بر اساس گفته افراد مطلع، لیو جیان‌چائو، دیپلمات ارشد چینی که به طور گسترده به عنوان وزیر امور خارجه احتمالی در نظر گرفته می‌شد، توسط مقامات برای بازجویی برده شده است.
لیو، یک کارکشته‌ی دستگاه دیپلماسی چین که به عنوان مبارز با فساد در حزب کمونیست نیز فعالیت کرده است، اخیراً به عنوان رئیس دپارتمان بین‌الملل حزب مشغول به کار بوده است؛ دپارتمانی که نظارت بر روابط با احزاب سیاسی خارجی و دولت‌های سوسیالیستی را بر عهده دارد.
به گفته افراد مطلع، لیو پس از بازگشت به پکن در اواخر ماه جولای از یک سفر کاری خارجی، بازداشت شد. دلیل بازداشت او مشخص نیست.
لیو، ۶۱ ساله، برای اظهار نظر در دسترس نبود. وزارت امور خارجه چین بلافاصله به درخواست اظهار نظر پاسخ نداد. دپارتمان بین‌الملل و کمیسیون مرکزی بازرسی انضباطی حزب، که عالی‌ترین نهاد نظارتی داخلی آن است، نیز برای اظهار نظر در دسترس نبودند.
بر اساس افشاگری‌های رسمی، آخرین فعالیت‌های عمومی لیو شامل بازدیدهایی از سنگاپور، آفریقای جنوبی و الجزایر در اواخر ماه گذشته در مقام رئیس دپارتمان بین‌الملل بوده است. وب‌سایت این دپارتمان همچنان لیو را به عنوان وزیر خود لیست کرده است.
به گفته افراد نزدیک به نهاد سیاست خارجی چین، غیبت او می‌تواند باعث کاهش تخصص دیپلماتیک در پکن شود، جایی که شی جین‌پینگ، رهبر چین، به طور فزاینده‌ای وفاداری سیاسی را در انتصاب پرسنل ترجیح می‌دهد.
بازداشت لیو بالاترین سطح تحقیقات شناخته‌شده‌ای است که یک دیپلمات چینی را درگیر می‌کند، از زمان برکناری کین گانگ توسط پکن در سال ۲۰۲۳، تنها هفت ماه پس از انتصاب او به عنوان وزیر امور خارجه. همانطور که وال استریت ژورنال گزارش داد، یک تحقیق داخلی حزب نشان داد که کین در یک رابطه خارج از ازدواج در دوران سفیر بودنش در واشنگتن دست داشته است.
کین توسط سلف خود، وانگ یی، که همچنین مقام ارشد سیاست خارجی حزب کمونیست و عضو دفتر سیاسی ۲۴ نفره نخبه است، به عنوان وزیر امور خارجه جایگزین شد. کین سال گذشته از کمیته مرکزی حزب استعفا داد، اما عضویتش در حزب را حفظ کرد.
مجریان حزب ده‌ها مقام ارشد را در چارچوب پاکسازی‌های انضباطی بی‌وقفه شی برکنار کرده‌اند، که شامل نظارت شدید بر کارمندان حزب و دولت به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی بوده است. از زمان به قدرت رسیدن شی در سال ۲۰۱۲، بازرسان حزب بیش از ۶.۲ میلیون نفر را به دلیل تخلفاتی از جمله فساد، بی‌عملی بوروکراتیک و افشای اسرار دولتی مجازات کرده‌اند.
پس از برکناری کین، لیو به دلیل تجربه و سوابق خود در دستگاه دیپلماسی چین، نامزد قدرتمندی برای تصدی پست وزیر امور خارجه در نظر گرفته می‌شد.
به گفته افرادی که در جلسات او در اوایل سال ۲۰۲۴ در واشنگتن و نیویورک حضور داشتند، لیو به دلیل ارائه جذاب پیام‌هایی درباره لزوم روابط پایدار آمریکا و چین مورد تمجید قرار گرفت. برخی از شرکت‌کنندگان آمریکایی به تمایل لیو برای گوش دادن و رسیدگی به نگرانی‌ها در مورد سیاست‌های چین، از جمله محدودیت بر شرکت‌های غربی که خطرات سرمایه‌گذاری در این کشور را ارزیابی می‌کنند، اشاره کردند.
در آن سفر، لیو با اتاق‌های فکر آمریکایی مانند انجمن آسیا (Asia Society)، سرمایه‌گذارانی مانند استفان شوارتزمن، مدیر عامل بلک‌استون (Blackstone)، و ری دالیو، بنیانگذار بریج‌واتر آسوشیتس (Bridgewater Associates)، و همچنین مقامات دولت بایدن، از جمله آنتونی بلینکن، وزیر وقت امور خارجه، تعامل داشت.
یک مقام آمریکایی در آن زمان گفت: "چینی‌ها اساساً به ما می‌گفتند که او وزیر خارجه بعدی خواهد بود. آنها می‌گفتند: 'او به سمت چیزهای بزرگتری می‌رود.'"
اما همین سفر در پکن نیز باعث تعجب شد، جایی که از نظر سیاسی صحیح نبود که لیو خود را به عنوان وزیر خارجه در انتظار، پیش از هرگونه اعلام رسمی در مورد تصدی این نقش، معرفی کند.
لیو بیشتر دوران حرفه‌ای خود را در دستگاه دیپلماسی گذرانده است، با سوابق برجسته‌ای در نهادهای حزبی و دولتی که رهبری سرکوب فساد توسط شی را بر عهده داشتند.
افرادی که با لیو ملاقات کرده‌اند می‌گویند او زمانی علاقه‌اش به گلف را ابراز کرده و اغلب بازی می‌کرده است، اما احتمالاً با شدید شدن برخورد حزب با گلف بازی کردن مقامات در بحبوحه سرکوب رفتارهای افراطی توسط شی، دست از آن کشیده است. پسر لیو زمانی در صنعت مالی در ایالات متحده مشغول به کار بود و اکنون در چین مستقر است، به گفته برخی از این افراد.
لیو، که به زبان انگلیسی مسلط است، در دهه ۱۹۸۰ به حزب کمونیست چین و وزارت امور خارجه پیوست، و در آن زمان نیز مدتی را صرف تحصیل در رشته روابط بین‌الملل در دانشگاه آکسفورد کرد. او به عنوان سخنگوی وزارتخانه — پستی که در طول بازی‌های المپیک پکن ۲۰۰۸ بر عهده داشت — در انظار عمومی به شهرت رسید.
چین متعاقباً او را به عنوان سفیر خود در فیلیپین و سپس اندونزی منصوب کرد، پیش از آنکه در سال ۲۰۱۳ او را به سمت معاون وزیر امور خارجه ارتقا دهد.
لیو در سال ۲۰۱۵ به طور غیرعادی به کار ضد فساد تغییر مسیر داد، زمانی که به او مأموریت داده شد تا دفتر همکاری‌های بین‌المللی کمیسیون مرکزی بازرسی انضباطی حزب کمونیست را رهبری کند. او به چهره‌ای کلیدی در "عملیات روباه‌شکار" شی، تلاش جهانی برای یافتن فراریان چینی متهم به فساد که به خارج از کشور گریخته بودند، تبدیل شد.
در سال ۲۰۱۷، لیو به راه‌اندازی یک نهاد جدید دولتی ضد فساد — معروف به کمیسیون نظارتی — در استان شرقی ژجیانگ کمک کرد، جایی که او به عنوان مقام ارشد انضباطی منطقه منصوب شد. این نهاد سال بعد در سطح ملی تأسیس شد، با مأموریت نظارت بر رفتار و اجرای انضباط به سبک حزبی در بین همه کارمندان دولتی.
لیو در سال ۲۰۱۸ به دستگاه دیپلماسی بازگشت، زمانی که در کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب، که نهادی تحت رهبری شی است و سیاست دیپلماتیک چین را هدایت می‌کند، به مقام ارشد منصوب شد.
در سال ۲۰۲۲، حزب لیو را به عنوان رئیس دپارتمان بین‌الملل منصوب کرد و سپس او را به عضویت کامل کمیته مرکزی نخبه خود ارتقا داد. او بیشتر از سلف خود سفر کرده است، از جمله سفرهایی به ایالات متحده و دیگر دموکراسی‌های غربی که روسای قبلی دپارتمان بین‌الملل عموماً از آنها بازدید نکرده بودند.