بر اساس گزارش دیدبان هسته‌ای سازمان ملل متحد، ایران ذخایر اورانیوم با غنای بالای خود را تا ۵۰ درصد افزایش داده است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که این کشور با ایالات متحده برای حل و فصل بن‌بست هسته‌ای خود با غرب، در حال مذاکره است و به تبع آن، ریسک‌ها را بالا می‌برد.
طبق یک گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) که به دست فایننشال تایمز رسیده است، تا ۱۷ مه، ایران ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد در اختیار داشته است. این میزان، افزایش چشمگیر ۱۳۳.۸ کیلوگرمی نسبت به فوریه را نشان می‌دهد.
ایران تنها کشوری بدون سلاح هسته‌ای است که اورانیوم را تا این سطح بالا غنی کرده است – تحولی که آژانس آن را "مسئله‌ای نگران‌کننده" به دلیل خطرات قابل توجه اشاعه هسته‌ای نامید. اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد، فقط کمی پایین‌تر از درجه تسلیحاتی است که عموماً در ۹۰ درصد غنا تعریف می‌شود.
این تشدید تنش در بحبوحه مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده، که با میانجی‌گری عمان از آوریل آغاز شده، اتفاق می‌افتد. با وجود پنج دور مذاکره، دو طرف بر سر برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران عمیقاً اختلاف نظر دارند.
دولت ترامپ اصرار دارد که ایران باید پیش از لغو تحریم‌ها، تمام غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، در حالی که تهران برنامه غنی‌سازی خود را یک حق حاکمیتی می‌داند و هرگونه عقب‌نشینی را "خط قرمز" توصیف می‌کند که از آن عبور نخواهد کرد.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که افزایش ذخایر اورانیوم، هم ریسک‌های دیپلماسی را بالا می‌برد و هم به فوریت دستیابی به یک توافق برای حل بحران می‌افزاید.
کلسی داونپورت (Kelsey Davenport) از انجمن کنترل تسلیحات (Arms Control Association) گفت: "اگر هیئت مدیره [آژانس بین‌المللی انرژی اتمی] قطعنامه‌ای را تصویب کند، ایران احتمالاً تلافی خواهد کرد، که این امر پیشرفت‌های تهران و واشنگتن را در میز مذاکره به خطر می‌اندازد."
وی افزود که یک توافق هسته‌ای جامع بهترین راه برای حل نگرانی‌های آژانس است. "هم ایالات متحده و هم ایران باید در واکنش به گزارش آژانس خویشتنداری نشان دهند و بر دستیابی به توافق متمرکز بمانند."
در آخرین تلاش دیپلماتیک، بدر بن حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، روز شنبه به تهران سفر کرد تا "عناصر یک پیشنهاد ایالات متحده" را تحویل دهد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، اظهار داشت که تهران "به طور مناسب" پاسخ خواهد داد.
ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای این کشور صلح‌آمیز است و با ممنوعیت‌های دینی علیه سلاح‌های هسته‌ای مطابقت دارد.
اما به گفته کارشناسان، اکنون ایران ظرفیت تولید مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای را در کمتر از دو هفته دارد.
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین نگرانی‌های دیرینه خود را در مورد عدم شفافیت ایران تکرار کرد. بازرسان می‌گویند تهران نتوانسته توضیحات معتبری برای مواد هسته‌ای اعلام نشده یافت شده در سه سایت که بخشی از یک تحقیقات طولانی‌مدت توسط این نهاد نظارتی است، ارائه دهد و این امر تأیید اینکه آیا این مواد مصرف شده، مخلوط شده یا خارج از پادمان‌های بین‌المللی باقی مانده‌اند را ناممکن می‌سازد.
وزارت امور خارجه ایران گزارش آژانس مستقر در وین را با انگیزه سیاسی دانست و ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان را به ترویج روایتی "تکراری و ناعادلانه" متهم کرد.
اما مسائل حل نشده، وضعیت شکننده دیپلماسی کنونی را برجسته می‌کند. ماه‌های آتی حیاتی هستند زیرا ایران با تهدیدات نظامی احتمالی – به ویژه از سوی اسرائیل – و امکان قریب‌الوقوع تحریم‌های جدید سازمان ملل مواجه است.
قدرت‌های اروپایی هشدار داده‌اند که اگر ایران به محدودیت‌های هسته‌ای پایبند نباشد، ممکن است تا اکتبر مکانیزم "بازگشت تحریم‌ها" (snapback) را فعال کنند؛ اقدامی که می‌تواند تنش‌ها را به شدت افزایش دهد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، گفته است که راه حل دیپلماتیک برای بحران را ترجیح می‌دهد اما نسبت به اقدام نظامی در صورت عدم دستیابی به توافق هشدار داده است.
علی واعظ، تحلیلگر ارشد مسائل ایران در گروه بین‌المللی بحران (International Crisis Group)، هشدار داد که بدون پیشرفت معنی‌دار در آینده نزدیک، مذاکرات در خطر فروپاشی قرار گرفته و به بن‌بستی خصمانه‌تر در وین و نیویورک منجر خواهد شد.
واعظ گفت: "گزارش آژانس، ابهام‌گویی ایران در مورد کارهای اعلام نشده گذشته‌اش و تشدید فعالیت‌های هسته‌ای کنونی‌اش را تأیید می‌کند."
"تا زمانی که ایالات متحده و ایران نتوانند در مذاکرات خود پیشرفتی داشته باشند، تلاش‌های دیپلماتیک که تاکنون بر مسقط و رم متمرکز بوده، احتمالاً به بن‌بستی حتی پرتنش‌تر و پرمخاطره‌تر تبدیل خواهد شد."