نکات کلیدی
ارکیده‌ها، که زمانی کالایی لوکس بودند، اکنون با قیمت ۱۰ دلار یا کمتر به فروش می‌رسند و به پرفروش‌ترین گیاه گلدانی آمریکا تبدیل شده‌اند، به خصوص برای روز مادر.
شبیه‌سازی به پرورش‌دهندگان اجازه می‌دهد ارکیده‌های با کیفیت یکسان را به صورت انبوه تولید کنند، با بلوغ سریع‌تر، که عرضه در بازار انبوه را ممکن می‌سازد.
سرمایه‌گذاری شرکت شکر تایوان (Taiwan Sugar) در کشت بافت به طور قابل توجهی تکثیر ارکیده را افزایش داد و امکان حمل و نقل کارآمد و قیمت مقرون به صرفه را فراهم کرد.
ارکیده‌ها همیشه به خاطر زیبایی گل‌هایشان مورد ستایش بوده‌اند، اما تا همین اواخر، این گیاهان عجیب و غریب کالای لوکسی بودند که پرورش آن‌ها دشوار بود و کمتر کسی توان خریدشان را داشت.
اکنون، این نمادهای سابق ثروت با قیمت کمتر از ۱۰ دلار در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های بزرگ به فروش می‌رسند. آن‌ها پرفروش‌ترین گیاه گلدانی در آمریکا هستند—و بزرگترین روز فروش آن‌ها روز مادر است.
راز موفقیت آن‌ها چیست؟ شبیه‌سازی.
گیاه‌شناسان می‌توانند ارکیده‌ها را از دانه تکثیر کنند، اما سال‌ها طول می‌کشد تا گل بدهند و هیچ دو گیاهی دقیقاً شبیه هم نیستند. برای موفقیت در بازار انبوه، پرورش‌دهندگان باید گیاهانی با کیفیت یکسان—همان ارتفاع، رنگ‌ها و آرایه‌های خیره‌کننده گل—به صورت انبوه و سریع عرضه کنند.
یائو-چین الکس چانگ (Yao-Chien Alex Chang)، متخصص ارکیده و رئیس بخش باغبانی و معماری منظر در دانشگاه ملی تایوان در تایپه می‌گوید: «با شبیه‌سازی، اگر ۱۰ هزار گیاه داشته باشید، کیفیت هر ۱۰ هزار گیاه یکسان خواهد بود.»
علاوه بر این، ارکیده‌های شبیه‌سازی شده در ۱۲ تا ۱۸ ماه بالغ و گل می‌دهند، در مقایسه با سه سال یا بیشتر برای گیاهانی که از دانه شروع شده‌اند.
بازده سرمایه‌گذاری آشکار است.
در سال ۲۰۲۳، آمریکایی‌ها ۲۵۶ میلیون دلار به صورت عمده برای ارکیده‌های گلدانی هزینه کردند—بیشتر از هر گیاه گلدانی دیگری. پوینستیا (Poinsettias)، که تا زمانی که ارکیده‌ها در سال ۲۰۰۹ از آن‌ها پیشی گرفتند، محبوب‌ترین بودند، در همان دوره تنها ۱۶۷ میلیون دلار فروش داشتند.
بر حسب گلدان، تعداد ارکیده‌ها بیش از ۳۴ میلیون واحد بود.
دو تن از بزرگترین پرورش‌دهندگان ارکیده در جهان ماتسویی نورسِری (Matsui Nursery) در سالیناس، کالیفرنیا و تای‌سوکو آمریکا (Taisuco America) در آرومِز، کالیفرنیا، زیرمجموعه شرکت شکر تایوان (Taiwan Sugar Corp) هستند.
به گفته ترزا ماتسویی (Teresa Matsui)، رئیس و مدیر عامل این شرکت، ماتسویی نورسِری سالانه ۲.۳ میلیون ارکیده می‌فروشد که ۱۴ درصد از فروش آن مربوط به روز مادر است. به گفته ریچارد مونیوز (Richard Muñoz)، مدیر عملیات و مدیر ایمنی این شرکت، تای‌سوکو آمریکا سالانه تا دو میلیون گیاه می‌فروشد که ۱۱ تا ۱۵ درصد آن مربوط به روز مادر است.
آن‌ها در مجموع حدود نیم میلیون گیاه را برای این تعطیلات ارسال خواهند کرد.
توانایی تأمین قفسه‌های تریدر جوز (Trader Joe’s)، هوم دیپو (Home Depot) و سایر فروشگاه‌ها سالانه با ده‌ها میلیون ارکیده، یک قرن نوآوری را طلبید، با وجود تنوع و گستره فوق‌العاده این گیاهان.
حدود ۳۰ هزار گونه بومی و حداقل ۱۵۰ هزار هیبرید دست‌ساز وجود دارد. آن‌ها در تمام قاره‌های جهان به جز قطب جنوب و در هر محیطی، از بیابان‌ها تا جنگل‌های بارانی گرمسیری یافت می‌شوند. هیچ گیاه گلدار دیگری از نظر تنوع گونه‌ای یا دامنه جغرافیایی به آن‌ها نزدیک نمی‌شود.
و با این حال، گیاه‌شناسان اولیه برای پرورش این گل‌های شگفت‌انگیز سازگار با مشکل مواجه بودند.
اول از همه، آن‌ها نمی‌دانستند چگونه دانه‌ها را جوانه بزنند.
در طبیعت، ارکیده‌ها از دانه جوانه می‌زنند، اما این دانه‌ها چالش‌های زیادی دارند. آن‌ها کوچکترین دانه‌های هر گیاهی در جهان هستند و برخلاف لوبیا یا سایر دانه‌هایی که بافت گوشتی‌شان جنین را تغذیه می‌کند، دانه‌های ارکیده چیزی برای تغذیه نسل بعدی خود ذخیره ندارند.
مارک هاچادوریان (Marc Hachadourian)، سرپرست ارشد ارکیده‌ها در باغ گیاه‌شناسی نیویورک می‌گوید: «آن‌ها شبیه گرد و غبار هستند. دانه خشخاش در مقایسه با آن‌ها شبیه نارگیل به نظر می‌رسد.»
گیاه‌شناسان متعجب بودند که جنین ارکیده چگونه تغذیه می‌شود؟
نزدیک به شروع قرن گذشته، یک گیاه‌شناس فرانسوی کشف کرد که قارچ‌ها مواد مغذی مورد نیاز ارکیده‌ها و دانه‌هایشان را تأمین می‌کنند و دو دهه بعد، یک گیاه‌شناس در دانشگاه کورنل (Cornell University) روشی برای جوانه‌زنی دانه‌ها در آزمایشگاه با جایگزینی قارچ با یک ژل غنی از مواد مغذی ابداع کرد.
این پیشرفت‌ها، اگرچه قابل توجه بودند، برای رساندن ارکیده به همه جا کافی نبودند.
تغییرات در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، زمانی که شرکت شکر تایوان (Taiwan Sugar) یا TSC، نقشی محوری در محبوبیت این گیاه ایفا کرد.
TSC که قیمت شکر از بازار آن را کنار زده بود، این شرکت دولتی به دنبال منبع درآمد جدیدی گشت. آن‌ها ارکیده‌ها را انتخاب کردند و به شدت در تکنیک‌های کشت بافت سرمایه‌گذاری کردند، روشی از تکثیر که به شبیه‌سازی نیز معروف است.
فالانوپسیس (Phalaenopsis)—«ارکیده پروانه‌ای» که امروزه در بازارها و فروشگاه‌های بزرگ رایج است—تمرکز اصلی بخش کشاورزی TSC شد.
راب گریزباخ (Rob Griesbach)، یک متخصص ژنتیک گیاهی که در آن زمان در وزارت کشاورزی کار می‌کرد و به دلیل توسعه ارکیده تویلند (Toyland) اعتبار دارد، یک مینیاتور با رشد آسان، گفت: «چند نفر نشان دادند که چگونه فالانوپسیس را با کشت بافت پرورش دهند، اما تعداد زیادی گیاه به دست نیاوردند. در تایوان، آن‌ها فرآیندی را کشف کردند که می‌توانست تعداد زیادی گیاه تولید کند. به جای صدها، می‌توانستند صدها هزار به دست آورند.»
فالانوپسیس‌های کشت شده تجاری معمولاً با بریدن قسمت‌هایی از ساقه گیاه که در آن گره‌ای با جوانه خفته قرار دارد، شبیه‌سازی می‌شوند. یک ساقه ممکن است چندین گره داشته باشد و هر کدام را می‌توان به یک گیاه گلدار تکثیر کرد که از نظر ژنتیکی با والد خود یکسان است.
چانگ از دانشگاه ملی تایوان می‌گوید: «می‌توانید این یک گیاه را به سه گیاه تبدیل کنید. پس از این، شاید در عرض دو ماه، دوباره همین کار را انجام می‌دهید. سه گیاه شما نه گیاه می‌شوند. و سپس دوباره، و ۲۷ گیاه خواهید داشت.»
از نظر تئوری، میلیون‌ها شبیه از یک ارکیده زیبا می‌توانند به دست آیند. اما از آنجایی که احتمال جهش با هر نسل از شبیه‌ها بیشتر می‌شود، اکثر پرورش‌دهندگان ترجیح می‌دهند تعداد زیادی گیاه از یک والد تکثیر نکنند.
یادگیری تولید مطمئن گیاهان با کیفیت بالا به سرعت و به صورت انبوه یک پیشرفت بزرگ بود، اما رساندن آن‌ها به بازار نیز به همان اندازه اهمیت داشت.
امروزه، بیشتر ارکیده‌های گلدانی که در ایالات متحده فروخته می‌شوند در خارج از کشور تکثیر می‌شوند، که بیشترین تعداد آن‌ها از تایوان می‌آید.
چالش اصلی حمل و نقل است.
شبیه‌سازی در این زمینه نیز مزیتی فراهم می‌کند، زیرا به پرورش‌دهندگان اجازه می‌دهد حداکثر تعداد گیاه با اندازه یکسان را در جعبه‌های بسته‌بندی یکنواخت بسته‌بندی کنند—این یک صرفه‌جویی در هزینه‌هاست.
مونیوز از تای‌سوکو می‌گوید: «ارقام اولیه بیشتر گیاهان تولید شده از دانه بودند. اگرچه از نظر اندازه و رنگ بسیار منحصر به فرد بودند، حمل و نقل آن‌ها چالش بزرگی بود.»
۶۰ تا ۱۰۰ گلدان شبیه، بسته به میزان بلوغ آن‌ها، در یک جعبه مقوایی تهویه‌دار جای می‌گیرند و ۵۲۰ تا ۶۰۰ جعبه را می‌توان در یک کانتینر حمل و نقل ۴۰ فوتی با کنترل دما بارگیری کرد برای سفری که حدود ۱۸ روز طول می‌کشد، اگر مقصد کالیفرنیا باشد.
شرکت‌های آمریکایی به رشد گیاهان ادامه می‌دهند تا زمانی که برای بازار آماده شوند.
در مدت زمان کوتاهی حدود چهار تا شش ماه، ارکیده‌های فالانوپسیس می‌توانند به بازارهای خرده‌فروشی در سراسر کشور در اوج گلدهی ارسال شوند.
گریزباخ می‌گوید: «باور نکردنی است. آن‌ها را با کمتر از ۱۰ دلار می‌خرم و سه ماه دوام می‌آورند.»
برای ارتباط با جو کراون مک‌گینتی: [email protected]