اورشلیم — طرح رئیس‌جمهور دونالد ترامپ برای پایان دادن به جنگ در غزه که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آن را پذیرفته است، ائتلاف راست افراطی و اولترا-ارتدوکس اسرائیل را در خطر فروپاشی قرار داده است. شرکای ائتلاف راست افراطی نتانیاهو، پس از جان سالم به در بردن از پیامدهای کشتار ۷ اکتبر حماس، به صراحت اعلام کرده‌اند که از طرح ترامپ حمایت نخواهند کرد.
روز جمعه، حماس در پاسخ به این طرح، با آزادی اسیران اسرائیلی و انتقال اداره غزه به یک نهاد فنی فلسطینی موافقت ضمنی نشان داد، اما گفت که هر دو مورد تنها تحت "شرایط میدانی لازم" برای اجرا پیش خواهند رفت. این گروه شبه‌نظامی از پذیرش کامل چارچوب طرح خودداری کرد.
اندکی پس از آن، ترامپ گفت که پاسخ حماس نشان می‌دهد این گروه برای "صلح پایدار" آماده است و از اسرائیل خواست تا بمباران را متوقف کند تا گروگان‌ها با خیال راحت آزاد شوند، و این طرح را بخشی از تلاش‌های گسترده‌تر صلح در خاورمیانه خواند.
دو پرچمدار دولت راست افراطی، بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی و رئیس حزب صهیونیسم مذهبی، و ایتمار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی و رهبر حزب قدرت یهود، منتظر بازگشت نتانیاهو از واشنگتن در روز سه‌شنبه نماندند و او را به دلیل تسلیم شدن در برابر فشار ترامپ و پذیرش آنچه اسموتریچ "طرح تسلیم" نامید، مورد حمله قرار دادند. در حالی که هیچ‌کدام تهدید به استعفا نکردند، انتخابات برنامه‌ریزی شده برای اکتبر ۲۰۲۶ ممکن است آنها را وادار به کناره‌گیری کند تا از حمایت رای‌دهندگان افراطی خود اطمینان حاصل کنند.
طرح ارائه شده توسط رئیس‌جمهور آمریکا، که تا همین اواخر مورد علاقه راست مذهبی مسیحایی اسرائیل بود، سیلی محکمی به صورت اسموتریچ و بن‌گویر بود که رؤیای تایید آمریکا برای الحاق سرزمین‌های کرانه باختری، تبعید ۲ میلیون ساکن فلسطینی غزه و از سرگیری شهرک‌سازی یهودی در نوار غزه را در سر می‌پروراندند. چند روز قبل، ترامپ نیز قاطعانه اعلام کرده بود که به اسرائیل اجازه الحاق کرانه باختری اشغالی را نخواهد داد.
طرح ترامپ و تایید نتانیاهو، این وزیران را در موقعیتی دشوار در میان حامیانشان قرار داده است، چرا که آنها در تلاشند توضیح دهند که چرا نخست‌وزیری که از او حمایت می‌کردند، اکنون از طرحی که به شدت مخالف آن هستند، پشتیبانی کرده است.
نخست‌وزیر نه تنها نتوانست فهرست خواسته‌های آنها را برآورده کند، بلکه ترامپ او را مجبور کرد تا به همتای قطری خود، محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی، به دلیل تلاش اسرائیل در ۹ سپتامبر برای کشتن مقامات ارشد حماس در دوحه، تماس گرفته و عذرخواهی کند.
اسموتریچ عذرخواهی نخست‌وزیر از رهبر قطر را مورد حمله قرار داد و آن را با تلاش نویل چمبرلین، نخست‌وزیر بریتانیا، برای آرام کردن هیتلر قبل از جنگ جهانی دوم مقایسه کرد. او در ۲۹ سپتامبر در شبکه X نوشت: "عذرخواهی فروتنانه از کشوری که از تروریسم حمایت و تامین مالی می‌کند، یک رسوایی است."
نتانیاهو با موافقت با نقشه راه پایان دادن به جنگ دو ساله، نه تنها خواسته‌های افراط‌گرایان برای ادامه مبارزه تا "پیروزی کامل" و نابودی حماس را کنار گذاشت، بلکه به طور ضمنی بدترین کابوس آنها را پذیرفت: مسیری به سوی تشکیل کشور فلسطین.
اشاره به این گزینه در طرح رئیس‌جمهور ناگزیر مقایسه‌هایی را با توافقات اسلو بین اسرائیل و فلسطین در سال ۱۹۹۳ که در کاخ سفید امضا شد، برانگیخت؛ توافقی که نتانیاهو و حامیانش از آن زمان تاکنون آن را اشتباهی با ابعاد تاریخی دانسته‌اند.
اسموتریچ با حمله مستقیم به نتانیاهو، موافقت او با ترامپ را "تراژدی رهبری که از واقعیت فرار می‌کند" توصیف کرد و افزود: "فرزندان ما مجبور خواهند شد دوباره در غزه بجنگند."
عجله‌ای برای استعفا نیست
با این وجود، بن‌گویر و اسموتریچ همچنان در حال بررسی گزینه‌های خود هستند. یکی از اعضای کنست از حزب صهیونیسم مذهبی به شرط ناشناس ماندن به المانیتور گفت که حزب با "معضل بزرگی مواجه است که آیا فوراً استعفا دهد یا منتظر شکست معامله بماند."
بن‌گویر به همه نمایندگان خود دستور داد که علناً درباره طرح ترامپ اظهار نظر نکنند. با این حال، در جلسه کابینه که نتانیاهو پس از بازگشت خود تشکیل داد، بن‌گویر این توافق را "برای امنیت اسرائیل خطرناک" خواند. بر اساس گزارش ۳۰ سپتامبر رادیو عمومی اسرائیل (کان)، بن‌گویر به نتانیاهو گفت: "این توافق به اهداف جنگی که ما تعیین کرده‌ایم نمی‌رسد. ارتش را از کنترل عملیاتی بر غزه و مناطق اشغالی خارج می‌کند، امنیت اسرائیل را به نیروهای بین‌المللی واگذار می‌کند و به قاتلان حماس عفو می‌دهد. این غیرقابل تصور است."
بن‌گویر به انتقاد از نتانیاهو ادامه داد که به نظر می‌رسد از تعهدات اعلام شده دولت دست کشیده است. او افزود: "این توافق بد پتانسیل تشکیل یک کشور فلسطینی را دارد."
بن‌گویر در ماه ژانویه به دلیل توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها با حماس از دولت استعفا داد، اما مدت کوتاهی پس از آن به سمت خود بازگشت. منابع سیاسی اسرائیلی که با المانیتور صحبت کردند، تایید کردند که نه بن‌گویر و نه اسموتریچ نمی‌خواهند انتخابات زودتر از موعد مقرر برگزار شود. وضعیت اسموتریچ بسیار نامطمئن‌تر است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اگر انتخابات اکنون برگزار شود، او به سختی از حد نصاب انتخاباتی برای ورود به کنست عبور می‌کند، در حالی که حزب بن‌گویر حضور قوی در کنست دارد و حتی به سمت اعداد دو رقمی در مجلس ۱۲۰ نفره در حرکت است.
قمار نتانیاهو
نتانیاهو با پذیرش پیشنهاد ترامپ، ریسک حساب‌شده‌ای را پذیرفت. حتی اگر انتخابات به عنوان مثال به بهار ۲۰۲۶ منتقل شود، او تقریباً یک دوره کامل را با وجود فاجعه عظیمی که تحت نظارت او رخ داد، سپری کرده است.
برای اسموتریچ و بن‌گویر، الحاق و شهرک‌سازی سرزمین‌هایی که آنها به عنوان حق الهی یهودیان می‌دانند، هدف نهایی است، اما نتانیاهو، در آستانه ۷۶ سالگی و با طولانی‌ترین سابقه نخست‌وزیری اسرائیل، بیشتر به میراث خود علاقه‌مند است.
جایزه بزرگ برای نخست‌وزیر اسرائیل، گسترش توافقات ابراهیم سال ۲۰۲۰ که با مهندسی ترامپ صورت گرفت، برای شامل شدن عادی‌سازی با عربستان سعودی خواهد بود، هدفی که ترامپ به شدت آن را ترویج می‌کند. نتانیاهو به نظر می‌رسد که متوجه شده نمی‌تواند صبر ترامپ را در مورد غزه بیشتر از این آزمایش کند.
نتانیاهو احتمالاً تلاش خواهد کرد تا اسموتریچ و بن‌گویر را با تخصیص بودجه اضافی برای توسعه شهرک‌های کرانه باختری یا اصلاحاتی در نقشه راه ترامپ آرام کند. اما بهترین شرط او این است که امیدوار باشد درخواست حماس برای مذاکرات بیشتر در مورد جزئیات، طرح ترامپ را به شکست بکشاند و معمای او را حل کند.