یک قاچاقچی سلاح که از یک قایق ماهیگیری برای ارسال قطعات موشک بالستیک از ایران به شورشیان حوثی در یمن استفاده می‌کرد، به ۴۰ سال زندان در آمریکا محکوم شد.
محمد پهلوان، شهروند پاکستانی، در ژانویه ۲۰۲۴ طی یک عملیات نظامی آمریکا در دریای عرب بازداشت شد؛ عملیاتی که در جریان آن دو نیروی یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا (Navy Seals) غرق شدند.
خدمه پهلوان شهادت دادند که فریب خورده و فکر می‌کردند به عنوان ماهیگیر مشغول به کار هستند.
حوثی‌ها در آن زمان حملات موشکی و پهپادی مداومی را علیه اسرائیل و کشتیرانی تجاری بین‌المللی در دریای سرخ و خلیج عدن انجام می‌دادند و اظهار می‌کردند که در حمایت از مردم غزه عمل می‌کنند. ایران همواره ارسال سلاح به حوثی‌ها را تکذیب کرده است.
شهادت‌های مفصل خدمه در دادگاهی در ایالت ویرجینیای آمریکا، نگاهی نادر به درون عملیات قاچاقی ارائه می‌دهد که به تقویت این حملات کمک می‌کرد.
دادستان‌های فدرال آمریکا پس از محاکمه او گفتند که قطعات یافت شده در قایق پهلوان، «پیچیده‌ترین سیستم‌های تسلیحاتی هستند که ایران به گروه‌های تروریستی دیگر اشاعه می‌دهد.»
این مرد ۴۹ ساله، روز پنجشنبه، پس از محکومیت قبلی در پنج اتهام – از جمله جرایم تروریستی و انتقال تسلیحات کشتار جمعی – به زندان محکوم شد.
اسناد دادگاه نشان می‌دهد که احکام دو فقره از پنج اتهام به صورت همزمان به مدت ۲۴۰ ماه یا ۲۰ سال اجرا خواهد شد. سه فقره دیگر، یک ۲۰ سال دیگر، پس از آن اجرا خواهد شد – که در مجموع به ۴۸۰ ماه یا ۴۰ سال می‌رسد.
مرده متحرک
هشت خدمه که در دادگاه شهادت دادند، گفتند هیچ اطلاعی از محتویات بسته‌های بزرگ روی قایق به نام «یونس» نداشتند.
یکی از خدمه گفت که وقتی از پهلوان در مورد آن سوال کرد، به او گفته شد که سرش به کار خودش باشد.
با این حال، پهلوان به خوبی می‌دانست که محموله چقدر خطرناک است.
او در پیام‌های متنی با همسرش، که چند روز قبل از سفر ژانویه ۲۰۲۴ و دستگیری‌اش ارسال شده بود، از خودش به عنوان «مرده متحرک» یاد کرده بود.
این پیام که به عنوان مدرک در دادگاه استفاده شد، می‌گفت: «فقط دعا کن که سالم برگردیم.»
همسرش از او پرسید: «چرا اینطور حرف می‌زنی، 'شاید برگردیم، شاید نه'؟»
پهلوان به او پاسخ داد: «عزیزم، ماهیت این کار همین است.»
آخرین حرف‌های او به همسرش قبل از حرکت این بود: «مرا در دعاهایت فراموش نکن. ان‌شاءالله خدا مرا سالم به آنجا ببرد و سالم برگرداند، باشد. دعا کن.»
پهلوان برای این سفر مبلغ ۱,۴۰۰ میلیون ریال (۲۵,۲۰۰ پوند؛ ۳۳,۲۷۴ دلار) دریافت کرد – مبلغ قابل توجهی که دادستان‌ها در محاکمه او آن را «پول خطر» توصیف کردند.
وزارت دفاع وقت آمریکا (که اکنون به وزارت جنگ معروف است) در بیانیه‌ای در ماه ژوئن اعلام کرد که این سفر «بخشی از عملیات بزرگ‌تری» بود که توسط دو برادر ایرانی، یونس و شهاب میرکاظمی، تأمین مالی و هماهنگ می‌شد.
این بیانیه افزود که برادران میرکاظمی ظاهراً وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (IRGC) هستند – قدرتمندترین نیروی مسلح در ایران. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسط آمریکا به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی تعیین شده است.
هم شهاب و هم یونس میرکاظمی توسط مقامات آمریکایی متهم شده‌اند، اما هنوز متواری هستند و گمان می‌رود در ایران باشند.
پهلوان قبل از دستگیری، دو سفر موفقیت‌آمیز قاچاق انجام داده بود – یکی در اکتبر ۲۰۲۳ و دومی دو ماه بعد.
دوازده مردی که او برای پیوستن به خود استخدام کرده بود، همگی از پاکستان بودند و برای یافتن کار از مرز به ایران سفر کرده بودند.
دادگاه آمریکا شنید که قبل از شروع سفر دسامبر، خدمه وظیفه داشتند بسته‌های بزرگی را در چابهار در سواحل جنوبی ایران روی قایق بارگیری کنند.
سپس، پس از پنج یا شش روز در دریا، زمانی که نزدیک سواحل سومالی بودند، خدمه توصیف کردند که قایق دیگری در شب در کنار آنها پهلو گرفت و مجبور شدند محموله را تحویل دهند.
مهندی حسن، یکی از خدمه، به دادگاه گفت که حدود پنج مرد در قایق دیگر بودند که به زبانی صحبت می‌کردند که او نمی‌شناخت.
انتظار می‌رفت سفر بعدی آنها، در ماه بعد، همین مسیر را دنبال کند. مانند قبل، از بندر کوچک کنارک آغاز شد و سپس به چابهار رفت، جایی که خدمه مجبور شدند جعبه‌های سنگینی را روی قایق بارگیری کنند.
نیروی دریایی آمریکا بعداً کشف کرد که این بسته‌ها حاوی قطعات موشک بالستیک ساخت ایران، اجزای موشک کروز ضدکشتی و یک کلاهک جنگی بودند.
بر اساس شهادت خدمه، پهلوان در دریا سرش به کار خودش بود و اغلب در کابینش می‌ماند و فیلم‌های تلفن همراهش را تماشا می‌کرد. مهندی حسن گفت گاهی اوقات آنها پهلوان را با یک تلفن همراه دوم – یک تلفن ماهواره‌ای – می‌دیدند، اما نمی‌دانستند چه می‌گوید، زیرا او به زبانی صحبت می‌کرد که آنها نمی‌فهمیدند.
در ۱۱ ژانویه، خدمه گفتند که با صدای پره‌های هلیکوپتر بر فراز سرشان و نزدیک شدن یک کشتی نیروی دریایی آمریکا بیدار شدند. پهلوان از کابینش بیرون آمد تا به همه بگوید که «به حرکت ادامه دهند» و قایق را متوقف نکنند و به آنها گفت که کشتی و هلیکوپترها متعلق به دزدان دریایی هستند.
نیروهای مسلح یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا (Navy Seals) و گارد ساحلی تلاش کردند سوار قایق «یونس» شوند. اسلم حیدر، یکی از خدمه، به دادگاه گفت: «همهمه زیادی بود.»
افسر عملیات ویژه، کریستوفر چمبرز، در طول عملیات کنترل خود را از دست داد و به آب افتاد – و افسر عملیات ویژه درجه یک، نیتن گیج اینگرام، برای نجات او به آب پرید.
یک گزارش داخلی بعداً نشان داد که هر دو مرد به دلیل سنگینی تجهیزاتشان به سرعت غرق شدند. اجساد آنها هرگز پیدا نشد و ۱۰ روز بعد مرگ آنها اعلام شد.
به گفته دادگاه، خدمه به مدت دو روز در کشتی «یونس» ماندند و سپس به یک کشتی نیروی دریایی آمریکا منتقل شدند، جایی که آنها به دو گروه تقسیم شده و در کانتینرهای بدون پنجره نگهداری می‌شدند.
پهلوان به خدمه دستور داد که دروغ بگویند و بگویند که کاپیتان قبلاً فرار کرده است. اسلم حیدر به دادگاه گفت: «او گفت، "به آنها نگویید که من کاپیتان هستم، چون اگر این کار را بکنید، می‌توانم به شما آسیب جدی بزنم."»
او گفت: «او شروع به تهدید ما کرد... صحبت از خانواده و فرزندان بود، اینکه آنها از شما خبری نخواهند داشت و شما هم نمی‌دانید چه بلایی سر آنها آمده است. سپس ما خیلی ترسیدیم و ساکت شدیم.»
به گفته خدمه‌ای که شهادت دادند، یکی یکی از کانتینرها خارج شده و به صورت جداگانه بازجویی شدند. از همه افراد حاضر در کشتی – از جمله پهلوان – پرسیده شد که کاپیتان کیست و به گفته دادستان‌های آمریکایی، پهلوان «به سادگی طفره رفت، دروغ گفت و خود را پنهان کرد.»
ارتش آمریکا اعلام کرد بسته‌های یافت شده در کشتی یونس، اولین تسلیحات ارائه‌شده از سوی ایران بودند که از زمان آغاز حملات حوثی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ، چند ماه پیش، توسط نیروهای آمریکایی توقیف شدند.
اما پهلوان مسیری متداول را برای قاچاقچیان حامل سلاح به مقصد یمن دنبال می‌کرد.
بر اساس گزارش سازمان ملل، بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳، نیروهای آمریکایی و متحدانشان تقریباً ۲.۴ میلیون قطعه مهمات، ۳۶۵ موشک هدایت‌شونده ضدتانک و بیش از ۲۹,۰۰۰ قبضه سلاح سبک و کوچک را از قایق‌های کوچک در دریای عرب توقیف کردند.
به طور معمول، قاچاقچیان از «دهو» (dhow) – نوعی قایق کوچک، اغلب برای ماهیگیری – برای انتقال محموله نزدیک سواحل سومالی استفاده می‌کنند.
همانند کشتی «یونس»، در این منطقه است که سلاح‌ها به قایق‌های کوچک‌تر دیگر منتقل می‌شوند، که سپس به «سواحل خلوت در سواحل جنوبی یمن… جایی که سپس از طریق بیابان به مناطق تحت کنترل حوثی‌ها قاچاق می‌شوند»، این را گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل می‌گوید.
ویلیام فرییر، از اندیشکده «شورای ژئواستراتژی» بریتانیا، به بی‌بی‌سی نیوز گفت که در حالی که بیشتر حملات حوثی‌ها شامل سلاح‌های کوچک‌تر بوده است، قطعات یافت شده در کشتی پهلوان «بسیار پیچیده‌تر هستند و می‌توانند قدرت تخریب بیشتری داشته باشند.»
«خیلی سریع، اکثر شرکت‌های کشتیرانی تصمیم گرفتند مسیر تمام کشتی‌های خود را، در صورت امکان، از اطراف آفریقای جنوبی به جای عبور از دریای سرخ تغییر دهند.»
این انحراف طولانی، حدود ۱۰ تا ۱۲ روز زمان سفر را به هر سفر اضافه می‌کند و سوخت اضافی می‌طلبد که تحلیل‌های قبلی تخمین زده‌اند که برای شرکت‌ها حدود ۱ میلیون دلار (۷۴۸,۷۳۵ پوند) هزینه اضافی در هر سفر رفت و برگشت داشته باشد.
آقای فرییر افزود که تأثیر بر کشتیرانی تجاری تا به امروز ادامه دارد.
او به ما گفت: «در حدود دو ماه پس از حملات اولیه [در اکتبر ۲۰۲۳]، کشتیرانی عبوری از دریای سرخ حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش یافته بود و از آن زمان تاکنون در همین سطح باقی مانده است، حتی با آتش‌بس‌ها.»
وی افزود، حتی اگر حملات حوثی‌ها اکنون کمتر شده باشد، هنوز «به اندازه کافی حملات وجود دارد که شرکت‌های کشتیرانی را متقاعد کند که ارزش ریسک بازگشت به مسیر دریای سرخ را ندارد.»
ایران توسط آمریکا، بریتانیا، اسرائیل و عربستان سعودی متهم شده است که در نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موشک‌ها و سایر سلاح‌ها را از طریق دریا به حوثی‌ها قاچاق می‌کند، از ۱۰ سال پیش که این گروه مسلح دولت به رسمیت شناخته شده یمن را از بخش زیادی از شمال غربی یمن برکنار کرد و جنگ داخلی ویرانگری را آغاز کرد. ایران این اتهامات را رد می‌کند.
در ۵ ژوئن سال جاری، پهلوان به توطئه برای ارائه حمایت و منابع مادی به تروریست‌ها؛ ارائه حمایت مادی به برنامه تسلیحات کشتار جمعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران؛ توطئه و انتقال دستگاه‌های انفجاری به حوثی‌ها، با علم به اینکه این مواد منفجره برای ایجاد آسیب استفاده خواهند شد؛ و تهدید خدمه‌اش مجرم شناخته شد.
دادستان‌ها گفتند: «پهلوان نه تنها یک قاچاقچی با تجربه بود، بلکه می‌دانست چه چیزی را قاچاق می‌کند و هدف استفاده از آن چیست.»
در آخرین درخواست عفو از دادگاه، وکیل پهلوان نوشت که زندگی همسر پهلوان به دلیل ازدواج با او مدت‌ها از خانواده‌اش دور بوده است و از زمان دستگیری او، زندگی همسر و فرزندش «به شدت دشوار و سخت» شده است.
وکیل او گفت: «از زمان صدور حکم هیئت منصفه، تنها تمرکز آقای پهلوان در مکالمات تلفنی‌شان، رفاه خانواده‌اش است. او درباره خودش یا سرنوشتش صحبت نمی‌کند. او از نگرانی برای آینده همسر و فرزندش گریه می‌کند.»
اما دادگاه حکم داد که مجازات سنگین او «به دلیل ماهیت و شرایط جرم و سابقه و ویژگی‌های متهم، مناسب است.»