پس از چهار روز قطع ارتباط ایرانیان با جهان، قطعی تقریباً کامل اینترنت کشور روز جمعه به طور ناگهانی برای برخی از ایرانیان برطرف شد. آنها با تغییر به سرورهای مختلف یا شاید از روی شانس محض، موفق به دسترسی به اتصالات ضعیف شدند.
اما بسیاری گفتند که این اتصالات موقتی یا ناامن به نظر میرسند، زیرا دولت همچنان محدودیتهای شدیدی اعمال میکند که دور زدن آنها دشوار است.
آرتا، یک ایرانی که روز سهشنبه از تهران فرار کرده و موفق شده بود اواخر جمعه برای مدت کوتاهی چند پیام از طریق اینستاگرام ارسال کند، گفت: «احساس میکنیم در غاری تاریک هستیم.»
او نیز مانند بسیاری دیگر که طی هفته گذشته با نیویورک تایمز پیام رد و بدل کردهاند، خواست تا برای جلوگیری از تحت نظر قرار گرفتن توسط مقامات، تنها با نام کوچک معرفی شود.
او گفت: «حتی پیامکها هم گاهی اوقات ارسال نمیشوند.»
بسیاری از ایرانیان برای دور زدن محدودیتهای دولتی بر اینترنت، به شبکههای خصوصی مجازی یا ویپیانها (VPNs) متکی هستند، اما بسیاری از این خدمات از زمان آغاز حملات اسرائیل مختل شدهاند. روز شنبه، با بازگشت بخشی از اتصال، ارائهدهندگان به کاربران خود هشدار دادند که محتاط باشند.
یکی از برگزارکنندگان در کانال تلگرام یک ارائهدهنده ویپیان نوشت: «به خاطر خودتان، لینک را پخش نکنید، سرور قطع خواهد شد و کار ما فقط سختتر میشود.» این برگزارکننده هشدار داد که گزارشهای قطع اتصال دوباره در حال افزایش است و از مشترکین خواست که لینک محصول خود را به اشتراک نگذارند زیرا سرور آنها تحت فشار بود.
حداقل از روز چهارشنبه، دولت ایران دسترسی به اینترنت را در سراسر کشور به شدت محدود کرده است. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، روز جمعه گفت که این اقدامات به دلیل «حملات سایبری و دلایل امنیتی» انجام شده است.
برای ایرانیان خارج از کشور که عزیزانشان در داخل هستند، این قطعی، نگرانیهایی را که از قبل با انتشار اخبار مربوط به دستورات تخلیه و حملات هوایی اسرائیل بالا بود، دوچندان کرده است.
تماسهای بینالمللی ورودی نیز مسدود شدهاند و مردم در ایران مجبورند مستقیماً با خانواده و دوستان خود در خارج از کشور تماس بگیرند. اما برقراری تماسهای بینالمللی از ایران هزینه بسیار بالایی دارد که بسیاری در کشور توان پرداخت آن را ندارند.
با این حال، ایرانیان راههای خلاقانهای برای دور زدن محدودیتها جستجو کردهاند.
روز پنجشنبه، در اوج قطعی، گروهی از ایرانیان موفق شدند آنلاین شوند و از طریق کلابهاوس (Clubhouse)، یک اپلیکیشن صوتی که در ایران محبوب است، با افراد خارج از کشور صحبت کنند. در یک مقطع، نزدیک به ۱۷۰۰ ایرانی به این تماس پیوستند، به امید کمک برای برقراری ارتباط با عزیزانشان.
برای ساعتها، ایرانیان خارج از کشور نوبت میگرفتند و نام و شماره دوستان و بستگان خود را به اشتراک میگذاشتند تا افراد داخل ایران بتوانند آنها را از طریق کلابهاوس به هم متصل کنند.
زنی که موفق شد با پدر سالخوردهاش تماس بگیرد، هنگامی که برگزارکنندگان در کلابهاوس شماره او را گرفتند، پرسید: «بابا؟ صدای منو میشنوی؟ انسولین داری؟» پدرش سعی کرد او را آرام کند و گفت: «رفتم خریدم، نگران نباش.»
زن دیگری به خواهرزادهاش که در کانادا بود گفت: «وقتی با ساناز حرف زدی، از طرف ما تولدش رو بهش تبریک بگو.» این زن گفت: «گریه نکن، نگران ما نباش،» که پژواک حرفهای بسیاری از ایرانیان در کشور بود که مدام به اعضای خانواده نگران خود تکرار میکردند.
همزمان که ایرانیان خارج از کشور تلاش کردهاند با بستگان خود ارتباط برقرار کنند، افراد داخل کشور نیز از زمان آغاز حملات اسرائیل در هفته گذشته، همبستگی عمومی خود را نشان دادهاند.
هتلها و مهمانخانهها سرپناه رایگان تبلیغ کردهاند. مردم در صف نان در یک نانوایی، آنچه از نان کمی که باقی مانده بود را به اشتراک گذاشتند و دیگران گفتند که به گربههای ولگردی که هنوز در تهران پرسه میزدند غذا میدادند. یک پدر و دختر نوشیدنی پخش کردند بین افرادی که در صف طولانی بنزین منتظر بودند. دیگران برای کسانی که پس از از کار افتادن نقشههای مبتنی بر جیپیاس (GPS) در قطعی اینترنت، در جادهها گیر افتاده بودند، آب بردند.
زنی به نام نیلوفر، که در یک منطقه مسکونی تهران زندگی میکند و اسرائیل روز دوشنبه هشدار داده بود که باید تخلیه شود، گفت که بسیاری از ایرانیان، علیرغم ترسهایشان، عزم خود را برای ادامه زندگی عادی ابراز کردهاند.
او در پیامی در تلگرام گفت: «من و خواهرم خیلی تلاش کردیم تا پدر و مادرمان را برای تخلیه قانع کنیم.» اما او افزود که مادرش در حال پختن الویه، یک غذای کلاسیک ایرانی، بود «در حالی که پدرم فوتبال تماشا میکرد.» «در نهایت، هر دو از ترک خانه امتناع کردند.»