توافق منابعی که دونالد ترامپ با اوکراین منعقد کرده است، حداقل تا یک دهه آینده منجر به تولید معدنی نخواهد شد و نیازمند سرمایه‌گذاری عظیم بخش خصوصی برای راه‌اندازی پروژه‌ها است.
این دیدگاه شرکت‌ها و متخصصان باتجربه این صنعت نسبت به این توافق است که روز پنجشنبه توسط پارلمان کی‌یف تصویب شد. این توافق با هدف افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های معدن و انرژی اوکراین و ایجاد یک "صندوق مشترک سرمایه‌گذاری بازسازی" از عواید پروژه‌های آتی صورت گرفته است.
اریک راسموسن، رئیس سابق بخش منابع طبیعی در بانک اروپایی بازسازی و توسعه، گفت: "این ممکن است 10 تا 15 سال طول بکشد؛ این نوع جدول زمانی است که ما در مورد آن صحبت می‌کنیم."
پیتر برایانت، رئیس گروه مشاوره‌ای معدنی کلارئو (Clareo)، گفت که این توافق "تا 10 سال آینده تأثیر کمی بر کاهش ریسک زنجیره تأمین خواهد داشت، زیرا حداقل این مدت زمان برای کشف و توسعه معادن" در این کشور اروپای شرقی لازم است.
منابع طبیعی تجاری اوکراین شامل سنگ آهن، زغال سنگ، لیتیوم، گرافیت و سنگ‌های حاوی تیتانیوم است. این کشور همچنین سومین تولیدکننده بزرگ گاز در اروپا است. ناظران می‌گویند که توسعه‌های آتی نفت و گاز نیز در توافق منابع گنجانده خواهد شد و ممکن است سریع‌تر از پروژه‌های معدنی توسعه یابند.
با این حال، موانع بزرگی از جمله جنگ جاری روسیه علیه اوکراین، داده‌های زمین‌شناسی ناقص، زیرساخت‌های به شدت آسیب‌دیده و پتانسیل فساد - علاوه بر چالش‌های معمول برای راه‌اندازی هر پروژه منابع جدید - به این معنی است که ممکن است تا سال 2040 طول بکشد تا معادنی که تحت این توافق توسعه می‌یابند، تولید مواد معدنی را آغاز کنند.
یولیا سویریدنکو، یکی از وزرای اوکراینی و امضاکنندگان این توافق، روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت که خود صندوق "ظرف چند هفته" عملیاتی خواهد شد.
با این حال، چند گام دیگر باقی مانده است تا نتایج ملموسی حاصل شود. سال‌ها اکتشاف زمین‌شناسی قبل از تهیه یک مطالعه امکان‌سنجی و شروع جذب سرمایه برای توسعه پروژه لازم است.
برایان منل، مدیرعامل TechMet، از توافقی استقبال کرد که به گفته او "تلاش‌های" شرکت تحت حمایت دولت آمریکا برای دستیابی به یک ذخیره بزرگ لیتیوم در مرکز اوکراین را "تسریع خواهد کرد"، در عین حال اضافه کرد که راه‌اندازی سایت‌ها زمان و پول زیادی می‌خواهد.
او گفت: "این‌ها پروژه‌های جدیدی هستند که نیازمند سرمایه‌گذاری، مطالعه امکان‌سنجی و توسعه هستند، که در هر جایی چالش‌برانگیز است."
صندوق سرمایه‌گذاری بازسازی آمریکا و اوکراین فقط پروژه‌های جدید را پوشش می‌دهد، بنابراین سایت‌های موجود مانند معادن سنگ آهن که توسط شرکت معدنی اوکراینی Ferrexpo (با فهرست FTSE 250) و اکتشاف سنگ آهن که توسط Black Iron (با فهرست تورنتو) توسعه یافته‌اند، تحت پوشش قرار نخواهند گرفت.
با این وجود، مت سیمپسون، مدیرعامل Black Iron، گفت که پروژه شیمانیفسکه (Shymanivske) همچنان حیاتی است "برای کمک به جذب سرمایه‌گذاری از کشورهای خارجی به اوکراین" پس از پایان جنگ. او افزود که چالش در آن زمان "دسترسی به نیروی کار ماهر" خواهد بود و اشاره کرد که از زمان شوروی، معادن کمی در اوکراین ساخته شده‌اند.
حتی مقامات اوکراینی نیز اذعان می‌کنند که قبل از اینکه این صندوق شروع به توزیع سود کند، انتظار طولانی‌مدتی در پیش است.
سویریدنکو در روز امضای توافق در شبکه X گفت: "ما انتظار داریم که در 10 سال اول، سود و درآمدهای صندوق توزیع نشود، بلکه مجدداً در اوکراین - در پروژه‌های جدید یا بازسازی - سرمایه‌گذاری شود."
یکی دیگر از موانع، دسترسی به داده‌های بررسی زمین‌شناسی دوران شوروی است که نقشه ثروت معدنی اوکراین را ترسیم می‌کند و بخش زیادی از آن به دلیل جنگ طبقه‌بندی شده است. کارشناسان همچنین اشاره می‌کنند که با توجه به سابقه طولانی اوکراین در زمینه معدن، بهترین ذخایر ممکن است قبلاً بهره‌برداری شده باشند.
یکی از مدیران معدنی فعال در این کشور گفت: "این ایده رمانتیک که دریاچه‌هایی از لیتیوم وجود دارد که می‌توان از آن‌ها بهره‌برداری کرد، به سادگی واقعیت ندارد." وی افزود که توافق آمریکا و اوکراین "در دهه آینده هیچ تحولی ایجاد نخواهد کرد."
هوگو کوردن-لوید، دستیار ارشد در گروه مشاوره ریسک (Risk Advisory Group)، نیز به "موانع متعدد" برای شرکت‌ها اشاره کرد. این موانع از "مسائل معمول فساد و رشوه تا امنیت فیزیکی" متغیر است. "آیا شرکت‌های معدنی باید هزینه پاکسازی زمین از مهمات منفجر نشده را بپردازند؟"
برای جیم نورث، مدیرعامل سابق Ferrexpo، "سوال بزرگ این است: 'آتش‌بس چگونه خواهد بود؟'"
حفظ زمین‌های اوکراینی اشغال شده توسط روسیه، که شامل معادن زغال سنگ قابل توجه و برخی منابع لیتیوم است، فرصت‌های اوکراین را کاهش خواهد داد.
نورث افزود: "آنچه مورد نیاز خواهد بود، کسی است که قدم پیش بگذارد و آن اولین سرمایه‌گذاری بزرگ را انجام دهد تا اعتماد ایجاد شود."
DTEK، بزرگترین تولیدکننده خصوصی برق اوکراین و تولیدکننده گاز طبیعی و زغال سنگ، اعلام کرد که با سه شرکت آمریکایی که علاقه‌مند به همکاری تحت این توافق هستند، صحبت کرده است.
ماکسیم تیمچنکو، مدیرعامل این شرکت، گفت که این توافق به سرمایه‌گذاران نشان داد که اوکراین "برای تجارت آماده است". وی افزود که شرکتش در حال حاضر با شرکت‌هایی مانند GE Vernova، Fluence، Honeywell و Venture Global همکاری می‌کند.
برخی ناظران معتقدند که پروژه‌های انرژی، که زمان‌های سررسید کوتاه‌تری دارند، احتمالاً از اولین پروژه‌هایی خواهند بود که تحت این چارچوب توسعه می‌یابند.
شرکت دولتی نفتوگاز (Naftogaz) قبل از حمله تمام عیار روسیه به اوکراین در سال 2022، چندین پروژه توسعه را در نظر داشت، از جمله یک میدان گازی عمیق در دریای سیاه، و مذاکراتی با اکسون‌موبیل (ExxonMobil)، هالیبرتون (Halliburton) و شورون (Chevron) در مورد پروژه‌ها انجام داد.
با این حال، حتی حامیان اوکراین نیز اذعان دارند که راه دشواری در پیش است. اندرو فارست، غول معدنی استرالیایی که از زمان شروع جنگ 25 میلیون دلار استرالیا به اوکراین کمک مالی کرده است، گفت که شرکت او "هیچ چیز در رادار ما" در مورد پروژه‌های معدنی در این کشور ندارد.
او گفت: "ما برای حمایت از اوکراین در اوکراین سرمایه‌گذاری خواهیم کرد، نه از این منظر که 'آیا این بهترین فرصتی است که می‌توانیم به سراغش برویم'."