توافقنامه مواد معدنی که روز چهارشنبه بین ایالات متحده و اوکراین امضا شد، می‌تواند پول بی‌شماری را به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بین دو کشور سرازیر کند که به بازسازی اوکراین پس از پایان جنگ با روسیه کمک خواهد کرد.
اما منابع دست‌نخورده اوکراین که موضوع این توافق هستند، سال‌ها طول می‌کشد تا استخراج شده و به سوددهی برسند. و حتی ممکن است نتوانند آن‌گونه ثروتی را که پرزیدنت ترامپ مدت‌ها گفته بود، تأمین کنند.
هنوز مشخص نیست که این توافقنامه ۹ صفحه‌ای، که متن آن روز پنج‌شنبه توسط دولت اوکراین علنی شد، در عمل چگونه کار خواهد کرد. جزئیات زیادی باید مشخص شوند، اما این توافقنامه یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک راه‌اندازی می‌کند که به طور مشترک توسط کی‌یف و واشنگتن اداره خواهد شد. اگرچه دولت ترامپ می‌خواست کی‌یف از ثروت معدنی خود برای بازپرداخت کمک‌های نظامی گذشته ایالات متحده استفاده کند، متن نهایی ایده تلقی این کمک‌ها به عنوان بدهی را حذف کرده است. به نظر می‌رسد این توافق همچنین به طور خاص در را برای پیوستن نهایی اوکراین به اتحادیه اروپا باز گذاشته است، اقدامی که نه ایالات متحده و نه روسیه با آن مخالفت نکرده‌اند.
اما هیچ اشاره‌ای به تضمین امنیتی — که اوکراین مدت‌ها برای جلوگیری از تجدید قوای روسیه پس از هرگونه آتش‌بس به دنبالش بود — در متن وجود نداشت.
با این حال، امضای مورد انتظار این توافق تقریباً یک چیز را محقق کرده است که دو ماه پیش تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسید: این توافق آقای ترامپ را به آینده اوکراین گره زده است.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز چهارشنبه هنگام اعلام این توافق گفت: «این توافق به وضوح به روسیه نشان می‌دهد که دولت ترامپ متعهد به یک فرآیند صلح با تمرکز بر اوکراینی آزاد، مستقل و مرفه در بلندمدت است.»
تحلیلگران روز پنج‌شنبه بر این عقیده بودند که این توافق می‌تواند اکنون که آقای ترامپ علناً درگیر شده است، علاقه او را به اوکراین تضمین کند.
ولودیمیر فسنکو، تحلیلگر برجسته سیاسی در کی‌یف، گفت: «او یک تاجر است؛ همیشه حساب و کتاب می‌کند. طرز فکر تجاری او رویکردش به سیاست را شکل می‌دهد. بنابراین انگیزه او در این توافق می‌تواند به حفظ علاقه ایالات متحده به اوکراین کمک کند. اینکه این در عمل چگونه پیش خواهد رفت، فقط زمان نشان خواهد داد.»
پارلمان اوکراین هنوز باید این توافقنامه را تصویب کند، که به گفته نمایندگان پارلمان صبح پنج‌شنبه، احتمالاً در دو هفته آینده اتفاق خواهد افتاد.
در نهایت، به نظر می‌رسد اوکراین موفق شده بخشی از آنچه می‌خواست را به دست آورد، اما نه همه آن را. حذف قابل توجه، عدم وجود تضمین امنیتی بود.
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمدهای حاصل از پروژه‌های جدید در مواد معدنی حیاتی، نفت و گاز تامین مالی خواهد شد — و نه از پروژه‌هایی که در حال حاضر فعال هستند.
امضای این توافق در صدمین روز کاری آقای ترامپ، آخرین پیچیدگی در رویکرد همیشه در حال تغییر او به جنگ بود، جنگی که روسیه با تهاجم تمام‌عیار خود به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ آغاز کرد.
آقای ترامپ به دروغ کی‌یف را مقصر آغاز جنگ معرفی کرده و به نظر می‌رسید با پرزیدنت ولادیمیر پوتین از روسیه همبستگی بیشتری نسبت به هر کسی در اوکراین دارد. او بارها این سوال را مطرح کرده است که چرا ایالات متحده تحت ریاست جمهور سابق جو بایدن، بزرگترین متحد کی‌یف شد. و او نارضایتی خود از پرزیدنت ولودیمیر زلنسکی و درخواست‌های کی‌یف برای کمک‌های نظامی بیشتر را پنهان نکرده است.
پایین‌ترین نقطه در روابط اوکراین و ایالات متحده در ۲۸ فوریه رخ داد، زمانی که ابتدا انتظار می‌رفت آقای زلنسکی و آقای ترامپ در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید توافقنامه تقسیم سود مواد معدنی را امضا کنند. آن جلسه یک فاجعه بود. آقای ترامپ و معاونش جی.دی. ونس به طور علنی از آقای زلنسکی انتقاد کردند و از او به طور ناگهانی خواسته شد کاخ سفید را ترک کند. توافق امضا نشد. در پی این اتفاق، دولت ترامپ کمک‌های نظامی و تبادل اطلاعات با اوکراین را به طور موقت متوقف کرد.
اما آقای ترامپ بارها نیز گفته است که می‌خواهد به جنگ پایان دهد، حتی در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که این کار را در ۲۴ ساعت انجام خواهد داد. آقای ترامپ از آن زمان گفته است که منظور او تحت‌اللفظی نبوده است.
همانطور که دولت ترامپ هم روسیه و هم اوکراین را تحت فشار قرار داده تا با یک توافق صلح — یا حداقل، یک آتش‌بس ۳۰ روزه — موافقت کنند، اوکراین تلاش کرده است طرف منطقی ماجرا به نظر برسد. آقای زلنسکی، که پس از فاجعه دفتر بیضی‌شکل برای بهبود روابط با دولت ترامپ تلاش کرده است، بلافاصله با ایده یک آتش‌بس ۳۰ روزه بدون قید و شرط موافقت کرد؛ آقای پوتین موافقت نکرد.
با این حال، برای اوکراین، توافق مواد معدنی فرصتی برای کسب مقداری نفوذ فراهم کرد، حتی در حالی که منتقدان آن را نوعی اخاذی توصیف کردند.
دولت اوکراین در ابتدا دارایی‌های معدنی کشور را به دولت ترامپ برجسته کرده بود، به این امید که سرمایه‌گذاری جذب کند و به تحکیم روابط بین دو کشور کمک کند.
مقامات اوکراینی می‌گویند این کشور ذخایری از بیش از ۲۰ ماده معدنی حیاتی دارد؛ یک شرکت مشاوره ارزش آنها را چندین تریلیون دلار تخمین زده است. اما ممکن است استخراج این مواد معدنی آسان نباشد و نقشه‌های دوران شوروی که محل ذخایر حیاتی را مشخص می‌کنند، هرگز مدرن نشده‌اند و لزوماً به طور کامل تایید نشده‌اند.
کی‌یف به شدت می‌خواست که این توافق شامل نوعی تضمین امنیتی از سوی ایالات متحده باشد. مقامات می‌ترسیدند بدون چنین تضمینی، روسیه بتواند هرگونه آتش‌بس را نقض کند — کاری که مسکو قبلاً انجام داده است.
با این حال، آقای ترامپ گفته است که داشتن یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با ایالات متحده به خودی خود یک تضمین امنیتی خواهد بود — به این معنی که اگر شرکت‌های آمریکایی و دولت ایالات متحده در آینده اوکراین سرمایه‌گذاری کنند، همین به تنهایی روسیه را منصرف خواهد کرد.
از بسیاری جهات، با وجود تمام بحث و جدل‌ها، توافقی که روز چهارشنبه با سر و صدای کمی امضا شد، شبیه به توافقی بود که در ماه فوریه به شکست انجامید.
واکنش‌ها به این توافق در اوکراین روز پنج‌شنبه متفاوت بود.
ویرا ژدان ۳۶ ساله که در شهر زاپوریژیای جنوبی اوکراین زندگی می‌کند و مکرراً مورد حمله روسیه قرار می‌گیرد، گفت این توافق می‌تواند به طور ناعادلانه‌ای پول را از منابع اوکراین به سرمایه‌گذاران آمریکایی سرازیر کند.
او گفت: «این تله‌هایی هستند که دور ما تنگ‌تر می‌شوند و کشور ما را به چاهی عمیق‌تر می‌کشند. ما اینجا و اکنون زندگی می‌کنیم، اما این نوادگان ما خواهند بود که باید با عواقب آن کنار بیایند. این بدون شک اثر قابل توجهی بر آنها خواهد گذاشت.»
اما سوتلانا محمودوا-باردادین ۴۶ ساله که در منطقه سومی نزدیک مرز با روسیه زندگی می‌کند، گفت امیدوار است این توافق به معنای دریافت حمایت بیشتر آمریکا — مانند تسلیحات — باشد. او همچنین گفت امیدوار است «این جنگ تمام‌عیار بالاخره پایان یابد، که اوضاع برای ما بهتر شود.»
همه اینها در روز پنج‌شنبه هنوز مشخص نبود، با متن توافق که مبهم بود و مقامات اوکراینی که در مورد هرگونه وعده‌ای که ممکن است داده شده باشد، سکوت اختیار کرده بودند.
در عوض، زبان توافق به «بیان یک هم‌سویی راهبردی گسترده‌تر و بلندمدت» بین دو کشور، «یک نمایش ملموس از حمایت ایالات متحده آمریکا» برای امنیت و بازسازی اوکراین اشاره داشت.
و همچنین مشخص کرد که چه کسانی از این توافق سودی نخواهند برد.
توافق می‌گوید ایالات متحده و اوکراین می‌خواهند اطمینان حاصل کنند کشورهایی «که در درگیری علیه اوکراین عمل کرده‌اند، از بازسازی اوکراین» پس از رسیدن به صلح سودی نبرند — به عبارت دیگر، روسیه.
اولکساندرا میکولیشین در این گزارش مشارکت داشته است.