واشنگتن پست روز جمعه گزارش داد که سازمان اطلاعاتی موساد از انجام یک عملیات زمینی برنامه‌ریزی‌شده برای کشتن رهبران حماس در دوحه امتناع کرده است، زیرا از این ترس داشته که این عملیات مذاکرات گروگان-آتش‌بس را به شکست بکشاند و به روابط این سازمان با قطر، یک میانجی کلیدی در خاورمیانه، آسیب بزند.
در عوض، اسرائیل مجبور شد حملات هوایی را انجام دهد که اکنون نهاد امنیتی اسرائیل به طور فزاینده‌ای معتقد است نتوانسته هیچ یک از مقامات ارشد حماس را که در محل حمله سه‌شنبه در دوحه گرد هم آمده بودند، از بین ببرد.
این ارزیابی روز جمعه تقویت شد، زمانی که حماس اعلام کرد خلیل الهیه، رهبر مستقر در قطر، مراسم خاکسپاری پسر «شهید» خود، همام را انجام داده و عملاً شایعات اولیه مبنی بر کشته شدن رئیس این گروه تروریستی در حمله را رد کرد.
در پی پیامدهای این حمله ظاهراً ناموفق، گزارش‌ها حاکی از مخالفت قابل توجه با این طرح، هم از نظر نحوه اجرا و هم از نظر زمان‌بندی آن در بحبوحه مذاکرات جاری گروگان‌ها، منتشر شد.
یک مقام ارشد مطلع از مذاکرات توافق آزادی گروگان‌ها و آتش‌بس به کانال 12 گفت که بیشتر نهاد دفاعی توصیه کرده‌اند که این حمله به تعویق بیفتد.
این مقام گفت: «موضع روشن بود – یک توافق برای بازگرداندن گروگان‌ها روی میز است و مذاکرات باید تا انتها دنبال شود. همه عواقب آن برای گروگان‌ها را درک کردند و اینکه عملیاتی مانند این در زمان کنونی می‌تواند این امکان را به خطر بیندازد.»
کانال 12 گزارش داد که این طرح مورد مخالفت ایال ضمیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، دیوید بارنئا، رئیس موساد، و تزاچی هانگبی، مشاور امنیت ملی، قرار گرفته است.
این گزارش افزود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، اسرائیل کاتس، وزیر دفاع، «مم»، رئیس موقت شین‌بت، و رون درمر، وزیر امور استراتژیک، موافق این حمله بودند.
گزارش شده است که نیتسان آلون، رئیس مذاکرات گروگان‌ها، به این بحث درباره عملیات دعوت نشده بود، زیرا مقامات ارشد گمان می‌کردند که او با هر اقدامی که می‌تواند گروگان‌ها را به خطر بیندازد، مخالفت خواهد کرد.
دو اسرائیلی مطلع از این موضوع روز جمعه به واشنگتن پست گفتند که سازمان اطلاعاتی موساد حتی از انجام یک عملیات زمینی که خودش در هفته‌های اخیر برای ترور رهبران حماس طراحی کرده بود، خودداری کرد و این امر موجب شد تا حمله هوایی به تصویب برسد.
منابع گفتند که بارنئا، رئیس موساد، به دلیل روابط این سازمان با دوحه و همچنین نقش آن به عنوان میانجی در مذاکرات با حماس، با کشتن رهبران در قطر مخالفت کرد.
اعلامیه اسرائیل درباره این حمله بیان داشت که این عملیات توسط نیروی هوایی و با همکاری سرویس امنیتی شین‌بت انجام شده است. این عملیات حتی از مرکز فرماندهی شین‌بت نیز نظارت می‌شد.
شین‌بت معمولاً مسئولیت امنیت داخلی را بر عهده دارد، در حالی که موساد عملیات خارج از کشور را انجام می‌دهد.
گزارش واشنگتن پست اشاره کرد که موساد بود که سال گذشته اسماعیل هنیه، رهبر حماس، را در تهران کشت. این سازمان همچنین به شدت در حمله غافلگیرکننده اسرائیل به ایران در اوایل سال جاری دخیل بود و به طور مشهوری عملیات پیجر انفجاری علیه هزاران عامل حزب‌الله را رهبری کرد.
یکی از اسرائیلی‌ها به واشنگتن پست گفت: «این بار، موساد حاضر به انجام عملیات زمینی نبود»، و افزود که این سازمان قطر را به عنوان یک واسطه مهم در مذاکرات با حماس می‌بیند.
یکی دیگر از اسرائیلی‌های مطلع از مخالفت موساد، زمان‌بندی نتانیاهو را زیر سوال برد. او با اشاره به امکان ترور مخفیانه رهبران حماس در هر نقطه از جهان گفت: «ما می‌توانیم یک، دو یا چهار سال دیگر به آنها دست پیدا کنیم و موساد می‌داند چگونه این کار را انجام دهد. چرا حالا؟»
پست گفت که موساد به درخواست برای اظهار نظر پاسخی نداد. دفتر نخست‌وزیر، که بر موساد نظارت دارد، نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخی نداد.
گزارش دیگری که روز جمعه توسط وال استریت ژورنال منتشر شد، جزئیات عملیاتی جدیدی درباره این حمله فاش کرد که متکی بر موشک‌های بالستیک پرتاب‌شده از هوا بود که از فراز دریای سرخ شلیک شدند.
این روزنامه، که به مصاحبه با مقامات ارشد آمریکایی مطلع از عملیات استناد کرد، گفت که این حمله به گونه‌ای طراحی شده بود که از ورود جت‌های جنگنده اسرائیلی به حریم هوایی عربستان سعودی جلوگیری کند و به سرعت انجام شود تا دولت ترامپ زمان کمتری برای اعتراض داشته باشد.
بر اساس این گزارش، هشت فروند F-15 و چهار فروند F-35 در این عملیات شرکت داشتند و از جنوب اسرائیل بر فراز دریای سرخ پرواز کردند و سپس موشک‌های بالستیک را از سمت دیگر شبه‌جزیره عربستان به سمت قطر شلیک کردند.
گزارش شده است که اسرائیل تا دقایقی قبل از پرتاب موشک‌ها، آمریکا را مطلع نکرده بود و جزئیات دقیقی درباره هدف ارائه نداد. آمریکا توانست با استفاده از حسگرهای فضایی که امضاهای حرارتی موشک‌ها را تشخیص دادند، مشخص کند که هدف، پایتخت قطر بوده است. زمانی که آمریکا به قطر هشدار داد، موشک‌ها 10 دقیقه پیش اصابت کرده بودند.
یک مقام ارشد دفاعی آمریکا گفت: «اطلاع‌رسانی آنقدر نزدیک به زمان واقعی پرتاب موشک‌ها انجام شد که هیچ راهی برای لغو یا متوقف کردن دستور وجود نداشت»، و این عملیات را «کاملاً غیرقابل تصور» توصیف کرد.
هیچ یک از رهبران ارشد کشته نشدند
در حالی که نهاد امنیتی اسرائیل به طور فزاینده‌ای معتقد است هیچ یک از رهبران حماس در این حمله کشته نشده‌اند، بررسی‌ها آغاز شده است که آیا مقامات ارشد این گروه تروریستی اصلاً در ساختمانی که هدف قرار گرفته بود، حضور داشتند یا خیر، کانال 12 عصر جمعه گزارش داد.
این گزارش افزود که احتمال دیگر که هنوز در حال بررسی است، این است که رهبران حماس در بخشی متفاوت از ساختمان نسبت به بخشی که مستقیماً مورد اصابت قرار گرفته بود، حضور داشته‌اند.
این گزارش اشاره کرد که اسرائیل، با ترس از واکنش شدیدتر قطر در صورت وجود تلفات محلی قابل توجه، احتمالاً از مهمات بسیار دقیق استفاده کرده بود که اتاق‌های خاصی در ساختمان را هدف قرار دادند و نه مهمات با کلاهک‌های جنگی بزرگتر که می‌توانستند تخریب کامل ساختمان را تضمین کنند، همانطور که اسرائیل در غزه و لبنان به کار گرفته بود.
نهاد امنیتی معتقد است که یک یا دو نفر از رهبران حماس ممکن است مجروح شده باشند – احتمالاً الهیه در میان آنهاست، که می‌تواند تصمیم حماس برای منتشر نکردن عکسی از او در بیانیه‌اش مبنی بر زنده بودن وی را توضیح دهد.
یک منبع فلسطینی نزدیک به حماس که توسط شبکه عمومی کان نقل قول شد، گفت که الهیه و چندین چهره ارشد دیگر ظاهراً در این حمله مجروح شده‌اند، اما کشته نشده‌اند. این منبع، که «نشانه‌هایی» از حماس دریافت کرده بود که الهیه و دیگران زخمی شده‌اند، گفت که این گروه تروریستی جزئیاتی درباره ماهیت یا شدت جراحات وی ارائه نکرده است.
کانال 12 گزارش داد که سناریوی دیگری که در حال بررسی است، این است که آیا رهبران حماس در آخرین لحظه توانسته‌اند اخطاری دریافت کنند که به آنها امکان فرار پیش از موعد را داده باشد، هرچند این بدان معناست که مقامات ارشدی مانند الهیه به پسر کشته‌شده‌اش اطلاع نداده‌اند.
یک منبع حماس روز جمعه به شبکه تلویزیونی العربی گفت که این گروه تروریستی هیچ هشدار قبلی از منبع خارجی درباره این حمله دریافت نکرده است و نجات رهبری حماس نتیجه ترتیبات امنیتی این گروه تروریستی و قطر بوده است.
یک منبع دفاعی که توسط کانال 12 نقل قول شد، تلاش کرد تصویری مثبت‌تر ارائه دهد و اظهار داشت که این حمله «کار خود را انجام داد»، حتی اگر ظاهراً در کشتن هیچ یک از اهداف مورد نظر موفق نبوده باشد.
این منبع گفت: «در داخل حماس، صداهایی شنیده می‌شود که اسرائیل دشمنی غیرمنتظره است و این آنها را می‌ترساند. وقتی می‌بینند در قطر چه اتفاقی افتاده، از آنچه ممکن است در غزه رخ دهد، می‌ترسند.»
همام و دیگر قربانیان شناخته‌شده روز پنجشنبه به خاک سپرده شدند.
حماس گفت که الهیه به لطف «ترتیبات امنیتی ویژه» در قطر توانسته است مراسمی برای پسرش برگزار کند. فوراً مشخص نبود که آیا الهیه در مراسم اصلی شرکت کرده یا یک مراسم خصوصی جداگانه.
حماس عکسی تأییدکننده از حضور الهیه منتشر نکرد و هیچ یک از رهبران ارشد که گمان می‌رفت در محل حمله حضور داشته‌اند، از زمان حمله به صورت عمومی دیده نشده‌اند، زیرا حماس و قطر تلاش کرده‌اند از آن زمان خلاء اطلاعاتی را حفظ کنند.
الهیه ریاست تیم مذاکره‌کننده گروگان‌های حماس را بر عهده داشته است.
حمله به خاک قطر واکنش دیپلماتیک شدید علیه اسرائیل را برانگیخت، حتی گفته می‌شود دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، نیز از نتانیاهو ناراحت شده است.
پولیتیکو روز پنجشنبه گزارش داد که دولت ترامپ از نخست‌وزیر اسرائیل به دلیل تلاش برای از بین بردن رهبران حماس در قطر در حالی که آنها برای بحث در مورد چارچوب پیشنهادی آمریکا برای توافق آزادی گروگان‌ها در اوایل هفته جمع شده بودند، در حال ناامید شدن است.
ترامپ خود روز سه‌شنبه گفت که از «همه جنبه‌های [این حمله] بسیار ناراضی» است. «ما باید گروگان‌ها را بازگردانیم، اما از نحوه انجام این کار بسیار ناراضی‌ام.»
حماس کشته‌شدگان را جهاد لبد، رئیس دفتر خلیل الهیه، مقام ارشد حماس؛ پسر الهیه؛ و سه نفر دیگر که به عنوان «همکار» – یا مشاور یا محافظ شخصی – معرفی شده‌اند: عبدالله عبدالواحد، مؤمن حسونه و احمد عبدالمالک، شناسایی کرد. علاوه بر این، یک افسر امنیتی قطری، سرجوخه بدر سعد محمد الحمیدی الدوسری، نیز کشته شد.
خبرگزاری دولتی قطر پیشتر روز پنجشنبه گزارش داد که دوحه میزبان یک نشست اضطراری عربی-اسلامی در یکشنبه و دوشنبه آینده برای بحث درباره حمله اسرائیل خواهد بود.