ساختمان راکتور در نیروگاه هسته‌ای بوشهر در جنوب ایران. عکاس: مجید عسکری‌پور/AFP/Getty Images
ساختمان راکتور در نیروگاه هسته‌ای بوشهر در جنوب ایران. عکاس: مجید عسکری‌پور/AFP/Getty Images

ایران با مشوق اقتصادی 'تریلیون دلاری' ترامپ را به مذاکرات توافق می‌خواند

عباس عراقچی تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را رهبری می‌کند.
عباس عراقچی تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را رهبری می‌کند. عکاس: عامر حلبی/AFP/Getty Images
عامر حلبی/AFP/Getty Images
یک نفتکش در جزیره خارگ، پایانه اصلی صادرات نفت ایران.
یک نفتکش در جزیره خارگ، پایانه اصلی صادرات نفت ایران. عکاس: علی محمدی/بلومبرگ
علی محمدی/بلومبرگ
رئیس جمهور دونالد ترامپ.
رئیس جمهور دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ خارج شد. عکاس: کوین دیش/Getty Images
کوین دیش/Getty Images

مقامات ارشد در تهران به ایالات متحده چشم‌انداز دسترسی به اقتصاد محاصره شده این کشور را به عنوان راهی برای جذب دونالد ترامپ به توافقی هسته‌ای که احتمالاً طول عمر بیشتری خواهد داشت، ارائه می‌دهند.

این استراتژی به شدت یادآور استراتژی روسیه در مذاکراتش با ایالات متحده برای پایان دادن به جنگ در اوکراین است: تلاش برای استفاده از پتانسیل اقتصادی عظیم کشور به عنوان اهرم.

عباس عراقچی، فرستاده ارشد سابق ایران در مذاکرات هسته‌ای که اکنون یک اندیشکده سیاست خارجی دولتی را اداره می‌کند، هفته گذشته در واشنگتن پست نوشت که توافق هسته‌ای جدید می‌تواند دسترسی شرکت‌های آمریکایی به یک گشایش اقتصادی 'تریلیون دلاری' را فراهم کند.

یک روز بعد، مسعود پزشکیان، یک نامزد اصلاح‌طلب در انتخابات ریاست‌جمهوری ۳۰ ژوئن، بر اساس گزارش رسانه‌های دولتی، پتانسیل اقتصادی کشور برای سرمایه‌گذاری خارجی را 'چند تریلیون دلار' خواند.

رهبر ایران، آیت‌الله علی خامنه‌ای، که حرف آخر را در مورد سیاست خارجی می‌زند، روز یکشنبه در سخنانی که از تلویزیون دولتی پخش شد، گفت که اقتصاد ایران 'بسیار بزرگ و متنوع' است و افزود که می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را جذب کند که به 'کسب و کارها و اشتغال' در ایران کمک کند.

این لفاظی‌ها نشان‌دهنده تغییر تاکتیکی ایران است. در گذشته، این کشور به شدت در برابر هرگونه مذاکره در مورد توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ که ترامپ در سال ۲۰۱۸ ایالات متحده را از آن خارج کرد، مقاومت می‌کرد. ایران می‌گفت که 'فشار حداکثری' تحریم‌های ترامپ به این معناست که او قابل اعتماد نیست.

بازگشت به برجام یا توافق جدید؟

در حالی که مقامات ایران در حال حاضر درباره بازگشت به توافق قبلی یا مذاکره برای یک توافق جدید صحبت می‌کنند، این توافق باید تضمین‌های بیشتری نسبت به توافق قبلی داشته باشد. این تضمین‌ها باید در مقابل خروج احتمالی آمریکا در آینده، ثبات و پایداری بیشتری را فراهم کنند.

این تغییر موضع در حالی اتفاق می‌افتد که اقتصاد ایران تحت فشارهای شدید تحریم‌های آمریکا قرار دارد. این فشارها شامل محدودیت‌هایی بر صادرات نفت، دسترسی به بازارهای مالی بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی است. مقامات ایرانی امیدوارند با ارائه چشم‌انداز بازگشایی این اقتصاد بزرگ، انگیزه کافی را برای آمریکا، به ویژه ترامپ، فراهم کنند تا وارد مذاکرات جدی شوند.

تحلیلگران معتقدند که این رویکرد جدید ایران ممکن است با چالش‌هایی روبرو شود. ترامپ در گذشته نشان داده است که به دنبال 'توافق بهتر' است و ممکن است خواهان امتیازات بیشتری باشد. همچنین، عدم اطمینان در مورد سیاست‌های آینده آمریکا و احتمال تغییر دولت در ایران می‌تواند بر سرنوشت این مذاکرات تأثیرگذار باشد.