موشک‌هایی در نمایشگاهی در تهران در سال گذشته. عکس: مجید عسکری‌پور/رویترز
موشک‌هایی در نمایشگاهی در تهران در سال گذشته. عکس: مجید عسکری‌پور/رویترز

ایران مواد اولیه صدها موشک بالستیک را از چین سفارش داده است

تهران در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای چالش‌برانگیز با آمریکا، به دنبال تقویت توان نظامی خود است.

نکات کلیدی

نکات کلیدی

  • به گفته افراد مطلع از معامله، ایران هزاران تن مواد اولیه موشک‌های بالستیک را از چین سفارش داده است، در حالی که به دنبال بازسازی توان نظامی خود پس از درگیری با اسرائیل است.
  • پیش‌بینی می‌شود محموله‌های پرکلرات آمونیوم (ammonium perchlorate) بتوانند سوخت صدها موشک بالستیک را تامین کنند. به گفته یکی از این افراد، بخشی از این مواد ممکن است به شبه‌نظامیان همسو با ایران ارسال شود.
  • ایران در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای با آمریکا، به دنبال تقویت متحدان منطقه‌ای و زرادخانه خود است؛ برنامه موشکی این کشور در ماه اکتبر پس از حمله اسرائیل دچار مشکلاتی شد.

افراد مطلع از معامله اعلام کردند که ایران هزاران تن مواد اولیه موشک‌های بالستیک را از چین سفارش داده است و در حالی که با ایالات متحده درباره آینده برنامه هسته‌ای خود گفتگو می‌کند، به دنبال بازسازی توان نظامی خود است.

این افراد گفتند که انتظار می‌رود محموله‌های پرکلرات آمونیوم (ammonium perchlorate) در ماه‌های آینده به ایران برسد و می‌توانند سوخت صدها موشک بالستیک را تامین کنند. یکی از این افراد اظهار داشت که بخشی از این مواد احتمالاً به شبه‌نظامیان همسو با ایران در منطقه، از جمله حوثی‌ها در یمن، ارسال خواهد شد.

ایران می‌خواهد متحدان منطقه‌ای خود را تقویت کرده و زرادخانه‌اش را بازسازی کند، در حالی که در حال پیشبرد مذاکرات جنجالی با دولت ترامپ بر سر برنامه هسته‌ای خود است. ایران به گسترش ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود تا نزدیک به سطح تسلیحاتی ادامه داده و مذاکره بر سر محدودیت‌های برنامه موشکی خود را رد کرده است.

پرزیدنت ترامپ گفت که در تماسی با پرزیدنت روسیه، ولادیمیر پوتین، درباره مذاکرات گفتگو کرده است. ترامپ روز چهارشنبه در پستی در رسانه‌های اجتماعی نوشت: "زمان برای تصمیم‌گیری ایران در مورد سلاح‌های هسته‌ای در حال اتمام است."

افراد مطلع از سفارش گفتند که یک نهاد ایرانی به نام شرکت پیشگامان تجارت رفیع نوین، در چند ماه گذشته مواد اولیه موشک را از شرکت Lion Commodities Holdings Ltd مستقر در هنگ کنگ سفارش داده است.

نلسون باربا، مدیر Lion Commodities، به درخواست اظهار نظر پاسخ نداد. پیشگامان برای اظهار نظر در دسترس نبود.

موشک‌های ایرانی روی کامیون‌ها در طول یک رژه نظامی.
رژه نظامی در تهران در سال گذشته. عکس: عابدین طاهرکناره/شاتراستاک
عابدین طاهرکناره/شاتراستاک

نمایندگی ایران در سازمان ملل به درخواست اظهار نظر پاسخ نداد. سخنگوی وزارت خارجه چین گفت که چین از این قرارداد اطلاعی ندارد.

سخنگو اظهار داشت: "طرف چینی همواره بر اقلام دو منظوره مطابق با قوانین و مقررات کنترل صادرات چین و تعهدات بین‌المللی خود کنترل شدید اعمال کرده است."

ایران به دنبال راه‌هایی برای بازسازی شبکه شبه‌نظامیان موسوم به "محور مقاومت" خود بوده است، پس از اینکه اسرائیل به حزب‌الله در لبنان و حماس در غزه ضربه زد و رژیم اسد در سوریه سقوط کرد. حملات آمریکا و اسرائیل به حوثی‌ها قابلیت‌های این گروه را آسیب زد، اگرچه آنها همچنان اسرائیل را تهدید می‌کنند.

این افراد تایید کردند که ایران اخیراً موشک‌های بالستیک را به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق منتقل کرده است، که می‌توانند اسرائیل و نیروهای آمریکایی در منطقه را که قبلاً به آنها حمله کرده بودند، هدف قرار دهند. انتقال موشک‌ها پیش از این توسط روزنامه تایمز لندن گزارش شده بود.

پس از اینکه آمریکا در سال ۲۰۲۰، سردار قاسم سلیمانی را به شهادت رساند، گروه‌های شیعه عراقی دست‌کم ده‌ها موشک بالستیک به پایگاه هوایی الاسد آمریکا در این کشور شلیک کردند.

مقامات آمریکایی گفته‌اند که ایران یکی از بزرگترین برنامه‌های موشکی بالستیک در منطقه را دارد. پرکلرات آمونیوم، یک عامل اکسیدکننده که در مواد آتش‌زا استفاده می‌شود، برای سوخت جامد مورد استفاده در مؤثرترین موشک‌های بالستیک ایران ضروری است.

اوایل امسال، دو کشتی ایرانی که در چین پهلو گرفته بودند، بیش از ۱۰۰۰ تن پرکلرات سدیم (sodium perchlorate)، پیش‌ساز تولید پرکلرات آمونیوم را بارگیری کردند. بر اساس داده‌های ردیابی کشتی‌ها، این مواد در اواسط فوریه و اواخر مارس به بنادر ایران تحویل داده شدند. مقامات گفتند که پرکلرات سدیم برای سوخت حدود ۲۶۰ موشک کوتاه‌برد کافی بود.

سربازانی که در پایگاه هوایی الاسد در عراق خسارت‌ها را بررسی می‌کنند.
سربازان آمریکایی در حال بررسی خسارت‌ها در پایگاه هوایی الاسد در عراق در سال ۲۰۲۰. عکس: علی عبدالهاشم/آسوشیتد پرس
علی عبدالهاشم/آسوشیتد پرس
آتش‌نشانان در محل آتش‌سوزی گسترده در یک بندر.
آتش‌نشانان در بندر شهید رجایی ایران پس از انفجار در ماه آوریل. عکس: میثم میرصادق/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز
میثم میرصادق/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز
افرادی که مردی مجروح را از میان آوارها پس از انفجار بندر حمل می‌کنند.
حمل یک فرد مجروح پس از انفجار ماه آوریل در بندر. عکس: محمدرسول مرادی/ایرنا/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز
محمدرسول مرادی/ایرنا/خبرگزاری فرانسه/گتی ایمیجز

یکی از مقامات گفت که قرارداد جدید و بزرگ‌تر برای پرکلرات آمونیوم می‌تواند برای تولید ۸۰۰ موشک توسط ایران کافی باشد. این قرارداد ماه‌ها پیش امضا شده است، احتمالاً قبل از اینکه ترامپ در اوایل ماه مارس اعلام کند که پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای به آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، داده است.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در ۲۹ آوریل، شش فرد و شش نهاد مستقر در ایران و چین را به دلیل نقش آنها در "تأمین مواد اولیه پیشرانه موشک‌های بالستیک"، از جمله پرکلرات سدیم، برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران تحریم کرد. دو هفته بعد، تحریم‌هایی را علیه نهادها و افراد چینی و هنگ‌کنگی به دلیل کمک به صنعت موشکی بالستیک ایران اضافه کرد.

خزانه‌داری در ماه مه، پرکلرات سدیم را به فهرست موادی که به گفته آن برای برنامه‌های نظامی، هسته‌ای یا موشکی بالستیک ایران استفاده می‌شود، اضافه کرد. یک مقام وزارت امور خارجه گفت: "نهادها و افراد چینی از برنامه موشکی بالستیک ایران و همچنین تلاش‌های حوثی‌ها در تولید موشک و پهپاد حمایت کرده‌اند، به همین دلیل ما به شناسایی و تحریم آنها ادامه می‌دهیم."

در نوامبر ۲۰۲۲، نیروهای دریایی آمریکا اعلام کردند که یک کشتی را در خلیج عمان توقیف کرده‌اند که حامل بیش از ۷۰ تن پرکلرات آمونیوم بود و از مسیری که معمولاً ایران برای ارسال سلاح به حوثی‌ها در یمن استفاده می‌کند، می‌گذشت.

اسرائیل در ماه اکتبر با از کار انداختن حدود دوازده میکسر سیاره‌ای (planetary mixers) که برای مخلوط کردن اجزای موشک‌ها استفاده می‌شوند، به شدت به توانایی ایران در تولید موشک‌های جدید با سوخت جامد آسیب رساند.

یک مقام گفت که ایران شروع به تعمیر میکسرها کرده است. این بدان معناست که بسیاری از مواد وارداتی از چین ممکن است در ایران باقی بمانند، اما انتظار می‌رود که بخشی از آن به شبه‌نظامیان از جمله حوثی‌ها ارسال شود، این مقام افزود.

فابیان هینز، تحلیلگر نظامی در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، گفت که ایران احتمالاً برای جلوگیری از تنگنا در قابلیت‌های تولید داخلی خود به مواد خارجی نیاز دارد.

ذخیره مواد قابل اشتعال خطراتی را ایجاد می‌کند. رسانه‌های دولتی اعلام کردند که انفجاری در ماه آوریل در بندر شهید رجایی، که بیشتر تجارت کانتینری ایران را انجام می‌دهد، ده‌ها کشته برجای گذاشت. این انفجار نتیجه سوءمدیریت مواد منفجره توسط واحدی از نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. یکی از مقامات گفت که حداقل بخشی از پرکلرات سدیم وارداتی از چین در اوایل سال جاری در این انفجار از بین رفت.

هینز گفت: "این مواد خطر عمده آتش‌سوزی و انفجار دارند." "مجتمع صنعتی دفاعی ایران سابقه قوی در تضمین استانداردهای ایمنی ندارد."

ماه گذشته، مقامات گمرکی ایران دستور دادند تا ترخیص "مواد خطرناک" از گمرک تسریع یابد.

با لارنس نورمن در آدرس [email protected] در تماس باشید.