رئیس جمهور دونالد ترامپ در حال دست دادن با امیر قطر، تمیم بن حمد آل ثانی، در کاخ سفید در سال ۲۰۱۹. (Evan Vucci/AP)
رئیس جمهور دونالد ترامپ در حال دست دادن با امیر قطر، تمیم بن حمد آل ثانی، در کاخ سفید در سال ۲۰۱۹. (Evan Vucci/AP)

پیش از جنجال هواپیمای قطری، ترامپ هدایای خارجی — و قطر — را تحقیر می‌کرد

ترامپ پیشتر به کمک‌های مالی خارجی و حتی قطری به بنیاد کلینتون حمله کرده بود. اکنون او می‌خواهد بزرگترین هدیه را بپذیرد.

اگر قبلاً این را نشنیده‌اید، همین حالا آن را بشنوید: یک کشور فوق‌العاده ثروتمند و نفت‌خیز خاورمیانه ده‌ها میلیون دلار صرف هدایایی می‌کند که به بنیادی تحت کنترل یک سیاستمدار برجسته آمریکایی می‌رسد.

در سال ۲۰۱۶، دونالد ترامپ این اقدام را یک معامله ذاتاً فاسد قلمداد می‌کرد — معامله‌ای که فرد را از خدمت به عنوان رئیس‌جمهور رد صلاحیت می‌کند. (در آن مورد، هیلاری کلینتون.)

در سال ۲۰۲۵، ترامپ پذیرش چنین هدیه‌ای را کاری عاقلانه می‌داند. (در این مورد، برای خودش.)

مقایسه حملات ترامپ در سال ۲۰۱۶ به کمک‌های خارجی بنیاد کلینتون و تلاش او در هفته جاری به عنوان رئیس‌جمهور برای پذیرش هواپیمای ۴۰۰ میلیون دلاری از قطر، مقایسه‌ای کامل نیست. اولاً، مبلغ دلاری در مورد ترامپ بیشتر است. ثانیاً، این هواپیما در دوران ریاست جمهوری او به عنوان ایر فورس وان (Air Force One) استفاده خواهد شد، پیش از آنکه پس از پایان دوره ریاستش به بنیاد کتابخانه‌اش منتقل شود.

ترامپ همچنین روز دوشنبه ادعا کرد که شخصاً از این هواپیما پس از خروج از دفتر ریاست استفاده نخواهد کرد. این می‌تواند او را تا حدودی، از نظر قانونی، مصون بدارد.

اما صرف اینکه چیزی ممکن است از نظر قانونی مجاز باشد، به معنای حکمرانی خوب نیست. و پذیرش چنین هدیه فوق‌العاده گران‌قیمتی از سوی یک کشور خاورمیانه، آشکارا با اظهارات گذشته او در مورد نفوذپذیری خارجی در تضاد است.

ترامپ مرتباً می‌گفت که کمک‌های مالی خارجی به بنیاد کلینتون، کلینتون را در شغلش به عنوان وزیر امور خارجه به شدت تحت تأثیر و وابسته به نهادهای خارجی قرار داده است. او از کشورهای خاورمیانه — و اغلب به طور مشخص قطر — نام می‌برد و می‌گفت که سوابق حقوق بشری آن‌ها این وضعیت را بدتر می‌کند.

ترامپ در مناظره اکتبر ۲۰۱۶ با کلینتون گفت: "این یک تشکیلات مجرمانه است. عربستان سعودی ۲۵ میلیون دلار، قطر — همه این کشورها پول می‌دهند. شما در مورد زنان و حقوق زنان صحبت می‌کنید؟ پس این‌ها افرادی هستند که همجنس‌گرایان را از ساختمان‌ها به پایین می‌اندازند. این‌ها افرادی هستند که زنان را می‌کشند و با زنان به طرز وحشتناکی رفتار می‌کنند. و با این حال شما پول آن‌ها را می‌گیرید."

ترامپ در اوت همان سال نیز نکته مشابهی را مطرح کرده بود و اشاره داشت که این کشورها با دولت آمریکا تجارت دارند که می‌تواند تحت تأثیر قرار گیرد.

ترامپ گفت: "بنیاد کلینتون تا ۶۰ میلیون دلار از کشورهای خاورمیانه که زنان، همجنس‌گرایان و افراد با مذاهب مختلف را سرکوب می‌کنند، پذیرفته است. کمک‌کنندگان به این بنیاد شامل شرکت‌ها و افرادی بودند که مسائل مهمی در وزارت امور خارجه داشتند. این خوب نیست."

و در ژوئن ۲۰۱۶:

ترامپ گفت: "هیلاری میلیون‌ها دلار از کویت، قطر، عمان و بسیاری کشورهای دیگر که به طرز وحشتناکی با زنان و شهروندان دگرباشان جنسی بدرفتاری می‌کنند، دریافت کرده است."

ترامپ در سال ۲۰۱۷ حتی گفت که قطر "از لحاظ تاریخی در سطح بسیار بالایی تأمین‌کننده مالی تروریسم بوده است."

(ترامپ از آن زمان به کشورهای خاورمیانه‌ای که زمانی به شدت از آن‌ها انتقاد می‌کرد — از جمله قطر و عربستان سعودی — نزدیک‌تر شده است، با وجود گزارش‌های مستمر در مورد نقض عمده حقوق بشر در آن‌ها. به عنوان مثال، قطر همچنان در رتبه‌بندی‌های جهانی حقوق بشر و آزادی‌های فردی نزدیک به پایین‌ترین رتبه قرار دارد. مرتبط با این موضوع، این کشورها روابط تجاری مهمی با خانواده ترامپ برقرار کرده‌اند. این شامل سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری صندوق ثروت دولتی عربستان سعودی در شرکت سرمایه‌گذاری خصوصی جرد کوشنر، داماد ترامپ، و همچنین اعلام اخیر شرکت رئیس‌جمهور در مورد یک مجموعه تفریحی گلف ۵.۵ میلیارد دلاری در قطر است.)

ترامپ خارج کردن پول خارجی از سیاست را یکی از محورهای اصلی کمپین ۲۰۱۶ خود قرار داد. او حتی قراردادی را ارائه داد که مقامات دولتی را از لابی‌گری برای دولت‌های خارجی پس از خروج از پست منع می‌کرد.

و او مرتباً این پول را به عنوان ذاتاً فاسد مطرح می‌کرد و می‌گفت که ذینفع آشکارا در مقابل آن چیزی دریافت می‌کند.

ترامپ در اکتبر ۲۰۱۶ گفت: "هدف من دور نگه داشتن پول خارجی از سیاست آمریکاست. هدف هیلاری کلینتون این است که دفتر بیضی را برای فروش به هر کشوری که بالاترین قیمت را پیشنهاد دهد، بگذارد."

همان هفته، او پول خارجی را به دریافت قراردادهای تجاری و مزایای دیگر توسط آن کشورها ربط داد.

ترامپ گفت: "چرا فکر می‌کنید آن‌ها در چین و مکزیک و همه این کشورها این همه معاملات باورنکردنی انجام می‌دهند؟ چرا فکر می‌کنید؟ فکر می‌کنید به این دلیل که سیاستمداران آنقدر احمق هستند؟ برخی از آن‌ها هستند. اما می‌خواهید بدانید که آن‌ها کنترل کامل بر سیاستمداران ما دارند."

او در اوت ۲۰۱۶ افزود: "سپس تمام پولی بود که از دولت‌های خارجی و شرکت‌ها به بنیاد کلینتون سرازیر شد. این پرداخت در ازای بازی بود."

و در حالی که گاهی به کارهای مشخصی که ادعا می‌کرد کلینتون در مقابل انجام داده اشاره می‌کرد — اغلب با اغراق — ترامپ بارها گفت که چنین هدایایی با انتظارات آشکار همراه است.

ترامپ در اوت ۲۰۱۵ گفت: "هفته گذشته ۵ میلیون دلار پیشنهاد یک لابی‌گر بسیار مهم را رد کردم، زیرا چیزی شبیه به آن کاملاً با قید و شرط همراه است. او در یک یا دو سال آینده نزد من خواهد آمد و چیزی را برای کشوری که نمایندگی می‌کند یا برای شرکتی که نمایندگی می‌کند، خواهد خواست."

امروز، ترامپ و دولت او ساز بسیار متفاوتی می‌زنند.

کارولین لیویت (Karoline Leavitt)، سخنگوی کاخ سفید، روز دوشنبه استدلال کرد که ترامپ هرگز نمی‌تواند توسط یک نهاد خارجی رشوه بگیرد زیرا او "فقط با در نظر گرفتن منافع عمومی آمریکا کار می‌کند." ترامپ این اقدام را "حرکتی بزرگ" خواند — و گفت که "هرگز آن را رد نمی‌کند." او گفت که برای انجام چنین کاری باید "احمق" بود.

اگر به برخی دیگر از اظهارات و اقدامات گذشته او نگاه کنید، این موضوع چندان تعجب‌آور نیست. در حالی که ترامپ زمانی که کلینتون حریف او بود، در مورد رهایی دولت آمریکا از نفوذ خارجی حرف‌های بزرگی می‌زد، اقدامات او از آن زمان به بعد در جهت بسیار معامله‌گرایانه و چاپلوسانه‌تری بوده است.

اولاً، با وجود اینکه ترامپ ممنوعیت لابی‌گری خارجی خود را در دوره اول ریاستش اجرا کرد، او فقط چند ساعت قبل از ترک دفتر در سال ۲۰۲۱ این ممنوعیت را لغو کرد. سپس پم باندی را به عنوان دادستان کل خود انتخاب کرد، کسی که پیش از این به عنوان لابی‌گر دولت قطر ثبت شده بود. (باندی اخیراً تحلیلی نوشته است که در آن اهدای هواپیما توسط قطر را "از نظر قانونی مجاز" دانسته است.)

ترامپ همچنین گاهی اوقات اشاره کرده است که با کمال میل چنین هدایایی را خواهد پذیرفت. پیش از انتخابات ۲۰۱۶، او سال‌ها در مورد اینکه فرودگاه‌های خاورمیانه چقدر مجلل و فوق‌العاده هستند صحبت کرده بود و آن‌ها را با فرودگاه‌های آمریکایی مقایسه می‌کرد.

یک بار، هنگام بحث در مورد این موضوع، او به پیشنهاد پرسودی از یک تاجر خارجی صرفاً برای صرف شام اشاره کرد.

ترامپ گفت: "و آن‌ها از من خواستند به یک شام بروم و من گفتم 'نمی‌توانم'. و آن‌ها گفتند 'ما به شما پول زیادی خواهیم پرداخت'." او افزود: "با وجود اینکه من ثروتمند هستم، منظورم این است که این پول زیادی برای صرف یک شام در دو بلوکی خانه‌تان بود. یک مبلغ هنگفت."

او گفت: "پس گفتم 'می‌روم'. راستش را می‌گویم. نه، باید بفهمید. می‌توانید واقعاً ثروتمند باشید، اما اگر قرار است صدها هزار دلار برای صرف یک شام در دو بلوکی خانه‌تان دریافت کنید و این کار را نکنید، وقت بازنشستگی است."

آن تاجر اهل قطر بود.