" تن نخواهد داد.
او در مصاحبه‌ای در تهران گفت: «آنها باید توضیح دهند که چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کردند، و باید اطمینان حاصل کنند که این کار را [در مذاکرات آینده] تکرار نخواهند کرد. و آنها باید خساراتی را که وارد کرده‌اند جبران کنند.»
عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران، گفت که او و فرستاده آمریکا، استیو ویتکوف، در طول جنگ و پس از آن پیام‌هایی را با یکدیگر رد و بدل کرده‌اند، و طرف ایرانی به آمریکایی‌ها گفته است که برای حل بن‌بست چندین ساله بر سر برنامه هسته‌ای ایران، به یک «راه حل برد-برد» نیاز است.
او اظهار داشت: «مسیر مذاکره باریک است اما ناممکن نیست. من باید مقامات مافوق خود را متقاعد کنم که اگر وارد مذاکره شویم، طرف مقابل با عزم واقعی برای یک توافق برد-برد خواهد آمد.»
عراقچی گفت که ویتکوف تلاش کرده او را متقاعد کند که این امر ممکن است و پیشنهاد از سرگیری مذاکرات را داده است. اما این دیپلمات کهنه‌کار ایرانی افزود: «ما به اقدامات واقعی اعتمادسازی از سوی آنها نیاز داریم.»
او گفت که این اقدامات باید شامل جبران مالی، بدون ارائه جزئیات، و تضمین‌هایی باشد که ایران در طول مذاکرات دوباره مورد حمله قرار نخواهد گرفت.
عراقچی گفت: «پیام من [به ویتکوف] آنقدر پیچیده نیست. من گفتم که تجاوز اخیر ثابت کرد که راه حل نظامی برای برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد، اما یک راه حل از طریق مذاکره می‌تواند یافت شود.»
این درگیری در تاریخ ۱۳ ژوئن پس از آن آغاز شد که اسرائیل ۴۸ ساعت قبل از برگزاری ششمین دور مذاکرات غیرمستقیم عراقچی و ویتکوف، حملات هوایی گسترده‌ای را علیه ایران آغاز کرد.
به گفته مقامات ایرانی، اسرائیل علاوه بر هدف قرار دادن سایت‌های هسته‌ای، بخش زیادی از دفاع هوایی ایران را منهدم کرد، فرماندهان ارشد نظامی و حداقل ۱۳ دانشمند هسته‌ای را ترور کرد، و بیش از ۱۰۰۰ نفر را به قتل رساند.
ایران نیز با شلیک موشک‌ها و پهپادها به اسرائیل پاسخ داد که به گفته مقامات اسرائیلی، ۲۹ نفر کشته شدند.
دو روز قبل از میانجیگری آتش‌بس، واشنگتن دو سایت اصلی غنی‌سازی اورانیوم ایران، فردو و نطنز را بمباران کرد و موشک‌هایی را به یک تاسیسات جداگانه در اصفهان شلیک کرد و به تاسیساتی که تهران میلیاردها دلار برای آن هزینه کرده بود، آسیب جدی وارد آورد.
عراقچی گفت که یک کارخانه غنی‌سازی جدید و سوم در نزدیکی اصفهان – که تهران چند روز قبل از درگیری اعلام کرده بود در پاسخ به انتقاد شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) فعال خواهد شد – نیز مورد حمله قرار گرفت.
این اولین بار است که ایران تایید می‌کند این سایت مورد حمله قرار گرفته است.
عراقچی گفت: «تا آنجا که من می‌دانم، مقدمات [غنی‌سازی] فراهم شده بود، اما زمانی که مورد حمله قرار گرفت، فعال نبود.»
او در نشانه‌ای از چالش‌های پیش روی از سرگیری دیپلماسی، گفت که جنگ مقاومت فزاینده‌ای را در داخل حاکمیت ایران نسبت به مذاکرات ایجاد کرده است، همچنین برخی در جمهوری اسلامی خواستار تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای خود شده‌اند.
وزیر تاکید کرد که حکومت به یک برنامه صلح‌آمیز و غیرنظامی متعهد است، دکترین خود را تغییر نخواهد داد و به فتوای دو دهه‌ای آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، مبنی بر ممنوعیت توسعه سلاح‌های هسته‌ای پایبند خواهد بود.
اما عراقچی گفت که جنگ تنها بی‌اعتمادی به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا را که در دوره اول خود از توافق سال ۲۰۱۵ ایران با دولت اوباما و دیگر قدرت‌های جهانی خارج شد، عمیق‌تر کرده است.
عراقچی اظهار داشت: «احساسات ضد مذاکره بسیار بالاست. مردم به من می‌گویند: 'وقت خود را بیشتر از این تلف نکنید، فریب آنها را نخورید... اگر آنها به مذاکره بیایند، تنها سرپوشی برای نیات دیگرشان است.'»
در حالی که هم ایران و هم آمریکا قبل از جنگ اعلام کرده بودند که مذاکرات در حال پیشرفت است، آنها بر سر درخواست ترامپ مبنی بر اینکه ایران باید تمام غنی‌سازی داخلی اورانیوم را متوقف کند، اختلاف داشتند؛ درخواستی که تهران آن را رد کرد.
از آن زمان، رهبران ایران بر موضع خود پافشاری کرده‌اند و استدلال می‌کنند که تهران به عنوان امضاکننده معاهده عدم اشاعه (NPT) حق غنی‌سازی را دارد.
اگرچه ایران همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را پس از جنگ به حالت تعلیق درآورد، عراقچی گفت که انتظار دارد ماه آینده با نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل درباره یک «روش جدید همکاری» گفتگو کند.
مقامات غربی می‌گویند در حالی که برنامه هسته‌ای ایران به شدت آسیب دیده، اما از بین نرفته است. آنها همچنین معتقدند که ایران بخشی، اگر نه تمام، ذخیره ۴۰۸ کیلوگرمی اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد را که نزدیک به گرید تسلیحاتی است، حفظ کرده است.
عراقچی گفت که از مکان این ذخیره اطلاعی ندارد، اما افزود که تهران قابلیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را حفظ کرده است.
عراقچی گفت: «ساختمان‌ها قابل بازسازی هستند. ماشین‌ها قابل جایگزینی هستند، زیرا فناوری وجود دارد. ما دانشمندان و تکنسین‌های زیادی داریم که در تاسیسات ما کار می‌کردند. اما زمان و نحوه از سرگیری غنی‌سازی ما به شرایط بستگی دارد.»
ترامپ روز دوشنبه هشدار داد که ایران «سیگنال‌های ناخوشایندی» ارسال می‌کند و گفت که اگر تهران غنی‌سازی را از سر بگیرد، آمریکا می‌تواند حملات جدیدی را آغاز کند و افزود: «ما [برنامه هسته‌ای] را سریع‌تر از آنکه بتوانید انگشت خود را تکان دهید، نابود خواهیم کرد.»
عراقچی بار دیگر تاکید کرد تا زمانی که ترامپ از ایران بخواهد با غنی‌سازی صفر موافقت کند، توافقی ممکن نخواهد بود، اما گفت که واشنگتن باید نگرانی‌های خود را از طریق مذاکرات حل کند.
عراقچی گفت: «ما می‌توانیم مذاکره کنیم، آنها می‌توانند استدلال خود را ارائه دهند و ما نیز استدلال خود را ارائه خواهیم کرد. اما با غنی‌سازی صفر، ما چیزی برای گفتن نداریم.»
یک مقام آمریکایی گفت که واشنگتن «آماده گفتگو مستقیم با ایرانیان است.» دولت ترامپ روز چهارشنبه عزم خود را برای ادامه کارزار «فشار حداکثری» بر ایران با اعمال تحریم‌های جدید علیه یک شبکه کشتیرانی نفت، برجسته کرد.
عراقچی از بریتانیا، فرانسه و آلمان، امضاکنندگان اروپایی توافق ۲۰۱۵، انتقاد کرد که هشدار داده‌اند در صورت عدم از سرگیری مذاکرات تهران با واشنگتن و عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مکانیسم «بازگشت فوری» را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل در پایان ماه اوت فعال خواهند کرد.
عراقچی گفت که اگر آنها این کار را انجام دهند، تهران مذاکرات با قدرت‌های اروپایی را پایان خواهد داد و آنها را متهم کرد که به تعهدات خود تحت توافق ۲۰۱۵ عمل نکرده‌اند.
او گفت: «با اروپایی‌ها، در حال حاضر دلیلی برای مذاکره وجود ندارد زیرا آنها نمی‌توانند تحریم‌ها را لغو کنند، کاری نمی‌توانند انجام دهند. اگر آنها بازگشت فوری را انجام دهند، به این معنی است که این پایان راه برای آنهاست.»
گزارش‌های تکمیلی توسط ابیگل هاوسلونر در واشنگتن.