پس از ماه‌ها بی‌خبری، استیون جیمز هابارد، معلم بازنشسته آمریکایی که اندکی پس از حمله روسیه در فوریه ۲۰۲۲ توسط سربازان روسی از خانه خود در شرق اوکراین برده شده بود، در زندانی در منطقه موردوویا روسیه شناسایی شد.
خانواده او از زمان محکومیتش در پاییز گذشته هیچ اطلاعاتی از محل نگهداری او نداشتند. اما در هفته‌های اخیر، او توانسته است با یکی از پسرانش تماس بگیرد.
آقای هابارد تنها آمریکایی باقی‌مانده در روسیه است که توسط وزارت امور خارجه آمریکا «بازداشت ناعادلانه» قلمداد شده است؛ این نشان‌دهنده آن است که ایالات متحده بر این باور است که اتهامات علیه او ساختگی هستند. با توجه به این وضعیت، او به احتمال زیاد گزینه اصلی هرگونه تبادل احتمالی زندانیان است که بین روسیه و ایالات متحده در حال مذاکره است.
آقای هابارد، که اکنون ۷۳ سال دارد، متهم شد که در یک پست بازرسی فعالیت کرده و برای اوکراین جنگیده است، و سپس در اکتبر گذشته توسط روسیه به عنوان مزدور محکوم و به تقریباً هفت سال زندان در یک مستعمره کیفری (penal colony) محکوم شد.
پس از آن، خانواده آقای هابارد نتوانستند او را در سیستم زندان‌های روسیه پیدا کنند. در اقدامی بسیار غیرمعمول، قاضی روسی پرونده او را، حتی اطلاعات اولیه مانند نام وکیلش را، از دید عموم خارج کرد.
اسنادی که توسط روزنامه نیویورک تایمز بررسی شده‌اند، نشان می‌دهند که آقای هابارد در مستعمره کیفری IK-12 در موردوویا، منطقه جنوب غربی روسیه که معمولاً به آن «سرزمین زندان» گفته می‌شود، نگهداری می‌شود.
علاوه بر این، اسناد حکم محکومیت که توسط تایمز بررسی شده و قبلاً گزارش نشده بودند، پرونده روسیه علیه آقای هابارد و ادعای آن مبنی بر جنگیدن او برای اوکراین را تشریح می‌کنند. مصاحبه‌های اخیر با یکی از پسران آقای هابارد و دیگران، و همچنین پیام‌های متنی که او با پسرش رد و بدل کرده است، روایت روسی را نقض می‌کنند.
مارتین دی لوکا (Martin De Luca)، وکیل آقای هابارد، گفت که تیم او سه بار از ماه آوریل با وی صحبت کرده‌اند. به گفته آقای دی لوکا و خواهر آقای هابارد، در تاریخ ۲۸ می، آقای هابارد اجازه یافت با پسر دیگرش که در قبرس زندگی می‌کند، تماس بگیرد.
آقای دی لوکا گفت: «او سه سال و نیم سختی را پشت سر گذاشته است.»
اسیران جنگی اوکراینی که با آقای هابارد زندانی بودند به تایمز گفتند که او بارها به دلیل آمریکایی بودن مورد شکنجه قرار گرفته است – کتک خورده، مجبور به ایستادن در تمام طول روز، غذای کم و مراقبت پزشکی ضعیف دریافت کرده است. در مصاحبه‌ها پس از آزادی، اوکراینی‌ها گفتند که برای جان او نگران هستند. او تنها آمریکایی است که طبق گزارش‌ها از اوکراین گرفته شده و سپس در روسیه زندانی شده است.
وزارت امور خارجه روسیه به درخواست برای اظهار نظر پاسخی نداد. تاکنون، دولت روسیه هیچ بیانیه رسمی درباره آقای هابارد صادر نکرده است.
یک مقام آمریکایی اخیراً گفت که مقامات آمریکایی موضوع زندانی شدن آقای هابارد را با مقامات روسی مطرح کرده و خواستار آزادی فوری او شده‌اند. این مقام گفت، با وجود تعهد روسیه بر اساس قوانین بین‌المللی، سفارت ایالات متحده در مسکو اجازه دسترسی به آقای هابارد را پیدا نکرده است. این مقام به دلیل حساسیت مذاکرات، به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد.
بر اساس گزارش خبرگزاری‌های روسی به نقل از یوری اوشاکوف (Yuri Ushakov)، دستیار کرملین، در یک تماس تلفنی در ۱۹ می، آقای ترامپ و ولادیمیر پوتین (Vladimir V. Putin) رئیس جمهور روسیه درباره یک تبادل احتمالی جدید زندانیان بحث کردند. آقای اوشاکوف به خبرنگاران گفت که دو رهبر توافق کرده‌اند که یک تبادل زندانیان بشردوستانه شامل ۹ نفر از هر طرف را آماده کنند و آن را «یک اقدام بشردوستانه مهم» خواند.
ایالات متحده، روسیه را متهم کرده است که اتهامات کیفری علیه آمریکایی‌ها را برای تبادل آن‌ها با روس‌های زندانی در مکان‌های دیگر یا استفاده به عنوان ابزار چانه‌زنی بین‌المللی، بزرگ‌نمایی و جعل می‌کند.
آقای هابارد در میشیگان بزرگ شد، در نیروی هوایی در کالیفرنیا خدمت کرد، در جوانی ازدواج کرد و سپس طلاق گرفت. او سپس با یک زن ژاپنی که در ایالت واشینگتن ملاقات کرده بود ازدواج کرد و به ژاپن نقل مکان کرد، جایی که انگلیسی تدریس می‌کرد. سرانجام، این زوج نیز طلاق گرفتند.
در سال ۲۰۱۲، آقای هابارد بازنشسته شد و به قبرس، خانه جوزف کولمن (Joseph Coleman)، پسرش از ازدواج اول، نقل مکان کرد. در آنجا بود که آقای هابارد با زنی اوکراینی به نام اینا (Inna) آشنا شد و به دنبال او به شهر ایزیوم (Izium) در شرق اوکراین رفت. او با تدریس آنلاین انگلیسی به چند دانشجوی ژاپنی درآمد کسب می‌کرد.
آقای هابارد در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲، زمانی که روس‌ها حمله تمام‌عیار خود را آغاز کردند، تنها در خانه بود.
هیساشی تاناکا (Hisashi Tanaka)، ۳۶ ساله، پسر آقای هابارد از ازدواج دومش، در مصاحبه اخیر گفت: «او، به گذشته که نگاه می‌کنم، بیش از حد خوش‌بین بود، گمان می‌کنم. او قرار بود صبر کند تا جنگ تمام شود. او فکر می‌کرد با توجه به سن و سال و غیرنظامی بودنش، خیلی دچار مشکل نخواهد شد.»
پسرش گفت، روزی که جنگ شروع شد، آقای هابارد در ابتدا به نظر نمی‌رسید از آنچه در حال وقوع است آگاه باشد.
آقای تاناکا، که در ژاپن زندگی می‌کند، در اسکایپ (Skype) برای او نوشت: «گیر در آتش متقابل نشوید!»
آقای هابارد، که تازه هفتادمین سالگرد تولدش را جشن گرفته بود، پاسخ داد: «فکر کنم باید اخبار را بخوانم. اینجا فعلاً آرام است.»
بر اساس اسناد محکومیت که توسط تایمز بررسی شده است، روس‌ها می‌گویند آقای هابارد روز بعد در یک مرکز استخدام در یک مهدکودک در ایزیوم برای واحد دفاع سرزمینی منطقه‌ای ثبت نام کرده تا حداقل ۱۰۰۰ دلار در ماه درآمد کسب کند.
این اسناد ادعا می‌کنند که آقای هابارد به استخدام‌کنندگان گفته است که از بسیاری از جوان‌ترها احساس سلامتی بیشتری می‌کند. اسناد می‌گویند: «در واقع، هابارد برای سنش ورزشکار و بسیار آماده به نظر می‌رسید.»
روس‌ها گفتند که آقای هابارد سپس در زمینه مبارزه و نحوه استفاده از سلاح‌ها و مواد منفجره آموزش دیده است. اسناد می‌گویند که به او نام‌های مستعار «سامورایی» و «نینجا» داده شده و او در یک پست بازرسی روی پلی بر فراز یک رودخانه فعالیت می‌کرده است. روس‌ها همچنین ادعا می‌کنند که آقای هابارد پس از چند هفته کار برای واحد دفاع سرزمینی را به دلیل ترس از جانش متوقف کرده و آن‌ها او را در آوریل ۲۰۲۲ در خانه یکی از آشنایان دستگیر کرده‌اند.
اما پیام‌های رد و بدل شده بین آقای هابارد و آقای تاناکا در ژاپن، ابتدا در اسکایپ و سپس از طریق پیامک‌های تلفن‌های آشنایان آقای هابارد، هیچ مدرکی مبنی بر ثبت‌نام آقای هابارد در ارتش نشان نمی‌دهند. او بارها به پسرش گفته بود که همه چیز خوب است.
او در ۲۷ فوریه نوشت: «اکنون در یک کلیسا نشسته‌ام. لطفاً کمی بعدتر صحبت کنیم.»
او روزانه از زندگی خود گزارش می‌داد.
نوشت که بیشتر مغازه‌ها خالی شده‌اند، اما او توانسته خاویار «برای تغذیه» بخرد. یک راهب گفته بود که می‌تواند از پناهگاه بمب‌گذاری کلیسا استفاده کند. جاده بین خارکف (Kharkiv) و ایزیوم (Izyum) قطع شده بود. با این حال، او هر زمان که می‌توانست، به دانشجویان ژاپنی آنلاین انگلیسی تدریس می‌کرد.
او در ۲ مارس به آقای تاناکا نوشت: «شب بخیر. یک هواپیمای جنگی هنگام تدریسم از فراز ایزیوم پرواز کرد. صدای انفجاری شنیدم. به من گفته شد که کارخانه گاز طبیعی مورد اصابت قرار گرفته است.»
گرمایش قطع شد. برق رفت. آب نداشت. آقای هابارد در ۴ مارس به پسرش نوشت: «باید بیرون بروم. من خوبم اما نمی‌توانم زیاد ارتباط برقرار کنم.»
اعتبار تلفن آقای هابارد تمام شد و امکان شارژ مجدد وجود نداشت. او از دوستانش در اوکراین خواست تا برای پسرش پیام بفرستند، و به نظر می‌رسید به خصوص نگران دانشجویانش است. در ۲۱ مارس، او نوشت: «به دانشجویانم بگویید که هنوز قادر به تدریس انگلیسی نیستم.»
او در ۲۶ مارس نوشت: «من هنوز خوبم.» و دوباره در ۳۰ مارس: «من خوبم.»
آخرین پیام، که از تلفن یک دوست فرستاده شده بود، چند روز بعد، درست پس از تصرف شهر ایزیوم توسط روس‌ها، رسید: «من خوبم، منتظر پایان جنگ هستم.»
ناتالیا واسیلیه‌وا (Nataliya Vasilyeva) و جولیان ای. بارنز (Julian E. Barnes) نیز در تهیه این گزارش همکاری داشتند.