گروهی جهانی از کارشناسان روز جمعه اعلام کردند که شهر غزه و سرزمین‌های اطراف آن رسماً از قحطی رنج می‌برند، تقریباً دو سال پس از جنگ بی‌وقفه که طی آن اسرائیل بیشتر مواد غذایی و سایر کمک‌ها را از ورود به نوار غزه باز داشته است.
این گروه، که سازمان ملل و سازمان‌های امدادی برای نظارت و طبقه‌بندی بحران‌های گرسنگی جهانی به آن تکیه می‌کنند، گفت که حداقل نیم میلیون نفر در استان غزه با وخیم‌ترین شرایطی که اندازه‌گیری می‌کند: گرسنگی، سوءتغذیه حاد و مرگ مواجه هستند.
به گفته این گروه، یعنی طبقه‌بندی یکپارچه فاز امنیت غذایی (Integrated Food Security Phase Classification) که متشکل از کارشناسان امنیت غذایی است و گرسنگی جهانی را رصد می‌کند، با استثنائات نادر، بقیه جمعیت ۲ میلیون نفری غزه نیز با گرسنگی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند.
این گروه اعلام کرد که برای بسیاری از این افراد، شرایط احتمالاً بدتر خواهد شد و تا پایان سپتامبر دو استان دیگر در جنوب — دیرالبلح و خان یونس — وارد قحطی رسمی خواهند شد.
این گروه در گزارشی که روز جمعه منتشر شد، اعلام کرد که ترکیبی از چندین عامل، غزه را از بحران گرسنگی به قحطی سوق داده است: تشدید درگیری، محدودیت‌های شدید اسرائیل بر کمک‌ها، فروپاشی سیستم‌های بهداشتی، آب و فاضلاب، تخریب کشاورزی محلی و افزایش دفعاتی که مردم مجبور به فرار برای یافتن پناهگاه‌های جدید شده‌اند.
این گزارش افزود که شرایط در شمالی‌ترین بخش غزه احتمالاً به وخامت یا بدتر از شهر غزه است، اما داده‌های کافی برای قضاوت در مورد وقوع قحطی در آنجا در اختیار نداشته است. همچنین اعلام کرد که رفح، جنوبی‌ترین بخش غزه را تحلیل نکرده است، زیرا بیشتر مردم آنجا مجبور به ترک منطقه شده‌اند.
در این گزارش آمده است که قحطی در غزه می‌تواند «متوقف و معکوس شود» زیرا «کاملاً ساخته دست بشر است».
این گزارش اضافه کرد: «زمان بحث و تردید گذشته است. گرسنگی وجود دارد و به سرعت در حال گسترش است.»
گروه هشدار داد که حتی یک تأخیر کوتاه در ارسال کمک‌های فراوان به غزه، مرگ‌ومیر قابل پیشگیری را «به صورت تصاعدی» افزایش خواهد داد.
در طول جنگ، مقامات اسرائیلی همواره شدت گرسنگی در غزه را کم‌اهمیت جلوه داده یا انکار کرده‌اند. روز جمعه، سازمان امنیتی اسرائیل که بر ارسال کمک‌ها به این منطقه نظارت دارد، یافته‌های این گروه را رد کرد و گفت که کارشناسان داده‌های اسرائیل در مورد ارسال کمک‌ها را نادیده گرفته و «تلاش‌های اسرائیل طی چند هفته گذشته» برای ورود غذای بیشتر به این منطقه را که به گفته آنها وضعیت را بهبود بخشیده است، نادیده گرفته‌اند.
با این حال، مقامات امدادی می‌گویند این اقدامات پس از ماه‌ها کمبود، ناکافی هستند. گزارش کارشناسان، که از داده‌های جمع‌آوری شده از غزه تا ۱۵ اوت استفاده کرده است، گفت که اقدامات اخیر اسرائیل برای کاهش محدودیت‌ها، که از ۲۷ ژوئیه آغاز شد، را در نظر گرفته است، اما آنها را «ناکافی» دانست.
تام فلچر، مقام ارشد بشردوستانه سازمان ملل، به خبرنگاران در ژنو گفت که این قحطی «قحطی بود که اگر اجازه داده می‌شد می‌توانستیم از آن جلوگیری کنیم. اما غذا به دلیل ممانعت سیستماتیک اسرائیل در مرزها انباشته می‌شود.»
وی با درخواست آتش‌بس برای سرازیر شدن کمک‌ها به غزه، افزود: «این قحطی به طور آشکار توسط برخی رهبران اسرائیلی به عنوان یک سلاح جنگی ترویج می‌شود.»
سازمان اسرائیلی، موسوم به COGAT، گروه کارشناس، که به نام IPC شناخته می‌شود، را به دلیل تکیه بر آنچه گمانه‌زنی و روش‌شناسی مشکوک خواند، مورد انتقاد قرار داد.
سرلشکر غسان علیان، رئیس این سازمان، در بیانیه‌ای گفت: «گزارش IPC بر اساس منابع جزئی و غیرقابل اعتماد است» و افزود که «به وضوح حقایق و تلاش‌های گسترده بشردوستانه» به رهبری اسرائیل را نادیده می‌گیرد.
این گزارش می‌گوید، مرگ‌ومیر ناشی از علل مرتبط با گرسنگی در غزه از تابستان امسال، پیش از اعلامیه روز جمعه، به سرعت افزایش یافته است.
اما برای اینکه گروه نظارتی به این نتیجه برسد که قحطی در حال وقوع است، باید مشخص می‌کرد که غزه سه شرط را برآورده می‌کند: حداقل یک خانواده از هر پنج خانوار با کمبود شدید مواد غذایی مواجه باشند؛ نسبت معینی از کودکان دچار سوءتغذیه حاد باشند؛ و حداقل دو بزرگسال یا چهار کودک از هر ۱۰,۰۰۰ نفر در روز، یا از گرسنگی مستقیم یا ترکیبی از بیماری و سوءتغذیه، جان خود را از دست بدهند.
این گروه اعلام کرد که نسبت خانوارهای غزه که گرسنگی بسیار شدید را گزارش کرده‌اند، از ماه مه تا ژوئیه دو برابر شده است. این میزان در شهر غزه، جایی که قحطی تایید شد، بیش از سه برابر افزایش یافته است، اما خان یونس و دیرالبلح نیز از این لحاظ از آستانه قحطی عبور کرده‌اند.
این گروه گفت که در سراسر غزه، تعداد کودکان مبتلا به سوءتغذیه حاد طی سه ماه گذشته به صورت تصاعدی افزایش یافته است. طبق گزارش سازمان ملل، حدود ۱.۱ میلیون کودک در این منطقه زندگی می‌کنند.
تأیید قحطی از سوی گروه نظارت بر گرسنگی نادر است. از زمان تأسیس آن در سال ۲۰۰۴، این گروه تنها سه قحطی دیگر را تأیید کرده است: در سومالی در سال ۲۰۱۱، سودان جنوبی در سال ۲۰۱۷ و سودان جنگ‌زده در سال گذشته. بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر در سومالی پیش از اعلام رسمی قحطی جان باختند.
در این موارد، اعلام قحطی به تمرکز توجه جهانی بر بحران و بسیج کمک‌کنندگان کمک کرد.
در حال حاضر، خشم بین‌المللی عمیقی نسبت به گرسنگی در غزه وجود دارد. تصاویر کودکان گرسنه، گزارش‌های کارکنان امدادی، کارکنان پزشکی و روزنامه‌نگارانی که بیش از حد ضعیف هستند تا وظایف خود را انجام دهند، و هشدارهای فزاینده از سوی گروه‌های امدادی، وجدان جهانی را تکان داده است.
غزه همچنین با کمبود کمک‌های مالی مواجه نیست. سازمان‌های امدادی می‌گویند به اندازه کافی مواد غذایی در خارج از مرزهای این منطقه ذخیره کرده‌اند تا تمام جمعیت آن را حداقل برای سه ماه تغذیه کنند. آنها می‌گویند آنچه غزه ندارد، مجوزها یا شرایط لازم برای توزیع این مواد توسط گروه‌های امدادی در داخل منطقه است.
تجده دوین مک‌کنا، رئیس گروه امدادی مرسی کورپس که در غزه فعالیت می‌کند، در بیانیه‌ای پس از اعلامیه روز جمعه گفت: «ما با مشکل لجستیک، ظرفیت یا منابع مواجه نیستیم. آنچه کمبود دارد، توانایی پاسخگویی نیست، بلکه اراده سیاسی برای اجازه دادن به آن است. کوتاهی در این زمینه جان‌های بی‌شمار دیگری را به قیمت خواهد گذاشت.»
اسرائیل می‌گوید که میزان گرسنگی در این منطقه اغراق‌آمیز است و این کشور تمام تلاش خود را برای کاهش آن انجام می‌دهد. سخنگوی ارتش اسرائیل قبلاً گفته بود که هیچ گرسنگی در غزه وجود ندارد.
وزارت امور خارجه اسرائیل روز جمعه به این گزارش تاخت و وقوع قحطی در غزه را تکذیب کرد و گفت که کارشناسان IPC استانداردهای خود را تغییر داده‌اند تا ارزیابی قحطی را «ساختگی» جلوه دهند. این وزارتخانه گفت که کارشناسان این کار را «تنها برای خدمت به کمپین دروغین حماس» انجام داده‌اند.
این وزارتخانه کارشناسان را متهم کرد که آستانه یکی از سه معیار مورد نیاز برای تعیین قحطی - نسبت کودکان دچار سوءتغذیه حاد - را از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش داده‌اند.
این گزارش توضیح فنی ارائه کرد. به گفته آن، برای تعیین شرایط قحطی «با شواهد منطقی»، کارشناسان می‌توانند با پروتکل دیرینه از دو روش برای اندازه‌گیری سوءتغذیه کودکان استفاده کنند. یکی از این روش‌ها از قد و وزن کودک استفاده می‌کند؛ دیگری، از دور بازوی بالایی کودک. برای اینکه یک منطقه قحطی را تجربه کند، حداقل ۳۰ درصد از کودکان زیر ۵ سال باید با معیارهای قد و وزن، دچار سوءتغذیه حاد در نظر گرفته شوند. به گفته این گزارش، با روش اندازه‌گیری دور بازو که در غزه استفاده شد، آستانه پذیرفته شده به ۱۵ درصد کاهش یافت.
این گروه گفت که از داده‌های دور بازو در غزه استفاده کرده است زیرا داده‌های قد و وزن در دسترس نبود. این گروه اظهار داشت که این روش را بارها در تعیین قحطی، از جمله در سودان جنوبی در سال ۲۰۲۰ و در سودان در سال گذشته، به کار برده و به طور مداوم در طول جنگ در غزه نیز از آن استفاده کرده است.
وزارت امور خارجه اسرائیل همچنین بدون توضیح چگونگی، گفت که این گروه معیار استاندارد دوم، یعنی نرخ مرگ‌ومیر را «نادیده می‌گیرد». کارشناسان گفتند که اگرچه به دلیل آسیب شدید به سیستم مراقبت‌های بهداشتی و سایر مکانیزم‌های نظارتی قادر به دستیابی به شمارش کامل مرگ‌ومیرهای مرتبط با گرسنگی در غزه نبودند، اما شواهد آنها را مطمئن می‌کند که این تعداد از آستانه قحطی عبور کرده است.
این گزارش می‌گوید، اگر هم چیزی باشد، آنها معتقدند که تعداد واقعی مرگ‌ومیرهای مرتبط با گرسنگی «به طور قابل توجهی بالاتر» از ارقام گزارش‌شده توسط مقامات غزه است. این گزارش افزود که ارزیابی آنها بر اساس چندین منبع، از جمله آمار وزارت بهداشت غزه، مراکز تغذیه سازمان بهداشت جهانی، نظرسنجی پزشکان بدون مرز و نظرسنجی‌های تلفنی بوده است.
این گزارش می‌گوید: «عدم وجود داده نباید به معنای عدم وجود مرگ و میر تفسیر شود.»
اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳، در تلافی حمله تحت رهبری حماس به جنوب اسرائیل، که در آن حدود ۱۲۰۰ نفر کشته و حدود ۲۵۰ نفر به گروگان گرفته شدند، کمک‌ها به غزه را قطع کرد. سپس ارسال محدود کمک‌ها تحت یک سیستم تحت مدیریت سازمان ملل از سر گرفته شد.
تحت فشار جهانی، اسرائیل در محاصره کمک‌های خود امتیازاتی داده و اجازه ورود غذای بیشتر، آب، دارو و سایر اقلام را داده است. اسرائیل سازمان ملل را به دلیل عدم ارسال غذای بیشتر مقصر دانسته است. اما این سازمان و سایر گروه‌های امدادی می‌گویند که اسرائیل مکرراً درخواست‌های سازمان ملل برای برداشت اقلام منتظر در مرز و انتقال ایمن آنها به غزه را رد یا به تأخیر می‌اندازد، علاوه بر سایر چالش‌ها.
آنها می‌گویند مانع اصلی دیگر این است که مردم غزه آنقدر ناامید از غذا هستند که به طور معمول در طول مسیر کاروان‌های کمک‌رسانی منتظر می‌مانند تا هرچه می‌توانند از کامیون‌ها بردارند. بیشتر کمک‌ها از این طریق برداشته می‌شود و افرادی را که نمی‌توانند از نظر فیزیکی غذا را از کامیون‌ها جستجو کنند - از جمله زنان، کودکان، سالمندان و بیماران - محروم می‌سازد.
در ماه مارس، اسرائیل محاصره کامل دیگری را با هدف تحت فشار قرار دادن حماس برای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در غزه اعمال کرد.
در ماه مه، اسرائیل سیستم کمک‌رسانی سازمان ملل را با حمایت از عملیاتی جدید و بسیار مورد انتقاد که عمدتاً توسط پیمانکاران آمریکایی اداره می‌شود، جایگزین کرد. مقامات اسرائیلی گفتند که این تنها راه برای اطمینان از عدم افتادن غذا به دست حماس بود.
بر اساس گزارش مقامات غزه و دفتر حقوق بشر سازمان ملل، از زمانی که این گروه جدید توزیع غذا را در اواخر ماه مه آغاز کرد، صدها فلسطینی در نزدیکی مراکز آن کشته شده‌اند. ارتش اسرائیل اعلام کرده است که نیروهایش «شلیک‌های هشداردهنده» به سمت جمعیت‌های فشرده انجام داده‌اند و در حال بررسی این حوادث است.
روزنامه نیویورک تایمز در ماه ژوئیه گزارش داد که ارتش اسرائیل «هیچ مدرکی دال بر سرقت سیستماتیک کمک‌ها از سازمان ملل توسط حماس» پیدا نکرده است – ادعایی که اسرائیل مکرراً برای توجیه کنار گذاشتن سیستم کمک‌رسانی سازمان ملل مطرح کرده بود. مقامات اسرائیلی گفتند که شواهدی وجود دارد که حماس از سایر گروه‌های امدادی کمک می‌گیرد.
گروه نظارت بر گرسنگی در بیشتر دوران جنگ هشدار داده بود که غزه در معرض خطر بالای قحطی قرار دارد. مقامات امدادی گفته‌اند که بدون آتش‌بس که به آژانس‌های امدادی اجازه دهد مقادیر زیادی کمک را به طور ایمن و سریع در سراسر غزه توزیع کنند، گرسنگی و عوارض آن جان افراد بیشتری را در آنجا خواهد گرفت.
در حالی که حماس با پیشنهاد آتش‌بس جدید میانجی‌ها موافقت کرده است، نیروهای اسرائیلی برای یک حمله جدید به منظور تصرف شهر غزه، بزرگترین شهر این منطقه و قلب منطقه‌ای که قحطی در آن روز جمعه تأیید شد، آماده می‌شوند.
نیروها روز پنجشنبه در حومه شهر در حال تجمع بودند، در حالی که مقامات اسرائیلی برای جابجایی اجباری مردم به جنوب غزه به دلایل امنیتی خود آماده می‌شدند.
طرح‌های جابجایی، اتهاماتی را از سوی فلسطینیان و گروه‌های حقوق بشری مبنی بر اینکه اسرائیل مردم غزه را به چیزی شبیه اردوگاه کار اجباری هل می‌دهد، به دنبال داشته است.
آدام راسگون و نیک کامینگ-بروس در این گزارش مشارکت داشتند.