واشینگتن—رئیس‌جمهور ترامپ پس از رسیدن به آستانه اقدام نظامی علیه ایران، خود را در میانه مذاکراتی می‌یابد که نشانه‌های کمی از دستیابی به یک توافق هسته‌ای را دارند و جنگی که او تمایلی به ورود به آن ندارد.
با به تعویق انداختن تصمیم در مورد حمله نظامی، محاسبه ترامپ این است که حملات مداوم اسرائیل به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران یا تسلیم تهران در میز مذاکره، ممکن است نتیجه‌ای را که او مدت‌ها به دنبالش بوده است—یعنی پایان غنی‌سازی اورانیوم ایران—به ارمغان بیاورد.
ریسک این اقدام آن است که ایران به این نتیجه برسد که ترامپ بلوف می‌زند، بمباران‌های اسرائیل را تحمل کند و به موضع دیرینه خود مبنی بر حق داشتن برنامه غنی‌سازی پافشاری کند.
در این صورت، ترامپ تحت فشار شدیدی قرار خواهد گرفت تا دستور حمله به دشمنی را صادر کند که اگرچه پیشتر توسط اسرائیل آسیب دیده است، اما همچنان چندین گزینه برای پاسخگویی به ایالات متحده و متحدانش دارد.
ترامپ از زمان آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری خود، بر این نکته اصرار داشته است که ایران نمی‌تواند اورانیوم غنی کند؛ قابلیتی که تهران اصرار دارد برای اهداف صلح‌آمیز است، اما یکی از اجزای اساسی ساخت بمب هسته‌ای نیز محسوب می‌شود.
در عین حال، ترامپ به دنبال اجتناب از یک جنگ در خاورمیانه بوده است؛ جنگی که بسیاری از حامیانش نگرانند نیروهای آمریکایی را وارد یک درگیری بی‌پایان کند، صرف نظر از میزان خسارتی که ایالات متحده و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران وارد می‌کنند.
دنیس راس، که به عنوان یک مقام ارشد در مسائل خاورمیانه در دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه خدمت کرده است، گفت که برای موفقیت قمار ترامپ، تهران باید بدون شک باور کند که ترامپ آماده استفاده از زور است و بلوف نمی‌زند.
راس گفت: «باید پیام‌های بسیار روشنی به ایرانیان داده شود که رئیس‌جمهور آخرین مهلت را برای دیپلماسی می‌دهد.» او افزود: «اینها شرایطی هستند که مانع از اقدام نظامی او می‌شوند.»
هنگامی که روز جمعه از ترامپ پرسیده شد که آیا بحران ایران او را به یاد عراق در سال ۲۰۰۳ می‌اندازد، زمانی که رئیس‌جمهور جورج دبلیو بوش با ادعای ضرورت توقف برنامه‌های تسلیحاتی صدام حسین وارد جنگ شد، ترامپ پاسخ داد خیر.
او در مورد عراق گفت: «هیچ سلاح کشتار جمعی وجود نداشت.» اما در مورد ایران افزود: «ظرف چند هفته، یا قطعاً ظرف چند ماه، آن‌ها قادر به داشتن یک سلاح هسته‌ای بودند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم این اتفاق بیفتد.»
او ارزیابی تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی، در ماه مارس مبنی بر اینکه ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای نگرفته است را رد کرد. پس از انتقاد ترامپ، او گفت که هیچ اختلاف نظری بین آن‌ها وجود ندارد.
علاوه بر این، ترامپ گفت که در صورت دستور اقدام نظامی آمریکا، برنامه‌ای برای استفاده از نیروهای زمینی آمریکا ندارد.
مقامات عربی و اروپایی گفتند که تهران در چندین گفت‌وگو در هفته گذشته به دیپلمات‌ها اعلام کرده است که غنی‌سازی سوخت هسته‌ای خود را متوقف نخواهد کرد و وارد مذاکره با ایالات متحده نخواهد شد، مگر اینکه اسرائیل حملات خود را متوقف کند.
به گفته کارشناسان، مؤثرترین راه برای نابودی تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای فردو که به شدت محافظت شده و در دل کوه پنهان شده است، استفاده از بمب‌های نفوذگر قوی است که توسط بمب‌افکن‌های بی-۲ (B-2) آمریکا حمل می‌شوند. ترامپ در هفته گذشته به دستیارانش گفت که برنامه‌های حمله را تأیید کرده است، اما از صدور دستور نهایی خودداری کرده تا ببیند آیا تهران برنامه هسته‌ای خود را کنار خواهد گذاشت یا خیر.
به گفته تحلیلگران، اسرائیل ممکن است احساس کند که به زودی باید عملیات نظامی خود را علیه سایت فردو پیش ببرد، از بیم آنکه ترامپ هرگز حمله آمریکا را تأیید نکند، حتی اگر اقدام اسرائیل پرخطرتر و چالش‌برانگیزتر باشد.
ترامپ در مورد هدف خود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای صریح بوده است، اما در مورد اقدام نظامی کمتر صراحت نشان داده است.
او یک روز زودتر نشست گروه هفت (G7) را ترک کرد و گفت که باید برای نشست سه‌شنبه شورای امنیت ملی در مورد چگونگی دستیابی به «پایانی واقعی» برای برنامه هسته‌ای ایران، عجله کند. ترامپ دو روز بعد دو هفته دیگر به این مهلت اضافه کرد.
با وجود سیگنال‌های متناقض از سوی ترامپ، رهبران ایران تقریباً به طور قطع در تصمیم‌گیری‌های خود این واقعیت را در نظر می‌گیرند که رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این علیه آن‌ها اقدام مستقیم انجام داده است؛ از جمله با دستور حمله پهپادی به سرلشکر قاسم سلیمانی، یکی از فرماندهان ارشد آن‌ها، در ژانویه ۲۰۲۰ در عراق.
با این حال، ترامپ در سال ۲۰۱۹ پس از سرنگونی یک پهپاد آمریکایی توسط ایران، از یک حمله تلافی‌جویانه علیه هدفی در خاک ایران به دلیل ترس از تلفات بیش از حد عقب‌نشینی کرد.
از نظر سیاسی، این توقف دو هفته‌ای ممکن است رئیس‌جمهور را قادر سازد تا راحت‌تر شکاف بین حامیان جمهوری‌خواه خود را، که بر سر چشم‌انداز اقدام نظامی آمریکا دچار تفرقه شده‌اند، پر کند.
سناتور لیندسی گراهام (جمهوری‌خواه، کارولینای جنوبی) از ترامپ خواسته است تا برای پایان دادن به برنامه هسته‌ای ایران، اقدام نظامی کند. او در فاکس نیوز گفت که ترامپ «در نهایت به اسرائیل کمک خواهد کرد تا کار را تمام کند.» استیو بنن، مشاور سابق ترامپ، نسبت به استدلال برای اقدام نظامی آمریکا تردید داشته و گفته است که «اسرائیلی‌ها باید کاری را که شروع کرده‌اند، به پایان برسانند.»
جی.دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور، تلاش کرد تا در پستی در شبکه‌های اجتماعی، شکاف بین عناصر انزواطلب و جنگ‌طلب حزب جمهوری‌خواه را پر کند و خاطرنشان کرد که «رئیس‌جمهور در حفظ تمرکز ارتش ما بر حفاظت از نیروهایمان و شهروندانمان، خویشتن‌داری قابل‌توجهی از خود نشان داده است.» ونس افزود: «او ممکن است تصمیم بگیرد که برای پایان دادن به غنی‌سازی ایران، اقدامات بیشتری انجام دهد.»
از نظر نظامی، اقدام ترامپ به ارتش آمریکا زمان بیشتری می‌دهد تا نیروها را در خاورمیانه مستقر کند و برای یک پاسخ تلافی‌جویانه از سوی ایران آماده شود، در صورتی که ترامپ نهایتاً تصمیم به اقدام بگیرد.
حملات مداوم اسرائیل احتمالاً تلفات بیشتری به پرتاب‌کننده‌های موشک ایران وارد خواهد کرد، به این معنی که اگر ایالات متحده تصمیم بگیرد به عملیات نظامی اسرائیل بپیوندد، با ارتش ایران کم‌توان‌تری روبرو خواهد شد.
جوزف ووتل، ژنرال بازنشسته ارتش که فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) را که بر نیروهای آمریکایی در خاورمیانه نظارت می‌کند، بر عهده داشت، گفت: «از دیدگاه ما، این کار زمان لازم را برای اطمینان از آمادگی کامل ما فراهم می‌کند.»
خطرات برای نیروهای آمریکایی در صورت حمله آمریکا ممکن است نه تنها مستقیماً از سوی ایران، بلکه از سوی گروه‌های شبه‌نظامی تحت حمایت ایران، مانند حوثی‌ها در یمن یا شبه‌نظامیان شیعه در عراق، ناشی شود. با این حال، بی‌نهایت در حاشیه ماندن، ممکن است از تشدید جنگ اسرائیل و ایران با پیامدهای گسترده‌تر برای ایالات متحده و منطقه جلوگیری نکند.
ترامپ با وجود تمایلش به تغییر مسیر، گفت که بعید است از درخواست‌های ایران برای آتش‌بس حمایت کند. او احتمال پیشرفت اروپایی‌ها در مذاکراتشان با ایرانیان را رد کرد. او اظهار امیدواری کرد که ایران «به خود بیاید.»
برای ارتباط با مایکل آر. گوردون به [email protected] و با لارا سلیگمن به [email protected] ایمیل بزنید.