تهران — ایران و ایالات متحده از اواسط ماه مارس پنج دور مذاکرات هسته‌ای برگزار کرده‌اند. با وجود هفته‌ها دیپلماسی فشرده با میانجی‌گری عمان، پیشرفت چشمگیری حاصل نشده است.
در قلب این بن‌بست، اختلاف بنیادی بر سر برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران نهفته است، که جمهوری اسلامی بر حفظ آن اصرار دارد، اما ایالات متحده معتقد است که می‌تواند به تهران توانایی ساخت سریع تسلیحات هسته‌ای را بدهد.
برای اسرائیل، این چشم‌انداز نگران‌کننده است. اسرائیل که از دیرباز برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی وجودی می‌داند، در هفته‌های اخیر لفاظی‌های خود را تشدید کرده و هشدار داده است که در غیاب یک توافق معتبر که نگرانی‌های آن را به طور کامل برطرف کند، به صورت یک‌جانبه برای جلوگیری از دستیابی ایران به قابلیت‌های هسته‌ای اقدام خواهد کرد.
ایالات متحده، در حالی که همچنان بر تعهد خود به دیپلماسی تأکید می‌کند، لفاظی‌های خود را نیز تشدید کرده است. مقامات ارشد آمریکایی اشاره کرده‌اند که اگر ایران مذاکرات را به درازا بکشاند، واشنگتن ممکن است به گزینه‌های نظامی با هدف از بین بردن زیرساخت‌های هسته‌ای ایران متوسل شود.
در میان این تهدیدات فزاینده، به نظر می‌رسد تهران در حال آماده‌سازی برای بدترین سناریو است.
برای تقویت توانایی‌های بازدارندگی خود، ایران در ماه‌های اخیر مجموعه‌ای از انبارهای زیرزمینی موشک و پهپاد را رونمایی کرده است که رسانه‌های دولتی از آنها با عنوان "شهرهای موشکی" یاد می‌کنند. این پناهگاه‌ها که ظاهراً در عمق زمین دفن شده‌اند، برای مقاومت در برابر حملات هوایی و امکان پرتاب سریع موشک در صورت وقوع جنگ طراحی شده‌اند. تلویزیون دولتی تصاویر پخش شده از این سایت‌ها، موجودی‌های بزرگی از موشک‌های بالستیک و کروز و همچنین پهپادها را به نمایش گذاشته که همگی تحت فرمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (سپاه) قرار دارند.
طبق گزارشی از وال استریت ژورنال در روز پنجشنبه، ایران همچنین برای تأمین مواد لازم برای تجدید ذخایر موشکی خود اقدام کرده است. این روزنامه با استناد به منابع ناشناس گزارش داد که تهران هزاران تن پرکلرات آمونیوم — یک اکسیدکننده کلیدی مورد استفاده در پیشرانه‌های موشک‌های بالستیک سوخت جامد — را از تأمین‌کنندگان چینی سفارش داده است. گزارش شده که این مواد قرار است طی ماه‌های آینده به بنادر ایران برسند و در صورت کافی بودن مقدار، می‌توانند تا ۸۰۰ موشک کوتاه‌برد را سوخت‌رسانی کنند.
بر اساس این گزارش، بخشی از مواد وارداتی برای متحدان منطقه‌ای ایران، از جمله شورشیان حوثی در یمن و شبه‌نظامیان شیعه فعال در عراق — گروه‌هایی که مدت‌هاست از حمایت نظامی و مالی ایران برخوردار بوده‌اند — در نظر گرفته شده است. این گروه‌ها نقش محوری در "محور مقاومت" ایران ایفا کرده‌اند و جنگ‌های نیابتی را علیه منافع آمریکا و اسرائیل در سراسر خاورمیانه به پیش برده‌اند.
در ماه آوریل، یک انفجار مرگبار بندرعباس، اصلی‌ترین بندر کانتینری ایران و قطب اصلی تجارت و لجستیک، را لرزاند. مقامات ایرانی علت انفجار را سوءمدیریت مواد خطرناک عنوان کردند. با این حال، فعالان محلی و رسانه‌های خارجی، این انفجار را به محل ذخیره پرکلرات وارداتی، که یا برای تولید موشک در داخل کشور یا برای صادرات به نیروهای متحد در خارج از کشور در نظر گرفته شده بود، مرتبط دانستند.
جاه‌طلبی‌های موشکی ایران مدت‌هاست که نگرانی دولت‌های غربی را برانگیخته است. در حالی که مذاکرات هسته‌ای کنونی بر غنی‌سازی اورانیوم متمرکز شده است، مقامات آمریکایی و اروپایی نگرانی خود را نسبت به توانایی رو به رشد ایران برای ترکیب مواد هسته‌ای با سیستم‌های پرتاب موشکی ابراز کرده‌اند — ادعایی که تهران بارها آن را رد کرده است.
سال گذشته، ایران و اسرائیل در اوج جنگ غزه، درگیر مجموعه‌ای از حملات متقابل شدند. در پاسخ به کشته شدن مقامات ارشد سپاه و حزب‌الله توسط اسرائیل، ایران حملات موشکی مستقیمی را علیه خاک اسرائیل انجام داد. در اکتبر گذشته، ارتش اسرائیل با حملات هوایی هماهنگ به سایت‌های کلیدی نظامی ایران و مراکز تولید موشک در داخل ایران تلافی کرد.
در حالی که تهران تأثیر این حملات را کم‌اهمیت جلوه داد، سازمان‌های اطلاعاتی غربی از آسیب‌های شدید، از جمله به چندین میکسر سیاره‌ای، که دستگاه‌های تخصصی مورد استفاده در تولید پیشرانه موشکی سوخت جامد هستند، گزارش دادند. ایران از آن زمان تاکنون برای ترمیم و بازسازی خطوط تولید اقدام کرده است.
لفاظی اسرائیل‌ستیزانه دوباره شعله‌ور می‌شود
در کنار آمادگی‌های نظامی، رهبران ایران هشدارهای ضد اسرائیلی خود را تشدید کرده‌اند. در سخنرانی روز چهارشنبه، رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله علی خامنه‌ای، علناً خواسته‌های آمریکا مبنی بر برچیدن کامل زیرساخت‌های غنی‌سازی ایران را رد کرد. او اعلام کرد: «این به شما ربطی ندارد» و گفت ایالات متحده در جایگاهی نیست که چنین درخواستی را مطرح کند.
خامنه‌ای همچنین نقش واشنگتن را در تشدید اخیر عملیات جنگی اسرائیل در غزه محکوم کرد و ایالات متحده را به همدستی در آنچه او به عنوان جنایات اسرائیل توصیف کرد، متهم ساخت. وی گفت: «دستان ایالات متحده به خونریزی در غزه آغشته است. دقیقاً به همین دلیل است که ما اصرار داریم ایالات متحده باید این منطقه را ترک کند.»
از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷، خصومت با اسرائیل یکی از اصول اصلی ایدئولوژی جمهوری اسلامی بوده است. بسته به شرایط ژئوپلیتیکی، لفاظی‌های تهران بین آرام و تحریک‌آمیز نوسان داشته است. امروز، این لفاظی‌ها به سمت دومی متمایل است.
سردار سرتیپ عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع ایران، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایلنا در روز جمعه هشدار داد: «اگر اسرائیل کوچکترین اقدامی علیه ایران انجام دهد، رژیم نابود خواهد شد.» وی تهدیدات اسرائیل مبنی بر حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را «حرف‌های پوچ» خواند و رد کرد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، این هفته در یک سخنرانی تلویزیونی، احساسات مشابهی را تکرار کرد و از کشورهای اسلامی خواست تا با اسرائیل مقابله کنند. او پرسید: «اگر مسلمانان متحد شوند، اسرائیل، کشوری با تنها چهار میلیون نفر، چه کاری می‌تواند انجام دهد؟» جمعیت کنونی اسرائیل از ۱۰ میلیون نفر فراتر است.
فراخوان‌ها برای حذف کامل اسرائیل نیز عمیقاً در آموزه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی، آیت‌الله روح‌الله خمینی، ریشه دارد.
حسن خمینی، نوه وی، در مراسمی به مناسبت سالگرد درگذشت خمینی گفت: «امروز، ۳۶ سال پس از آن، صدای امام خمینی همچنان در سراسر جهان طنین‌انداز است.» او با استناد به سخنرانی معروف خمینی در سال ۱۳۵۸ گفت: «اسرائیل باید از بین برود؛ اسرائیل یک غده سرطانی است.»