کشورهای در حال توسعه در حال خروج از بدهیهای دلاری و روی آوردن به ارزهایی با نرخ بهره بسیار پایین مانند یوان چین و فرانک سوئیس هستند.
این تغییر که توسط کشورهای بدهکار از جمله کنیا، سریلانکا و پاناما آغاز شده، نشاندهنده نرخهای بالاتر تعیین شده توسط فدرال رزرو آمریکا است که هم رئیس جمهور دونالد ترامپ را عصبانی کرده و هم هزینههای خدمات بدهی سایر کشورها را افزایش داده است.
آرماندو آرمنتا، معاون رئیس تحقیقات اقتصادی جهانی در AllianceBernstein گفت: «سطح بالای نرخ بهره و شیب تند منحنی بازدهی خزانهداری آمریکا... تامین مالی دلاری را برای کشورهای [در حال توسعه] دشوارتر کرده است، حتی با وجود اسپردهای نسبتاً پایین در بدهی بازارهای نوظهور.» وی افزود: «در نتیجه، آنها به دنبال گزینههای مقرونبهصرفهتر هستند.»
اما او بسیاری از این تغییرات به سمت تامین مالی ارزانتر و غیردلاری را «اقدامات موقتی» توسط کشورهایی توصیف کرد که «باید بر کاهش نیازهای مالی خود تمرکز کنند.»
تغییر به سمت استقراض یوان – که همزمان با رسیدن ارز چین به بالاترین سطح خود در برابر دلار در سال جاری صورت میگیرد – همچنین نتیجه برنامه توسعه یک تریلیون و ۳۰۰ میلیارد دلاری «کمربند و جاده» پکن است که صدها میلیارد دلار برای پروژههای زیرساختی به دولتهای سراسر جهان وام داده است.
در حالی که ارقام کلی برای استقراض جدید یوان به طور گسترده در دسترس نیست، زیرا پکن به صورت دوجانبه با سایر دولتها در مورد وامها مذاکره میکند، کنیا و سریلانکا به دنبال تبدیل وامهای دلاری مهم به این ارز هستند.
خزانهداری کنیا در ماه اوت اعلام کرد که در حال مذاکره با بانک اگزیم چین، بزرگترین طلبکار این کشور، برای تغییر بازپرداخت وامهای دلاری پروژه راهآهن ۵ میلیارد دلاری که بر بودجهاش فشار میآورد، به یوان است.
رئیس جمهور سریلانکا نیز ماه گذشته به پارلمان گفت که دولت او به دنبال وامگیری به یوان برای تکمیل یک پروژه بزرگراه کلیدی است که با نکول این کشور در سال ۲۰۲۲ متوقف شد.
با نرخ بهره هدف صندوق فدرال آمریکا در محدوده ۴.۲۵ تا ۴.۵ درصد – بسیار بالاتر از نرخهای معادل تعیین شده توسط سایر بانکهای مرکزی بزرگ – هزینه مستقیم استقراض جدید دلاری برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه نسبتاً بالا است – حتی اگر اسپردهای چنین بدهیهایی در پایینترین سطح حق بیمه نسبت به خزانهداری آمریکا در دهههای اخیر باشند.
بانک ملی سوئیس نرخ بهره را در ماه ژوئن به صفر کاهش داد، در حالی که نرخ بازخرید معکوس هفت روزه چین ۱.۴ درصد است.
تیلینا پاندوواوالا، اقتصاددان Frontier Research مستقر در کلمبو، گفت: «به نظر میرسد که هزینه تامین مالی دلیل تبدیل به یوان باشد.»
بسیاری از وامهای «کمربند و جاده» در دهه ۲۰۱۰ به دلار بودند، در زمانی که نرخ بهره آمریکا بسیار پایینتر بود.
هزینه چنین بدهیهایی برای کنیا و سریلانکا از آن زمان به طور قابل توجهی افزایش یافته و انگیزه برای فاصله گرفتن از تامین مالی دلاری را بیشتر کرده است.
با استقراض به ارزهایی مانند یوان و فرانک سوئیس، کشورها میتوانند با نرخ بهره بسیار پایینتری نسبت به اوراق قرضه دلاری به بدهی دسترسی پیدا کنند.
اما یوفان هوانگ، محقق در ابتکار تحقیقات چین-آفریقا در دانشگاه جانز هاپکینز، استدلال کرد که پیشرفت در تلاشهای گستردهتر پکن برای پذیرش وامدهی به این ارز محدود باقی مانده است.
او گفت: «حتی اکنون که نرخهای یوان پایینتر هستند، بسیاری از وامگیرندگان مردد باقی میمانند. در حال حاضر، این بیشتر شبیه یک عملیات موردی است، همانند کنیا.»
از آنجایی که دولتها به ندرت درآمدهای صادراتی به ارزهایی مانند یوان و فرانک سوئیس دارند، ممکن است مجبور شوند از طریق مشتقات مالی، ریسک خود را در برابر نرخ ارز پوشش دهند.
پاناما تنها در ماه ژوئیه معادل تقریباً ۲.۴ میلیارد دلار وام فرانک سوئیس از بانکها دریافت کرد، زیرا دولت این کشور آمریکای مرکزی برای مهار کسری مالی خود و جلوگیری از کاهش رتبه اعتباری خود به وضعیت "جَنک" تلاش میکرد.
فلیپه چپمن، وزیر دارایی پاناما، گفت که دسترسی به تامین مالی ارزانتر بیش از ۲۰۰ میلیون دلار در مقایسه با انتشار بدهی به دلار صرفهجویی کرده و وامهای جدید نیز پوشش ریسک شدهاند.
او اضافه کرد که این کشور مدیریت بدهی دولتی خود را به یورو و فرانک سوئیس «به جای اتکا صرفاً به بازارهای سرمایه دلاری آمریکا» «تنوع بخشیده است.»
کلمبیا نیز به نظر میرسد به سمت وامهای فرانک سوئیس برای تامین مالی مجدد اوراق قرضه دلاری حرکت میکند.
هفته گذشته، گروهی از بانکهای جهانی پیشنهادی برای خرید اوراق قرضه کلمبیا با تخفیف ارائه کردند که سرمایهگذاران آن را بخشی از ترتیب دادن یک وام فرانک سوئیس به دولت میدانستند که از بدهی موجود به عنوان وثیقه استفاده میکند.
در حالی که بوگوتا هنوز چنین وامی را تأیید نکرده است، وزارت دارایی این کشور در ماه ژوئن برنامههایی را برای تنوع بخشیدن به استقراض ارزی خارجی خود اعلام کرد.
آندرس پاردو، رئیس استراتژی کلان آمریکای لاتین در XP Investments، گفت که کلمبیا میتواند با نرخهای پایین مبتنی بر فرانک سوئیس (۱.۵ درصد) وام بگیرد تا بدهیهای دلاری را با بازده ۷ تا ۸ درصد و اوراق قرضه پزوی محلی را با سود تا ۱۲ درصد بازخرید کند.
بدهی ارزی محلی این کشور در آن ماه پس از تعلیق یک قانون مالی مهم توسط دولت، توسط S&P به وضعیت "جَنک" تنزل رتبه یافت.
سرمایهگذاران گفتند که انتشار فرانک سوئیس توسط دولتها میتواند به محدود کردن هزینههای بهره کمک کند، اما در بلندمدت چنین استقراضی نمیتواند جایگزین دسترسی به بازار عمومی بزرگتر برای اوراق قرضه دلاری شود.
مدیر یک صندوق بدهی بازارهای نوظهور گفت: «اگر مشخصات سررسید خود را اصلاح میکنید، آنها به اصول بنیادی کمک میکنند... با این حال، باید ببینیم که سیاستگذاران در حال بهبود و گشودن دوباره بازارهای [دلاری] برای آنها هستند.»
شرکتها در بازارهای نوظهور نیز امسال اوراق قرضه بیشتری را به یورو میفروشند، به طوری که بر اساس گزارش JPMorgan، میزان این بدهی در ماه ژوئیه به رکورد ۲۳۹ میلیارد دلار رسیده است. کل سهام اوراق قرضه شرکتی بازارهای نوظهور به دلار حدود ۲.۵ تریلیون دلار است.
توکه هیورتشوج، مدیر ارشد پرتفوی در Impax Asset Management، گفت: «انتشار یورو در سال جاری بیش از آنچه در انتشار دلار میبینیم، در حال رشد است.» او افزود که ناشران آسیایی یک سوم سهام یوروی موجود را تشکیل میدهند که این رقم ۱۵ سال پیش ۱۰ تا ۱۵ درصد بود.