واشنگتن – دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز جمعه یک فرمان اجرایی را امضا کرد که به دولت او این اختیار را میدهد تا هر کشور خارجی را به دلیل زندانی کردن شهروندان آمریکایی، «حامی دولتی بازداشتهای ناروا» معرفی کند.
یک مقام ارشد دولتی که پیش از امضای این فرمان با خبرنگاران صحبت میکرد، گفت که هدف از این فرمان اجرایی، بازدارندگی کشورها و رژیمهای سرکش از زندانی کردن غیرقانونی شهروندان آمریکایی است.
این مقام افزود: «آن دسته از کشورها یا عوامل دولتی که شهروندان آمریکایی را در بازداشت نگه میدارند، بهای سنگینی خواهند پرداخت و ما سیستمهای اقتصادی آنها را فلج خواهیم کرد.»
بر اساس این فرمان اجرایی، کشورها و عوامل غیردولتی که به عنوان حامیان دولتی بازداشت ناروا شناخته شوند، ممکن است با مجازاتهایی از جمله تحریمهای اقتصادی، محدودیتهای ویزا، محدودیتهای کمکهای خارجی و محدودیتهای سفر برای دارندگان گذرنامه ایالات متحده روبرو شوند.
مقامات گفتند که این عنوان، اختیارات تحریمی مشابه با آنچه برای کشورهای برچسبخورده به عنوان حامیان دولتی تروریسم اعمال میشود، اعطا میکند؛ کشورهایی که در حال حاضر شامل کوبا، ایران، کره شمالی و سوریه هستند.
یک مقام دیگر اظهار داشت: «این به معنای گسترش دامنه ابزارهایی است که میتوانیم از آنها استفاده کنیم. نیازی نیست که حماس، حزبالله یا القاعده را تأمین مالی کنید. میتوانید صرفاً در تلاش باشید تا شهروندان ما را به ناروا استثمار کنید.»
این مقام به طور خاص از ایران به عنوان یکی از کشورهایی نام برد که برای این عنوان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در سپتامبر 2023، ایران پنج شهروند آمریکایی را که به ناروا در زندان اوین یا تحت حصر خانگی نگهداری میشدند، در چارچوب تبادل زندانیان آزاد کرد. گروههای حقوق بشری میگویند تهران حداقل چهار شهروند دوتابعیتی ایرانی-آمریکایی را در بازداشت دارد، از جمله روزنامهنگار رضا ولیزاده.
ولیزاده، که با رادیو فردا، یک رسانه تحت حمایت ایالات متحده، همکاری میکرد، یک سال گذشته را در ایران به اتهام «همکاری با دولت متخاصم» در زندان به سر برده است. او در حال حاضر در زندان اوین، مرکز بزرگ بازداشت در شمال تهران که گمان میرود هزاران زندانی از جمله اتباع خارجی را در خود جای داده و ایران از آنها برای گرفتن امتیاز از غرب استفاده میکند، نگهداری میشود.
در سال 2009، ایران سه آمریکایی را که در حال کوهنوردی از منطقه کردستان عراق وارد این کشور شده بودند، دستگیر کرد و آنها را بین یک تا دو سال در بازداشت نگه داشت. اولین مقام ارشد دولتی سناریویی فرضی را توصیف کرد که در آن فرمان اجرایی جدید ممکن است ایران را وادار کند قبل از زندانی کردن یک کوهنورد آمریکایی دیگر که به کوههای این کشور سرگردان شده، دوباره فکر کند.
این مقام گفت: «من دوست دارم آنها بگویند، اوه خدایا، این یک آمریکایی است، بگذارید به این فرد کمک کنیم تا از کشور ما خارج شود، به خاطر عواقب منفی عظیمی که بازداشت او در زندان ما خواهد داشت.»
بر اساس این فرمان، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، میتواند این عنوان را در صورتی که دولت خارجی رفتار خود را تغییر دهد و نشان دهد که سیاستهایش دیگر شامل بازداشتهای ناروا نیست، خاتمه دهد.
دولت ترامپ میگوید از زمان روی کار آمدن در ماه ژانویه، آزادی 72 آمریکایی از جمله ادان الکساندر، سرباز اسرائیلی-آمریکایی که توسط حماس در نوار غزه به گروگان گرفته شده بود را تضمین کرده است. اجساد دو آمریکایی باقیمانده که در حمله 7 اکتبر 2023 ربوده شدند — ایتای چن و عمر نویترا — همچنان در قلمرو فلسطین باقی ماندهاند.
اسرائیل پیشنهاد حماس برای آتشبس موقت را که منجر به آزادی مرحلهای برخی از گروگانهای باقیمانده میشد، رد کرده است. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، خواستار آزادی همه 48 گروگان — که تنها 20 نفر از آنها زنده فرض میشوند — برای پایان دادن به جنگ است.
ترامپ روز جمعه به خبرنگاران گفت که دولت او در «مذاکرات بسیار عمیق با حماس» برای آزادی گروگانهای باقیمانده است.
ترامپ گفت: «اگر همه آنها را آزاد نکنید، وضعیت سختی خواهد بود. این انتخاب اسرائیل است، اما این نظر من است.»