برای اولین بار از زمان توافق آتش‌بس نوامبر ۲۰۲۴، نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو تلاش‌های دولت لبنان را برای خلع سلاح حزب‌الله به رسمیت شناخت و تمایل خود را برای پاداش دادن به آن‌ها ابراز کرد.
نتانیاهو روز دوشنبه با تمجید از تصمیم کابینه لبنان در اوایل این ماه برای پیشبرد طرح خلع سلاح حزب‌الله، گفت که نیروهای اسرائیلی می‌توانند خروج از جنوب لبنان را آغاز کنند.
منابع اسرائیلی به المانیتور گفتند که دولت ترامپ نتانیاهو را تحت فشار قرار می‌دهد تا در ازای تلاش‌های دولت لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله، امتیازاتی به این دولت بدهد. این منابع افزودند که نتانیاهو با پیشنهاد آمریکا که به دولت لبنان ارائه شده است، اصولاً موافق است، اما هنوز به ارتش اسرائیل دستور نداده است که از مواضع خود در جنوب لبنان عقب‌نشینی کند یا حملات تقریباً روزانه خود را به اهداف حزب‌الله کاهش یا متوقف کند.
بیانیه غیرمعمول نتانیاهو در حمایت از دولت لبنان تنها سه روز قبل از آن منتشر شد که شورای امنیت سازمان ملل به تمدید مأموریت نیروهای حافظ صلح یونیفیل در جنوب لبنان تا دسامبر ۲۰۲۶ رأی داد. ۱۰ هزار سرباز یونیفیل در منطقه اوایل سال ۲۰۲۷ شروع به ترک منطقه خواهند کرد و این مأموریت چند ده ساله به پایان خواهد رسید. وزارت خارجه اسرائیل از این تصمیم استقبال کرد و گفت که نیروی سازمان ملل در جلوگیری از قدرت‌گیری حزب‌الله شکست خورده است.
پیش‌زمینه
پس از حدود ۱۳ ماه درگیری، اسرائیل و حزب‌الله در نوامبر ۲۰۲۴ به آتش‌بسی دست یافتند که مقرر می‌داشت: "لبنان از انجام عملیات حزب‌الله و سایر گروه‌های مسلح علیه اسرائیل جلوگیری خواهد کرد" و "اسرائیل عملیات نظامی تهاجمی علیه اهداف لبنانی انجام نخواهد داد." همچنین در این توافق ذکر شد که ارتش لبنان "تنها گروه مسلح در منطقه جنوب لیتانی [رودخانه] خواهد بود."
فشار آمریکا بر اسرائیل برای به رسمیت شناختن و پاداش دادن به دولت لبنان به دلیل تعهدش به خلع سلاح حزب‌الله، به نظر می‌رسد که مؤثر بوده است. بیانیه غافلگیرکننده نتانیاهو یک روز پس از دیدار نخست‌وزیر اسرائیل در اورشلیم با تام باراک، فرستاده ویژه واشنگتن در امور خلع سلاح حزب‌الله و خروج نیروهای اسرائیلی از لبنان، منتشر شد.
این بیانیه چنین بود: "اسرائیل از گام مهمی که دولت لبنان، به رهبری رئیس‌جمهور جوزف عون و نخست‌وزیر نواف سلام برداشته است، قدردانی می‌کند. تصمیم اخیر کابینه لبنان برای اقدام به خلع سلاح حزب‌الله تا پایان سال ۲۰۲۵، تصمیمی مهم بود."
این بیانیه ادامه داد: "اگر نیروهای مسلح لبنان اقدامات لازم را برای اجرای خلع سلاح حزب‌الله انجام دهند، اسرائیل نیز اقدامات متقابلی از جمله کاهش مرحله‌ای نیروهای نظامی خود را در پیش خواهد گرفت." با این حال، در این بیانیه مشخص نشده بود که نیروهای اسرائیلی از جنوب لبنان عقب‌نشینی خواهند کرد.
اسرائیل با ادعای داشتن اطلاعاتی مبنی بر حضور نیروها و تسلیحات حزب‌الله در جنوب لبنان، اطلاعاتی که با مقامات لبنانی و یونیفیل به اشتراک گذاشته شده است، کنترل پنج موضع در امتداد مرز لبنان را حفظ کرده است. دولت لبنان، با حمایت دیپلماتیک و نظامی فرانسه، خواستار خروج اسرائیل از این مواضع است.
اسرائیل همچنان محتاط است
توافق آتش‌بس شامل ایجاد یک مکانیزم بین‌المللی نظارت بر آتش‌بس برای رسیدگی به نقض‌ها توسط هر دو طرف بود.
این مکانیزم، که توسط پرسنل نظامی آمریکایی و فرانسوی اداره می‌شود، تا به امروز عمدتاً بر نظارت بر اطلاعات (عمدتاً از اسرائیل و تا حدی کمتر از نیروهای لبنانی و یونیفیل در میدان) در مورد نقض‌های احتمالی آتش‌بس تمرکز داشته است.
وب‌سایت خبری وای‌نت (Ynet) روز پنجشنبه گزارش داد که با وجود این مکانیزم و تعهد دولت لبنان به خلع سلاح حزب‌الله و گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی، جنگجویان حزب‌الله در دو سوی رودخانه لیتانی سنگربندی کرده‌اند.
بر اساس همین گزارش، ارتش اسرائیل معتقد است که حزب‌الله در تلاش است تا ظرفیت‌های نظامی خود را پس از کاهش شدید ذخایرش توسط اسرائیل، بازسازی کند. ایران تلاش می‌کند تا پول نقد به این گروه ارسال کرده و نیروهای حزب‌الله را در عمق لبنان، دور از مرز اسرائیل، آموزش دهد. ارتش اسرائیل عمدتاً اهداف حزب‌الله را در منطقه مرزی مورد حمله قرار می‌دهد، اگرچه فعالیت‌های حزب‌الله را در نقاط دورتر در دره بقاع و بیروت نیز شناسایی کرده است. اسرائیل عمدتاً به دلیل اصرار آمریکا از حمله به عمق بیشتر لبنان خودداری کرده است.
فشارهای آمریکا بر اسرائیل
مایکل هراری، دیپلمات بازنشسته اسرائیلی که در حال حاضر به عنوان پژوهشگر ارشد سیاست در مرکز تحقیقات دیپلماسی اسرائیل میتوین (Mitvim) فعالیت می‌کند، به المانیتور گفت: "باراک در آخرین بازدید خود از اسرائیل اساساً گفت که دولت لبنان در حال پیشرفت در خلع سلاح حزب‌الله است." وی افزود که به نظر می‌رسد فرستاده آمریکا به مخاطبان خود گفته است که زمان آن فرا رسیده که اسرائیل در مقابل چیزی ارائه دهد.
باراک در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها در روز پنجشنبه گفت که به نخست‌وزیر اسرائیل گفته است: "به لبنان فرصت دهید. کمی مدارا و درک به آن‌ها نشان دهید." او افزود: "شما نمی‌توانید ظاهراً با همه اینقدر بی‌رحم باشید."
هراری فکر نمی‌کند که دولت ترامپ از اسرائیل انتظار عقب‌نشینی کامل از لبنان را داشته باشد، اما واشنگتن دولت نتانیاهو را برای نشان دادن خویشتن‌داری بیشتر تحت فشار قرار می‌دهد.
هراری گفت که اسرائیل ممکن است با عقب‌نشینی از برخی مواضع موافقت کند، اما بعید است که به اسرائیلی‌هایی که در زمان آغاز جنگ در سال ۲۰۲۳ خانه‌های خود را در شمال اسرائیل ترک کردند، اجازه بازگشت در آینده نزدیک را بدهد.
یک منبع دیپلماتیک اسرائیلی به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت که اسرائیل به دنبال خلع سلاح کامل حزب‌الله و حذف نیروها، زیرساخت‌ها و مواضع نظامی حزب‌الله از منطقه مرزی است. این منبع گفت که تعیین مرز زمینی با لبنان اولویت اسرائیل نیست.
این منبع افزود: "البته، مسئله فلسطین و جنگ غزه به این معنی است که هیچ چشم‌اندازی برای مذاکرات صلح بین اسرائیل و لبنان در آینده نزدیک وجود ندارد." با این حال او اضافه کرد که ایالات متحده این ایده را مطرح می‌کند که دولت لبنان تماس بین شهروندان خود و اسرائیلی‌ها را جرم‌زدایی کند، یا حتی برای یک پیمان عدم تجاوز با اسرائیل تلاش کند.
ارتباط سوریه
یک دیپلمات آمریکایی به المانیتور گفت: از دیدگاه آمریکا، مسئله لبنان و وضعیت سوریه ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.
واشنگتن روی این حساب می‌کند که هر دو دولت جدید مشتاق تثبیت اوضاع در داخل کشور و در سراسر منطقه هستند و درک می‌کنند که از پایان خصومت‌ها با اسرائیل بهره زیادی خواهند برد.
دیپلمات آمریکایی گفت که اگر رئیس‌جمهور سوریه، احمد الشرع، توافق‌نامه امنیتی با اسرائیل امضا کند، دولت لبنان ممکن است بیشتر متمایل به دستیابی به توافقی برای تثبیت مرز لبنان و سوریه باشد. مرز نفوذپذیر، که هرگز به درستی مشخص نشده است، به کانون فعالیت‌های جنایی و شبه‌نظامی و عامل اصلی اختلافات سیاسی بین دو کشور تبدیل شده است.
چنین توافقی همچنین می‌تواند دولت لبنان را به سمت به رسمیت شناختن حاکمیت سوریه بر منطقه مزارع شبعا سوق دهد، که اسرائیل برای آن فشار آورده است.
مزارع شبعا، مکانی در بلندی‌های جولان نزدیک مرز لبنان، از زمان جنگ شش‌روزه در سال ۱۹۶۷ تحت کنترل اسرائیل بوده است. لبنان این منطقه را از آن خود می‌داند و استدلال می‌کند که اسرائیل حق اشغال آن را ندارد. اما اسرائیل بر این عقیده است که این زمین در اصل قلمرو سوریه بوده و بخشی از بلندی‌های جولان است که در سال ۱۹۸۱ آن را ضمیمه کرد و نباید بخشی از مذاکرات آینده با لبنان باشد.