طرفین روز جمعه اعلام کردند که ایران هفته آینده با بریتانیا، فرانسه و آلمان در مورد برنامه هسته‌ای خود دیدار خواهد کرد؛ این در حالی است که قدرت‌های اروپایی به تهران هشدار می‌دهند برای جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه تحریم‌ها، سریعاً وارد مذاکره شود.
جمهوری اسلامی ایران پس از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، همکاری خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) در ماه ژوئیه به حالت تعلیق درآورد و دلیل آن را عدم محکومیت حملات اسرائیل و ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای خود از سوی این نهاد نظارتی هسته‌ای سازمان ملل عنوان کرد.
این سه کشور اروپایی – که از طرفین توافق هسته‌ای مهم ایران در سال ۲۰۱۵ هستند – تهدید کرده‌اند که تا پایان ماه اوت «مکانیسم ماشه» را فعال خواهند کرد.
این اقدام، تحریم‌های گسترده سازمان ملل را که تحت توافق سال ۲۰۱۵ لغو شده بودند، مجدداً اعمال خواهد کرد؛ مگر اینکه ایران با محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم خود و از سرگیری همکاری با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موافقت کند.
وزارت امور خارجه ایران پس از تماس تلفنی بین عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، و دیپلمات‌های ارشد اروپایی اعلام کرد: «توافق شد که مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا سه‌شنبه آینده در سطح معاونان وزرای امور خارجه ادامه یابد.»
فرانسه این مذاکرات را تأیید کرد و هشدار داد که ایران با فرصت اندکی روبرو است.
ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، در شبکه اجتماعی X (توییتر سابق) نوشت: «ما همین الان یک تماس مهم با همتای ایرانی خود در مورد برنامه هسته‌ای و تحریم‌های علیه ایران که در حال آماده‌سازی برای بازگرداندن آنها هستیم، برقرار کردیم.» وی اشاره کرد که همتایان بریتانیایی و آلمانی و دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا نیز در این تماس با او همراه بودند.
وی افزود: «زمان در حال اتمام است. جلسه جدیدی هفته آینده در مورد این موضوع برگزار خواهد شد.»
یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان، در شبکه X گفت که کشورش همچنان «به دیپلماسی متعهد است اما زمان بسیار کوتاه است.»
وی اظهار داشت: «ایران باید به طور اساسی وارد عمل شود تا از فعال شدن مکانیسم ماشه جلوگیری کند.»
«ما به صراحت اعلام کرده‌ایم که اجازه نخواهیم داد فعال‌سازی مکانیسم ماشه تحریم‌ها منقضی شود مگر اینکه یک توافق قابل راستی‌آزمایی و پایدار وجود داشته باشد.»
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز بیانیه‌ای مشابه صادر کرد.
وی گفت: «با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل مکانیسم ماشه، آمادگی ایران برای تعامل با ایالات متحده حیاتی است. ایران همچنین باید به طور کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.»
هنوز مشخص نیست که این مذاکرات که دومین دور از زمان جنگ ایران و اسرائیل است، کجا برگزار خواهد شد.
- هشدار ایران درباره «پیامدهای» مکانیسم ماشه -
اسرائیل در ماه ژوئن یک کمپین بمباران بی‌سابقه علیه تأسیسات هسته‌ای، نظامی و غیرنظامی ایران به راه انداخت که تهران را وادار به پاسخ با حملات موشکی به اسرائیل کرد.
ایالات متحده نیز به متحد خود اسرائیل پیوست و سایت‌های کلیدی هسته‌ای ایران در عمق کشور را هدف قرار داد.
ایران و سه کشور اروپایی – که به E3 معروف هستند – در اواخر ژوئیه در کنسولگری ایران در استانبول مذاکراتی برگزار کردند که تهران آن را «صریح» توصیف کرد.
جنگ ۱۲ روزه ایران با اسرائیل، مذاکرات هسته‌ای آن با ایالات متحده را به بن‌بست کشاند و منجر به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شد.
هدف توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ جلوگیری از دستیابی ایران به بمب اتمی بود – جاه‌طلبی‌ای که ایران همواره آن را انکار کرده است.
این توافق در سال ۲۰۱۸ زمانی که دونالد ترامپ، در اولین دوره ریاست جمهوری خود، ایالات متحده را به طور یکجانبه از آن خارج کرد و تحریم‌های فلج‌کننده‌ای را بر اقتصاد ایران اعمال نمود، برهم خورد.
ایران از آن زمان تاکنون اروپا را به دلیل عدم انجام تعهداتش تحت این توافق مورد انتقاد قرار داده است.
عراقچی روز جمعه «فقدان صلاحیت حقوقی و اخلاقی این کشورها برای توسل به مکانیسم مذکور» را تکرار کرد و در عین حال درباره «پیامدهای چنین اقدامی» هشدار داد.
ایران پیش از این گفته بود که اگر مکانیسم پیش‌بینی شده در توافق هسته‌ای توسط طرف‌های اروپایی فعال شود، از پیمان عدم اشاعه (NPT) خارج خواهد شد.
مهلت فعال‌سازی این مکانیسم در ماه اکتبر به پایان می‌رسد، اگرچه اروپایی‌ها یک هدف داخلی را برای فعال‌سازی آن تا پایان ماه اوت در صورت شکست دیپلماسی تعیین کرده‌اند. آنها همچنین برای خرید زمان جهت مذاکرات، پیشنهاد تمدید داده‌اند.
عراقچی روز جمعه گفت که «این تصمیمی است که اساساً باید توسط شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ شود؛ و در حالی که جمهوری اسلامی ایران مواضع و دیدگاه‌های اصولی خود را در این زمینه دارد، اما در این فرآیند دخیل نیست.»
وزیر امور خارجه اوایل ماه جاری گفت که ایران با چین و روسیه برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها همکاری می‌کند.
بورس-رخ/د.و