محوطه دانشگاه هاروارد در کمبریج، ماساچوست. اعتبار تصویر: سوفی پارک برای نیویورک تایمز
محوطه دانشگاه هاروارد در کمبریج، ماساچوست. اعتبار تصویر: سوفی پارک برای نیویورک تایمز

قاضی حکم داد که دولت ترامپ بودجه هاروارد را غیرقانونی لغو کرده است

این حکم پیروزی برای دانشگاه در نبرد با پرزیدنت ترامپ بود، اما تصمیم قاضی ممکن است حرف آخر نباشد.

دانشگاه هاروارد روز چهارشنبه در نزاع خود با دولت ترامپ به یک پیروزی قانونی حیاتی دست یافت؛ زمانی که یک قاضی فدرال اعلام کرد دولت با مسدود کردن میلیاردها دلار بودجه تحقیقاتی به بهانه مبارزه با یهودی‌ستیزی، قانون را نقض کرده است.

این حکم ممکن است حرف آخر در این موضوع نباشد، اما تصمیم قاضی آلیسون دی. باروز از دادگاه ناحیه ایالات متحده در بوستون، ردی موقت بر کارزار دولت ترامپ برای بازسازی اجباری آموزش عالی نخبه بود.

پرونده هاروارد بر بودجه تحقیقاتی آن متمرکز بود و دانشگاه مدعی شد که دولت با تلاش برای سلب این بودجه، حقوق متمم اول قانون اساسی و حقوق دادرسی عادلانه آن را به خطر انداخته است. تصمیم قاضی می‌تواند به هاروارد اهرم جدیدی در مذاکرات حل و فصل خود با کاخ سفید بدهد.

اگرچه این حکم برای هاروارد که تنها دانشگاهی بود که به دلیل حمله هدفمند دولت به بودجه تحقیقاتی خود شکایت کرده بود، یک نقطه عطف محسوب می‌شود، اما پرزیدنت ترامپ قول داده بود که هر تصمیمی که علیه او صادر شود را تجدیدنظرخواهی کند. دولت او ماه‌هاست که به طرق مختلفی فراتر از پول تحقیقات، به هاروارد فشار وارد می‌کند و در حالی که حکم قاضی باروز ممکن است به آن کارزار پایان ندهد، اما نظر او یک سرزنش قاطع بود.

قاضی باروز در حکمی ۸۴ صفحه‌ای نوشت: «ما باید علیه یهودی‌ستیزی مبارزه کنیم، اما به همان اندازه باید از حقوق خود، از جمله حق آزادی بیان، محافظت کنیم و هیچ‌کدام از این دو هدف نباید یا نیازی نیست که فدای دیگری شوند.» وی افزود: «هاروارد در حال حاضر، حتی اگر دیر شده باشد، اقداماتی را که برای مبارزه با یهودی‌ستیزی لازم است، انجام می‌دهد و به نظر می‌رسد مایل است در صورت لزوم اقدامات بیشتری نیز انجام دهد.»

او اضافه کرد: «اکنون وظیفه دادگاه‌هاست که به همین ترتیب وارد عمل شوند تا از آزادی آکادمیک و آزادی بیان که طبق قانون اساسی لازم است، محافظت کنند و اطمینان حاصل کنند که تحقیقات مهم به طور نامناسب در معرض فسخ‌های دلبخواه و رویه‌ای ضعیف کمک‌های مالی قرار نمی‌گیرند، حتی اگر این کار خطر خشم دولتی را به همراه داشته باشد که متعهد به اجرای برنامه خود بدون توجه به هزینه است.»

به عنوان بخشی از این تصمیم، قاضی باروز گفت که دولت ترامپ نمی‌تواند محاصره‌های جدیدی بر بودجه تحقیقاتی فدرال هاروارد «در تلافی اعمال حقوق متمم اول قانون اساسی آن، یا بر اساس هرگونه تبعیض ادعایی بدون رعایت شرایط» قانون حقوق مدنی، اعمال کند.

کاخ سفید این حکم را محکوم کرد.

لیز هاستون، سخنگوی کاخ سفید، گفت: «برای هر ناظر منصفی روشن است که دانشگاه هاروارد در محافظت از دانشجویان خود در برابر آزار و اذیت کوتاهی کرده و سال‌ها اجازه داده تبعیض دانشگاه آنها را فرا گیرد. هاروارد حق قانون اساسی برای دریافت دلارهای مالیات‌دهندگان را ندارد و در آینده نیز واجد شرایط دریافت کمک‌های مالی نخواهد بود.»

او اضافه کرد که دولت «این تصمیم فجیع را تجدیدنظرخواهی خواهد کرد و ما اطمینان داریم که در تلاش‌هایمان برای پاسخگو کردن هاروارد در نهایت پیروز خواهیم شد.»

ساعاتی پس از بیانیه کاخ سفید، آلن ام. گاربر، رئیس دانشگاه هاروارد، گفت که این دانشگاه «به ارزیابی پیامدهای این نظر، رصد تحولات قانونی بیشتر و توجه به فضای در حال تغییر که در آن به دنبال انجام مأموریت خود هستیم، ادامه خواهد داد.»

اما وی گفت که حکم قاضی باروز «حقوق متمم اول قانون اساسی و رویه‌ای هاروارد را تأیید می‌کند و استدلال‌های ما را در دفاع از آزادی آکادمیک دانشگاه، تحقیقات علمی حیاتی و اصول اصلی آموزش عالی آمریکا معتبر می‌سازد.»

تصمیم قاضی باروز در دومین روز کلاس‌های سال تحصیلی جدید و پس از آن صادر شد که هم دولت و هم دانشگاه از او خواسته بودند تا حکمی معروف به «قضاوت خلاصه‌ای» صادر کند — یعنی حکمی بر ادعاهای پرونده بدون محاکمه. او عمدتاً به نفع هاروارد حکم داد، با تکیه بر پرونده‌های حجیم، مجموعه منتخبی از شواهد و استدلال‌های شفاهی در دادگاه خود در بوستون در ۲۱ ژوئیه برای رسیدن به یک تصمیم.

هاروارد این پرونده را در ماه آوریل، پس از اصرار دولت ترامپ مبنی بر اینکه قدیمی‌ترین دانشگاه کشور به کانون تعصب تبدیل شده است، مطرح کرد. در ۱۱ آوریل، نامه‌ای به این مدرسه فرستاد و تلاش کرد تا دسترسی هاروارد به پول تحقیقات فدرال را مشروط به پذیرش مجموعه‌ای از خواسته‌ها کند.

این شرایط شامل حسابرسی، ایجاد سیاست‌های پذیرش و استخدام «بر اساس شایستگی»، تعطیلی برنامه‌های تنوع، برابری و شمول (DEI) و بررسی «برنامه‌ها و بخش‌هایی که بیشترین سوخت را به آزار و اذیت یهودی‌ستیزانه می‌دهند یا نشان‌دهنده تسخیر ایدئولوژیک هستند» بود.

هاروارد در ۱۴ آوریل مخالفت کرد. دولت تنها چند ساعت طول کشید تا اعلام کند که قطع بودجه‌ای را که هاروارد، مانند دیگر دانشگاه‌های برجسته، مدت‌ها برای پرداخت هزینه‌های تحقیقاتی به آن تکیه کرده بود، آغاز خواهد کرد. دانشگاه یک هفته بعد شکایت کرد و دولت را به نادیده گرفتن حمایت‌های متمم اول قانون اساسی خود و نادیده گرفتن سریع قوانین و مقررات پیچیده‌ای که چگونگی لغو بودجه فدرال را تعیین می‌کنند، متهم کرد.

وکلای هاروارد در یک پرونده قضایی در ماه ژوئن نوشتند: «به طور کلی، معامله‌ای که به هاروارد پیشنهاد شد روشن بود: به دولت اجازه دهید دیدگاه‌ها و نهاد آکادمیک شما را به ریز مدیریت کند یا توانایی خود را برای دستیابی به پیشرفت‌های پزشکی، کشفیات علمی و راه‌حل‌های نوآورانه به خطر بیندازید.»

آنها افزودند که «تلاش مبتنی بر محتوا و دیدگاه دولت برای اجبار و کنترل هاروارد به وضوح غیرقانونی است.»

دولت ترامپ اصرار داشت که اختیار لغو کمک‌ها و قراردادها را دارد، زیرا به نظر آنها، هاروارد به اندازه کافی برای مقابله با آنچه که ادعا می‌کرد یهودی‌ستیزی گسترده در دانشگاه است، اقدام نکرده بود. وزارت دادگستری در یکی از اظهارات خود به قاضی باروز تأکید کرد که بودجه تحقیقاتی فدرال «کمک‌های خیریه نیستند.»

وزارت دادگستری نوشت: «بلکه، دولت فدرال از طریق قراردادهایی که شامل شرایط صریح هستند، به دانشگاه‌ها بودجه اختصاص می‌دهد.» و افزود: «اگر آنها نتوانند این شرایط را برآورده کنند، کمک‌های مالی مشمول لغو خواهند شد.»

اما دولت همچنین امیدوار بود که قاضی باروز اصلاً حکم چندانی صادر نکند. وکلای آن استدلال کردند که یک قانون مربوط به سال ۱۸۸۷ به این معنی است که این پرونده، که وزارت دادگستری آن را یک مسئله قراردادی توصیف کرد، باید در یک دادگاه تخصصی در واشنگتن رسیدگی شود.

اخیراً، این وزارتخانه از قاضی خواست تا پیامدهای تصمیم اوت دیوان عالی در پرونده‌ای متفاوت را در نظر بگیرد. در آن پرونده، که نیز مربوط به کمک‌های مالی فدرال بود، دادگاه حکم داد که چالش‌ها در مورد فسخ‌های فردی باید در دادگاه دعاوی فدرال مطرح شود. اما این یک حکم مبهم بود که راه را برای چالش‌های سیاستی در دادگاه‌های ناحیه فدرال باز گذاشت.

قاضی باروز روز چهارشنبه تصمیم دیوان عالی را تأیید کرد و گفت که «تلاش می‌کند» از آن پیروی کند، اما او عمدتاً صلاحیت دادگاه خود را تأکید کرد.

او نوشت: «ادعاهای متمم اول قانون اساسی در اینجا مربوط به آزادی بیان است و اینکه آیا دولت فدرال به طور نامناسب حقوق آزادی بیان یک نهاد آکادمیک و کارکنان آن را نقض می‌کند. حل و فصل این ادعاها ممکن است منجر به جابجایی پول شود، اما آنچه اساساً در خطر است یک اصل بنیادین قانون اساسی است نه تفسیر مفاد قرارداد.»

و قاضی باروز، همانطور که در دادگاه خود در ماه ژوئیه انجام داده بود، در برابر تلاش‌های دولت برای مرتبط کردن پول تحقیقاتی با اتهامات نقض حقوق مدنی مقاومت کرد.

قاضی باروز روز چهارشنبه نوشت که «دشوار است به نتیجه‌ای جز این برسیم که متهمان از یهودی‌ستیزی به عنوان پوششی برای حمله‌ای هدفمند و با انگیزه ایدئولوژیک به دانشگاه‌های برتر این کشور استفاده کرده‌اند.»

اما رهبران هاروارد به طور خصوصی نگران پیامدهای احتمالی یک مبارزه طولانی‌مدت با دولت فدرال بودند، حتی اگر در دادگاه قاضی باروز پیروز می‌شدند، و ماه‌ها پیش تصمیم گرفتند مذاکرات موازی برای حل و فصل را آغاز کنند.

این امر دولت را از تشدید کارزار فشار خود علیه این مدرسه باز نداشت، از جمله از طریق صدور احضاریه‌های دست و پا گیر و آغاز تحقیقات جدید، مانند یکی در مورد اختراعات هاروارد.

نیویورک تایمز در ماه ژوئیه گزارش داد که دانشگاه آماده است تا ۵۰۰ میلیون دلار برای حل و فصل این موضوع هزینه کند، اما هاروارد به دنبال مجموعه‌ای از مقررات برای محافظت از استقلال خود بود.

اگرچه دانشگاه و دولت به سمت یک توافق احتمالی حرکت کرده‌اند، اما هنوز به توافق نرسیده‌اند. آقای ترامپ که علاقه خاصی به شرایط مالی توافقات دولتش با دانشگاه‌ها نشان داده است، هفته گذشته گفت که «چیزی کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار از هاروارد» نمی‌خواهد.

آقای ترامپ در یک جلسه کابینه تلویزیونی به لیندا مک‌ماهان، وزیر آموزش، گفت: «آنها بسیار بد بوده‌اند. مذاکره نکنید.»

اما مقامات هاروارد پیش‌بینی کرده بودند که یک تصمیم مطلوب از سوی قاضی باروز می‌تواند رویکرد دانشگاه را در مذاکرات از دو جهت اساسی یاری دهد.

آنها استدلال کرده‌اند که چنین حکمی، راه جدیدی برای فشار بر دولتی به آنها می‌دهد که ممکن است نخواهد تا دیوان عالی با دانشگاه بجنگد.

و مقامات مدرسه، که همواره به سیاست‌های داخلی دانشگاه آگاه هستند، امیدوار بوده‌اند که یک پیروزی قانونی به آنها کمک کند تا هرگونه معامله با کاخ سفید را به عنوان بخشی از تسلیم شدن دولت جلوه دهند.

جوزف سلرز و کوری استاتون، وکلای سازمان‌های دیگری که به دلیل حمله به هاروارد از دولت شکایت کرده بودند، از جمله انجمن اساتید دانشگاه‌های آمریکا، از حکم روز چهارشنبه به عنوان «یک پیروزی قاطع برای آزادی آکادمیک و تحقیقات در منافع عمومی» استقبال کردند.

اما آنها افزودند: «ما امیدواریم این تصمیم برای دولت هاروارد روشن سازد که معامله بر سر حقوق جامعه هاروارد در یک مصالحه با دولت غیرقابل قبول است.»

تصمیم قاضی باروز در لحظه‌ای پر تنش برای هاروارد اعلام شد. طبق مقررات فدرال، دانشگاه در حال آماده‌سازی برای ارسال اسناد «ختم قرارداد» برای برخی از کمک‌های مالی لغو شده در روز چهارشنبه بود.

دانشگاه به قاضی هشدار داده بود که بدون حکمی تا روز چهارشنبه، می‌ترسد که «دولت این موضع را اتخاذ کند که هیچ بازگرداندن بودجه‌ای امکان‌پذیر نیست.»

مایکل سی. بندر و استفانی سائول نیز در این گزارش مشارکت داشته‌اند.