حمله ناگهانی اسرائیل به ایران، عرضه نفت در خاورمیانه را تهدید کرده و تصمیم اخیر کارتل اوپک پلاس (Opec+) برای افزایش تولید نفت خام را در کانون توجه قرار داده است.
این گروه تولیدکننده به رهبری عربستان سعودی، امسال با تسریع در بازگرداندن تولیدات متوقف‌شده، بازار نفت را شگفت‌زده کرده است؛ حتی در شرایطی که قیمت نفت خام کاهش یافته بود. این اقدام، گمانه‌زنی‌هایی را برانگیخته است که کارتل در پاسخ به فشار کاخ سفید برای افزایش تولید پیش از رویارویی با ایران، دست به چنین کاری زده است.
ایالات متحده چندین دور مذاکره هسته‌ای با ایران داشته است، اما پرزیدنت دونالد ترامپ همچنین هشدار داده بود که در صورت شکست دیپلماسی، گزینه‌های نظامی را در نظر خواهد گرفت، در حالی که اسرائیل علناً به دنبال حملات بود.
باب مک‌نالی، مشاور سابق پرزیدنت جورج دبلیو بوش و در حال حاضر رئیس گروه انرژی رپیدان (Rapidan Energy Group)، گفت: «شک ندارم که ترامپ از سعودی‌ها خواست تا نفت بیشتری پمپ کنند تا با سه مشکل بزرگ خود یعنی ایران، روسیه و تورم مقابله کند.»
وی افزود: «اما اینکه پیشنهاد کنیم این 'درخواست' برای ممکن ساختن حمله بوده، یک جهش بزرگ است.»
مقامات در ریاض به خوبی می‌دانستند که پمپاژ نفت بیشتر، ترامپ را خوشحال خواهد کرد؛ کسی که در ژانویه گفته بود از عربستان سعودی و اوپک خواهد خواست تا «هزینه نفت را کاهش دهند.»
اما تحلیلگران و معامله‌گران می‌گویند که تولیدکنندگان دلایل خاص خود را برای شروع کاهش تدریجی محدودیت‌های تولید داشتند که مستقل از رویدادهای ژئوپلیتیک بود.
تحلیلگران گفتند که پس از نزدیک به سه سال محدود کردن عرضه برای افزایش قیمت‌ها، کاهش تولید دیگر تأثیر چندانی نداشت. بنابراین، منطقی بود که با امید به بازپس‌گیری سهم بازار، تولید را آغاز کنند.
چندین عضو اوپک پلاس – به ویژه قزاقستان – بالاتر از سهمیه خود پمپاژ می‌کردند. این موضوع باعث نارضایتی عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده و رهبر واقعی این گروه شده بود. عربستان سعودی بخش عمده‌ای از کاهش تولید را به دوش کشیده بود و تولید خود را تا ۲ میلیون بشکه در روز – حدود ۲ درصد از کل عرضه جهانی – کاهش داده بود.
با وجود کارزار «فشار حداکثری» ایالات متحده بر ایران – از جمله تهدیدات ترامپ برای محدود کردن بیشتر صادرات نفت این کشور – ریاض تمایلی به پمپاژ بیشتر نفت خام پیش از هرگونه اختلال نداشت.
شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، به طور خصوصی به افراد گفته بود که پادشاهی اشتباه سال ۲۰۱۸ را تکرار نخواهد کرد، زمانی که ترامپ اوپک پلاس را برای افزایش تولید پیش از سرکوب صادرات تهران متقاعد کرد، اما سپس رئیس جمهور آمریکا معافیت‌هایی را به بسیاری از واردکنندگان نفت ایران اعطا کرد.
این اقدامات باعث شد قیمت نفت تا دسامبر همان سال به کمتر از ۵۰ دلار در هر بشکه برسد – که بسیار پایین‌تر از قیمت سر به سر بودجه برای بسیاری از کشورهای تولیدکننده بود.
افراد آگاه به این موضوع می‌گویند که عربستان سعودی آن توالی رویداد‌ها را به خاطر دارد و عبدالعزیز اصرار داشته است که این اشتباه تکرار نخواهد شد. وزارت انرژی عربستان سعودی به درخواست برای اظهار نظر پاسخی نداد.
هلیما کرافت، رئیس استراتژی جهانی کالا در RBC Capital Markets، گفت که اگر اقدامات اخیر تولید عربستان سعودی در پاسخ به ایالات متحده بوده باشد، شاید کمتر در مورد ایران و بیشتر در مورد تلاش پادشاهی برای دسترسی به فناوری آمریکایی بوده باشد.
ترامپ ماه گذشته در سفر خود به عربستان سعودی، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان را تحسین کرد.
کرافت گفت: «اگرچه مخالفت قابل توجهی با این پیشنهاد که معامله‌ای برای 'پمپاژ برای ترامپ' وجود داشته است، صورت گرفته، اما ریاض از دیدار با ترامپ با دستاوردهای قابل توجهی برای توسعه هوش مصنوعی، برنامه هسته‌ای غیرنظامی و بخش دفاعی خود بازگشت.» وی افزود: «آنها قطعاً وضعیت ملت مورد علاقه را در واشنگتن دارند.»
با این حال، تحلیلگران می‌گویند جهش بزرگ قیمت نفت خام در روز جمعه پس از حمله اسرائیل به ایران، گزینه‌های ترامپ را در مقابله با سایر مسائل ژئوپلیتیکی قریب‌الوقوع محدود کرده و نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث تحریک تورم در ایالات متحده شود.
کوین بوک، رئیس ClearView Energy Partners در واشنگتن گفت: «افزایش عرضه اوپک پلاس فضایی را برای برخی از اختلالات عرضه که ممکن است ناشی از حمله اسرائیل به ایران باشد، ایجاد کرد. و همچنین درست است که آنها می‌توانستند فضایی برای تحریم‌های جدید روسیه ایجاد کنند. اما آنها فضایی برای هر دو ایجاد نمی‌کنند.»
او گفت که ترامپ می‌تواند در صورت طولانی شدن افزایش قیمت نفت یا خطر اختلال در عرضه خاورمیانه، به ذخایر استراتژیک نفت ایالات متحده، بزرگترین ذخیره اضطراری جهان، روی آورد.
ذخایر استراتژیک نفت (SPR) در حال حاضر حدود ۴۰۰ میلیون بشکه است، که بسیار کمتر از ظرفیت ۷۲۷ میلیون بشکه‌ای آن است. این کاهش پس از برداشت‌های پرزیدنت سابق، جو بایدن، برای محدود کردن افزایش قیمت‌ها پس از حمله تمام عیار روسیه به اوکراین رخ داد.
ترامپ همچنین می‌تواند از سعودی‌ها بخواهد که نفت بیشتری پمپ کنند، اگرچه این امر سوالات دشواری را برای ریاض ایجاد خواهد کرد. تحلیلگران گفتند که ایران یکی از اعضای اصلی اوپک است و پادشاهی از برهم زدن آشتی بین ایران و همسایگان عرب خود در خلیج فارس نگران خواهد بود.
مک‌نالی از رپیدان (Rapidan) گفت: «زمانی که قیمت نفت بالا می‌رود، رئیس‌جمهورها چه کار می‌کنند؟ خوب، اولین کار این است که تلفن را برمی‌دارند و به عربستان سعودی زنگ می‌زنند. اما ریاض و سایر اعضای اوپک پلاس احتمالاً با احتیاط واکنش نشان خواهند داد.»