ایران در حال نهایی کردن تدارکات برای قرار دادن مجموعه‌ای از ماهواره‌ها در مدار تا اواسط مارس ۲۰۲۶ است؛ پروژه‌ای که به گفته سازمان فضایی این کشور، نقطه عطف مهمی در برنامه فضایی رو به رشد آن خواهد بود.
حسین سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، روز یکشنبه در گفتگو با خبرنگاران فاش کرد که چهار ماهواره قرار است تا قبل از پایان سال جاری شمسی در ۲۰ مارس ۲۰۲۶ پرتاب شوند.
این ماهواره‌ها شامل ماهواره ظفر است که توسط دانشگاه علم و صنعت ایران در تهران برای تقویت شبکه‌های ارتباطی در مناطق دورافتاده توسعه یافته است؛ ماهواره پایا که برای بهبود قابلیت‌های نظارت بر آب و هوا و آمادگی در برابر بلایای طبیعی ایران طراحی شده و توسط شرکت‌های ایرانی با همکاری سازمان فضایی ایران ساخته شده است؛ و همچنین مدل دوم ماهواره کوثر برای دیده‌بانی زمین، که توسط شرکت خصوصی فضایی ایرانی "امید فضا" در تهران تولید شده است.
نمونه اولیه سامانه ماهواره‌ای باند باریک شهید سلیمانی نیز که هدف آن توسعه قابلیت‌های ارتباطات ماهواره‌ای داخلی ایران است، قرار است به مدار پرتاب شود.
اظهارات سالاریه در حاشیه رویدادی عمومی به مناسبت خسوف در رصدخانه خیام در مقر سازمان فضایی ایران در تهران بیان شد.
او همچنین اعلام کرد که آماده‌سازی‌ها برای عملیاتی کردن پایگاه فضایی چابهار تازه توسعه‌یافته ایران در جنوب کشور در حال انجام است و گفت که اولین ماهواره داخلی می‌تواند به زودی پرتاب شود.
وی اظهار داشت: «توسعه پایگاه فضایی چابهار پیشرفت خوبی داشته است و به زودی باید انتظار اولین پرتاب ماهواره از این پایگاه را داشته باشیم.»
در اظهارات مطبوعاتی ماه گذشته، سالاریه گفته بود که انتظار می‌رود ماهواره‌های ظفر و پایا اواخر امسال با موشک سایوز روسیه پرتاب شوند، اگرچه وی مشخص نکرد از کدام پایگاه فضایی این پرتاب صورت خواهد گرفت.
پایگاه فضایی چابهار، سومین پایگاه فضایی ایران، اولین بار در سال ۲۰۱۰ اعلام شد. این پایگاه که در استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی کشور واقع شده است، برای وسایل پرتاب با سوخت جامد طراحی شده و شامل یک سکوی پرتاب و یک مرکز فرماندهی و تله‌متری است.
ایران در دو سال گذشته با کمک روسیه، که یکی از بزرگترین صنایع فضایی جهان را دارد، قابلیت‌های ماهواره‌ای خود را به طور قابل توجهی توسعه داده است.
چرا اهمیت دارد:
روسیه در سال‌های اخیر به ایران در تعدادی از پرتاب‌های ماهواره‌ای کمک کرده است. در ماه ژوئیه، ماهواره ناهید-۲ با موشک سایوز از پایگاه فضایی کاسمودروم وستوچنی در شرق روسیه به مدار پرتاب شد.
ناهید-۲ پیشرفته‌ترین ماهواره ایران با کاربردهای غیرنظامی و نظامی است، از جمله انتقال امن داده، اتصال بین ماهواره‌ها، فناوری کنترل ارتفاع، توانایی برقراری ارتباطات باند پهن و آزمایش سیستم‌های پیشرانه شیمیایی و گاز داغ.
نوامبر گذشته، دو ماهواره ساخت ایران به نام‌های کوثر و هدهد با موفقیت از کاسمودروم وستوچنی با استفاده از پرتابگر ماهواره‌ای سایوز به فضا پرتاب شدند. در فوریه ۲۰۲۴، روسیه ماهواره پارس-۱ ایران را که توسط پژوهشگاه فضایی ایران، وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ساخته شده بود، پرتاب کرد. پیشتر در اوت ۲۰۲۲، یک موشک حامل ماهواره سایوز روسیه، ماهواره دیگری به نام خیام را که در روسیه ساخته شده بود، از ایستگاه فضایی بایکونور قزاقستان به فضا برد.
این پرتاب‌ها نشان‌دهنده روابط استراتژیک رو به رشد ایران با روسیه و وابستگی به آن است.
برنامه فضایی ایران مدت‌هاست که توسط قدرت‌های غربی از جمله ایالات متحده مورد انتقاد قرار گرفته است، به دلیل نگرانی‌ها در مورد پتانسیل استفاده از آن برای پیشبرد فناوری موشک‌های بالستیک تهران.
در سال ۲۰۱۹، دولت ترامپ سازمان فضایی ایران و همچنین مرکز تحقیقات فضایی ایران و پژوهشگاه هوافضا را تحریم کرد و آنها را متهم به پوششی برای آزمایش موشکی دانست. این تحریم‌ها معاملات مالی با نهادهای مربوطه را ممنوع می‌کند.
بیشتر بدانید:
ایران، که صنعت فضایی آن به اواخر دهه ۱۹۴۰ بازمی‌گردد، در حال تعمیق همکاری خود با چین در زمینه اکتشافات فضایی نیز هست. در ماه مه، دولت چین اعلام کرد که ایران رسماً به برنامه اکتشاف ماه چین پیوسته است، به طوری که تجهیزات و دستگاه‌های علمی ساخت ایران برای پرواز در ماموریت چانگ‌ای-۸ پکن برای اندازه‌گیری پتانسیل الکتریکی سطح ماه انتخاب شده‌اند.
ماموریت چانگ‌ای-۸ بخشی از ایستگاه بین‌المللی تحقیقات ماه (International Lunar Research Station) است، یک پروژه بلندپروازانه که توسط چین برای ساخت تاسیسات تحقیقات علمی در سطح ماه آغاز شده است. این پروژه چندین کشور را درگیر کرده و به طور مشترک توسط روسیه هدایت می‌شود.